Nazlı Gaye Alpaslan
Avukat
ngahukuk@gmail.com

Bir Şirketin Vergi Kaydı Nasıl Silinebilir ?

Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyetinde vergiye tabi faaliyetlerin sürdürülmesi mükellefiyet tesisini icap ettirmektedir.  Vergi mükellefiyeti Anayasal bir hak olup, bu  hak mükelleflerin gelir getirici faaliyetlerini vergi dairelerine bildirmeleri ile ortaya çıkmaktadır. Gelir getirici bir faaliyeti olan şahıs bu faaliyetini vergi dairesinin ıttılası  dışında bırakmış olması  bu  kişinin mükellef olmayacağı anlamına gelmez.  Vergi daireleri  mükelleflerin vergi sicil  kayıtlarını resen silemezler.  Bu konuda somut bir tespit yapılmadan  veya vergi inceleme raporu ile durum tespit edilmeden  veya sahte veya yanıltıcı fatura düzenlediği hakkında inceleme raporu bulunmayan  kimselerin vergi kayıtları otomatik olarak silinemez.   Esasen, sahte fatura düzenlendiği hakkında  herhangi bir yargı kararı olmadan  bir mükellefin idari görüşlere göre vergi kaydı silinmemesi  gerekir.

Bilindiği gibi, vergi daireleri 213 sayılı VUK’nun 160. maddesine göre  işi bırakma bildiriminde bulunmayan  bir mükellefin işi bıraktığı konusunda  tespitler yapması halinde mükellefiyet kayıtlarını resen silebilmektedir.  Yine aynı şekilde mükellefin adresinde yapılan yoklama işlemleri sonucunda  adresinde bulunmadığı tespit  edilmesi durumunda  vergi daireleri resen mükelleflerin   sicil kayıtlarını silebilmektedirler. [1]

Mükelleflerle ilgili vergi dairelerinin resen mükellefiyet kaydını silmeleri konusunda  213 sayılı VUK’nunda 5228 sayılı yasanın 6. md hükmü ile önemli düzenlemeler yapılmıştır.  Buna göre vergi daireleri adresinde bulunamayan mükelleflerle ilgili olarak resen vergi kayıtlarını silebilmektedir.  Aynı mükellefin bir başka adreste faaliyette bulunması durumunda  bu takdirde mükellefiyet kaydı yeni adreste devam ettirilecektir.[2]

Yaşanan uygulamalarda, daha çok sahte veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleyen mükellefler konusundan vergi daireleri bu durumu önlemek amacıyla bir dizi yetkiler almış bulunmaktadır.  Şu halde 213 sayılı VUK’nun 160. maddesine 5228 sayılı yasa ile eklenen hüküm gereğince;

a)    Sahte belge düzenlemek amacıyla mükellefiyet kaydı açtıran mükelleflerle ilgili vergi daireleri resen  bu mükellefiyeti sonlandırabilmeleri için mutlak surette bir vergi inceleme raporu ile bu mükellefiyet kaydını ancak  terkin edebileceklerdir.

b)    Yine adresinde bulunmayan veya bir başka adrese nakil olduğu halde  bu durumu vergi dairesine bildirmeyen mükelleflerle ilgili resen terk işlemi yapılabilir.

c)     Anonim veya limited şirketlerde şirket tüzel kişiliğinin adresinde bulunmaması durumunda  veyahutta şirket ortak veya müdürlerine ulaşılmaması halinde  bu şirketler vergi daireleri tarafından mükellefiyet kayıtları resen silinebilir.

d)    Adresinde bulunmayan şirketlerle ilgili olarak sahte fatura düzenlediği konusunda somut tespitlerin olması durumunda bu şirketlerin mükellefiyet kayıtları ancak vergi incelemesi sonucunda inceleme elemanları tarafından düzenlenecek raporlarla mükellefiyet kayıtları ancak sonlandırılabilir.[3]

e)    Ortada vergi incelemesi yokken hiçbir şekilde hiçbir şirketin  vergi  kaydı sonlandırılamaz. VEDOP ekran kaydı silinemez.

Uygulamada vergi daireleri adresinde bulunmayan ya da o anda “yoklama memurları” tarafından yoklama sırasında bulunmayan  mükelleflerin  bu yoklama  işlemlerinin  en az 2 kez farklı tarihlerde takip edilmesi gerekmektedir.  Buna rağmen, adresinde bulunmayan  mükelleflerle ilgili sahte belge düzenlediği konusunda vergi inceleme raporu bulunmayan mükelleflerin mükellefiyetleri resen silinemeyecektir.   Gayrifaal ve adresinde bulunamayan şirketler ise  geçici olarak mükellefiyet kayıtları kapatılabilir. Bu mükelleflerin herhangi bir şekilde  ortaya çıkması halinde düzenlenecek yoklama fişleri ile tekrar mükellefiyet kayıtları açılacaktır.

Öte yandan, uzun zamandan beri faaliyeti olmayan,  içi boş gayrifaal şirketler bir şekilde fesh ve tasfiye hükümlerine göre tasfiye edilmeleri halinde vergi kayıtları yeniden açılacaktır.  Vergi daireleri uygulamada adresinde bulunmayan şirketler  için vergi incelemesine sevk işlemi yapmak suretiyle aynı anda da  mükellefiyet kayıtlarını kapatmaktadırlar.  Bu aşamada mükellefin bağlı olduğu meslek kuruluşuna hiçbir şekilde bilgi verilmemekte ve  ilgili oda ile yazışma yapılmamaktadır. 

Oysaki,  213 sayılı VUK’nun 160. maddesinin 3. fıkrası değiştirilmiş olup, maddenin sonuna eklenen yeni fıkra ile adresinde bulunmayan şirketler hakkında  sahte fatura düzenlediği konusunda bir tespit bulunması halinde durum bir vergi inceleme elemanı raporu ile bu mükelleflerin vergi kayıtları  terkin olunmaktadır.  Uygulamada  bu madde hükmü vergi daireleri tarafından yanlış tatbik edilerek pek çok iyi niyetli mükellef hakkında yanlış kanaatler nedeniyle bu mükelleflerin vergi kayıtları sonlandırılarak çeşitli mağduriyetlerin ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Ortada herhangi bir vergi  inceleme raporu bulunmazken  mükelleflerin  sahte fatura düzenledikleri iddiasıyla mükellefiyet kayıtların tek taraflı silinmesi hukuka uyarlı bir uygulama olamaz. [4]

Bazı vergi daireleri tarafından  mükelleflerin sicil  kayıtları resen silinebilmekte, daha sonra mükelleflerin müracaatı üzerine  yeniden bu kayıtlar açılabilmektedir.  Arada geçen kapalı dönem  tarihleri için  vergi daireleri ileride vergi beyannamelerinin  verilmesini  talep ederek, bu beyannamelerin tamamlanması istenilmektedir.  Bu aşamada  geriye doğru verilen beyannameler için  özel usulsüzlük cezaları kesildiği  görülmektedir. Kanımızca, mükellefin vergi kayıtlarının kapalı olduğu dönemlerdeki beyannameler için özel usulsüzlük cezası kesilmesi yasal ve hukuka uyarlı bir uygulama olamaz. [5]

Vergi dairesi  tarafından vergi kaydı resen silinen mükelleflerin  bu konuda idari yargıda dava açarak haklarını geri elde etmeleri veya  kapanan vergi kayıtlarını  yeniden açtırma olanakları  mevcuttur. Bu  konuda vergi kaydı silinen mükellefler işbu  durumun kendilerine yazılı olarak tebliğ edildiği tarihten itibaren 30 gün içerisinde ilgili vergi  mahkemesinde yürütme durdurma talepli iptal davası açmaları  mümkündür

---

[1] 213 sayılı VUK md. 160

[2] Bu konuda Maliye Bakanlığı tarafından yayınlanan iç genelgeler için bkz.  2000/12 iç genelge, yayım tarihi 29/10/2000’dır.  Yine aynı şekilde 2004/13 sayılı ve  2009/3 sayılı iç genelgeler incelenmelidir.

[3] Vergi Daireleri Uygulama İç Genelgesi 2009/3. bu genelgeye göre daha önce mükellefiyet kaydı  terkin edilen mükelleflerden tasfiyeye girdikleri öğrenilenlerin mükellefiyet kayıtları tasfiyeye  girilen tarih olarak tesis edilmesi yolunda işlem yapılması  uygulamada  sorunlara neden olmaktadır. Özellikle, geçmiş 5 yılla ilgili beyanname verilmediği iddiasıyla e-beyan özel usulsüzlük cezaları ve takdire dayalı  KDV, gelir, kurumlar ve stopaj tarhiyatları mükellefleri cezalandırmaktadır.

[4] Yargıya intikal eden bir olay hakkında  şirketin vergi kaydının vergi dairesi  tarafından  tek taraflı silinmiş olması ile beraber ticaret  sicilinde ve ticaret odasında kaydı açık olan  şirkete geçmişe yönelik  Ba ve Bs beyannamesi vermemesi nedeniyle her ay  ve dönem için 1.490,00 TL özel usulsüzlük cezası  kesilmiştir.  Yapılan cezalı tarhiyat için açılan dava  nedeniyle verilen kararda 2006 ila 2010 yıllarına ilişkin Ba-Bs formlarının  elektronik ortamda süresinde  vermeyen   mükellefe kesilen cezalar 2009/8 ve sonraki dönemlere ilişkin ise yazılı bildirim koşulu  aranmadığından, bu dönemlere ilişkin Ba-Bs formlarının  verilmediğinden bahisle kesilen cezaların tahsili amacıyla  düzenlenen ödeme emrinde hukuka aykırılık  görülmemiştir.  Bkz. İzmir 2. Vergi Mahkemesi kararı, 15.12.2011 gün ve E:2011/1484-K:2011/2129 sayılı kararı.

[5] Yüksek mahkeme Danıştay  tarafından verilen kararlarda elektronik beyanla ilgili kesilen cezalar 2009 yılının  8. ay  ve sonraki dönemlere ilişkin cezalar  kaldırılmıştır. Çünkü  yazılı bildirim şartı aranmadığından dolayı 2009 ve 8. aydan önceki dönemlerde kesilen cezalar kaldırılarak  terkin edilmektedir.  Bkz. Danıştay 3. Dairesinin 29.03.2011 gün ve E:2010/101-K:2011/903 sayılı kararı ve 05.04.2011 gün ve E:2010/903-K:2011/1006 sayılı kararları da bu yöndedir.

25.08.2014

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.