Hüseyin Yerli
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
huseyin_yerli@hotmail.com

Göktaşından Vergi Alınır Mı ?

Giriş;

Bu makalenin hazırlanmasındaki amaç, vergilerin yasalara göre düzenlendiğini, elde edilen kazancın yasa dışı olsa dahi vergi kanunları  dahilinde vergilendirilmesi gerekmektedir. Ortada bir kazanç varsa, bu da yasada tanımlanmışsa vergisinin verilmesi gerekmektedir. Makalenin konusu Arızi Kazançlar (göktaşı) vergi kapsamına girmekte midir?

Gelirin yedinci unsurunda belirtilen diğer kazanç ve iratlar;  arızi kazançlar ve değer artış kazançlarından oluşmaktadır. Diğer kazanç ve iratlarda Vergiyi doğuran olay tahsil esasına dayanır. Bu kazançlar geçici olur ve bir organizasyona bağlı olmaksızın  elde edilir.(Acinöroğlu,2009 S:204)

“Arızi” kelimesinin anlamı; “sonradan ortaya çıkan” veya “gelip geçici”dir. (Çavuş,2011,s:218)

Anahtar Kelime;  Arızi Kazanç, Göktaşı Vergi, Diğer kazanç ve iratlar,

ARIZİ KAZANÇ

Arızi Kazanç;

Gerçek kişilerin gelirleri, gelir vergisine tâbidir. Gelir bir gerçek kişinin bir takvim yılı içinde elde ettiği kazanç ve iratların safi tutarıdır.(T.C Yasalar 09.01.2003)

Gelir Vergisi Kanunun 1.Maddesinde elde edilen kazançlar belirtilmiştir. Bu kazançlar ;

 

1. Ticarî kazançlar,
2. Ziraî kazançlar,
3. Ücretler,
4. Serbest meslek kazançları,
5. Gayrimenkul sermaye iratları,
6. Menkul sermaye iratları,
7. Diğer kazanç ve iratlar

a)Değer artışı kazançları,

b)Arızi kazançlar,

   şeklinde sıralanmıştır. Yazımızın konusu, 7. madde’de belirtilen  Diğer Kazanç ve İratlar kapsamına girmektedir.

Arizi kazanç ile ilgili düzenleme, devamlılığı olmayan kazançları vergilendirmek amacıyla yapılmıştır. Bu nedenle arizi kazanç olarak kabul edilen gelirler, Gelir Vergisi Yasası'nın 82'nci maddesinde sayılmak suretiyle belirlenmiş bulunmaktadır. (Seviğ,2010)

Vergiye tabi arızi kazançlar şunlardır:

1.    Arızi olarak ticari muamelelerin icrasından veya bu nitelikteki muamelelere tavassuttan elde edilen kazançlar

2.    Ticari veya zirai bir işletmenin faaliyetiyle serbest meslek faaliyetinin durdurulması veya terk edilmesi, henüz başlanmamış olan böyle bir faaliyete hiç girişilmemesi, ihale, artırmalara ve eksiltmelere iştirak edilmemesi karşılığında elde edilen hasılat,

3.    Gayrimenkullerin tahliyesi veya kiracılık hakkının devri karşılığında alınan tazminatlar ile peştemallıklar (kiracıya ait tesisat ve malların tahliye ve devri sırasında kiralayan veya kiracıya devrinden doğan kazançlar dahil),

4.    Arızi olarak yapılan serbest meslek faaliyetleri dolayısıyla tahsil edilen hasılat,

5.    Gerçek usulde vergiye tabi mükelleflerin terk ettikleri işleri ile ilgili olarak elde ettikleri kazançlar (zarar yazılan değersiz alacaklarla, karşılık ayrılan şüpheli alacakların tahsili dahil),

6.    Dar mükellefiyete tabi olanların 45 inci maddede yazılı işleri arızi olarak yapmalarından elde ettikleri kazançlar,

Örnek;

1.      Bingölün  Sarıçiçek köyünde, köylü bir vatandaş gök taşı toplayarak  25.000,- TL Kazanç elde etmiştir.  

Not: 2015 yılında arızi kazanç istisna tutarı;  23.000,-TL’dir.  

 

Bu kazancın vergi hesaplanması;

 

Brüt Kazanç…………………..…..:                            25.000,-TL

İstisna……………………………...:                            23.000,-TL

 

Vergilendirilecek Kazanç……………….…………….:  2.000,-TL

2016 Martta/Temmuz Ödenecek Vergi…………..:     300,-TL

           
 Örnek;

2.      Bingöl’ün  Sarıçiçek köyünde, köylü bir vatandaş  gök taşı  

          satarak  22.000,-TL Kazanç elde etmiştir. Bu vatandaşın 2015 yılında  

          istisna   kazancı 23.000,-TL altında kalması nedeniyle herhangi bir  

          Beyanname vermesine gerek olmadığı gibi, bir vergi ödemesi mevcut  

          değildir.  

SONUC;

Gelir vergisi kanunun 82 maddesinde belirtilen Arızi Kazançlar, köylülerin göktaşı toplayarak, elde etmiş oldukları gelirlerden (bu taşları toplamak için yapmış oldukları giderleri, gelirden düşme hakları vardır.)   istisna (2015 yılı 23.000,-TL)  rakamı düşüldükten sonra, geriye kalan kısmın vergilendirilmesi gerekmektedir.  

Buradaki kıstas,  kişinin esas geçim kaynağından farklı bir iş olması nedeniyle  bu  kazançlar arızi kazanç olarak nitelendirilebilir.

Bu kazanç kapsamı, bir kişinin rüşvet alarak zimmetine para geçirmesi veya yasal olmayan yollarla kazanç elde edilmesi halinde de ‘arızi kazanç’ kapsamında beyannamelerini vererek vergilerini ödemek zorundadır. (Acinöroğlu, 2009 S:204)

Kamu giderleri, hizmetten yararlanan vatandaşların gücü oranında paylaşılması gerekmektedir. Fakat doğal bir olayın gerçekleşmesi sonucunda, köylülerin bundan yararlanarak  gelirler elde etmesi, bundan vergi alınma düşüncesi vicdanları rahatsız etmektedir.

Vergi yasalarımızda, bir çok lüks tüketimlerde bir takım istisnalar söz konusu olurken, bir köyün elde etmiş olduğu gelirden vergi alınması doğru bir olay değildir.

KAYNAKÇA

1.      Acinöroğlu, Serkan “GVK .82 Madde 2. Fıkrasına Göre Elde Edilen Arızi Kazançlar” E-Yaklaşim (2009) Sayı:204

2.       Çavuş, Mehmet “Gerçek Kişilerin 2010 Yılında Elde Ettiği Arızi Kazançların Vergilendirme Esasları” E-Yaklaşım  Şubat 2011 / Sayı: 218

3.     09.01.2003 tarih ve 24988 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4783 sayılı Kanunla değiştirilmiştir

4.       Veysi Seviğ,  20/07/2010  Referans Gazetesi,

25.11.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.