Dr.Hayrullah Doğan
Yeminli Mali Müşavir
E. Hesap Uzmanı
DT Denetim Turkey
hdogan@denetimturkey.com

Belediye Şirketleri E-Fatura Düzenlemek Zorunda Mıdır?

SERMAYESİNİN TAMAMI VEYA YARIDAN FAZLASI BELEDİYELERE AİT ANONİM ŞİRKETLERİNDEN 2014 HESAP DÖNEMİ BRÜT SATIŞ HASILATI 10 MİLYON TL VE ÜZERİ OLAN MÜKELLEFLER 01.01.2016 TARİHİNDEN İTİBAREN E-FATURA DÜZENLEMEK ZORUNDA MI?

Maliye Bakanlığı’nca 20.06.2015 tarih ve 29392 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 354 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin 2. Maddesinde aşağıdaki ifade yer almaktadır.

“2. Elektronik Defter ve Elektronik Fatura Kullanma Zorunluluğu Getirilen Mükellefler

421 sıra numaralı Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile zorunluluk getirilen mükelleflere ilave olarak aşağıda sayılan mükelleflere elektronik defter tutma ve e-fatura uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir.

a) 2014 veya müteakip hesap dönemleri brüt satış hasılatı 10 Milyon TL ve üzeri olan mükellefler.

b) 6/6/2002 tarihli ve 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli I sayılı listedeki malların imali, ithali, teslimi vb. faaliyetleri nedeniyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK)'ndan lisans alan mükellefler. Bayilik lisansı olanlar, münhasıran bu lisansa sahip olmaları nedeniyle bu bent kapsamında değerlendirilmeyecektir.

c) Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli III sayılı listedeki malları imal, inşa ve ithal eden mükellefler.

(a) bendindeki şartı, 2014 hesap döneminde sağlayan mükellefler 1/1/2016 tarihinden itibaren, 2015 veya müteakip hesap dönemlerinde sağlayan mükellefler ise ilgili hesap dönemine ilişkin gelir/kurumlar vergisi beyannamesinin verileceği tarihi takip eden hesap döneminin başından itibaren, (b) ve (c) bentlerinde sayılanlardan bu Tebliğin yayım tarihinden önce lisans alan veya mükellefiyet tesis ettirenler 1/1/2016 tarihinden itibaren … elektronik fatura ve elektronik defter uygulamasına geçmek zorundadır.”

 “10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının bu Tebliğ kapsamında elektronik fatura uygulamasına geçme ve elektronik defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.”

Vergi Usul Kanunu ile Maliye Bakanlığı’na verilen yetki çerçevesinde söz konusu tebliğ ile yapılan bu belirlemeye göre, 2014 hesap dönemi brüt satış hasılatı 10 milyon TL ve üzeri olan mükellefler 01.01.2016 tarihinden itibaren elektronik defter tutma ve e-fatura uygulamasına geçme zorunluluğu getirilmiştir.

Ancak, 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının bu Tebliğ kapsamında elektronik fatura uygulamasına geçme ve elektronik defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.

Bu durumda sermayesinin tamamı veya yarıdan fazlası belediyelere ait anonim şirketlerin,  elektronik fatura uygulamasına geçme ve elektronik defter tutma zorunluluğu dışında kalabilmeleri için 5018 sayılı Kanuna ekli cetvellerde yer alan  idare kurum ve kuruluşlar arasında yer alması veya iktisadi kamu kuruluşu niteliğinde bulunması gerekmektedir.

5018 sayılı Kanuna ekli I,II,III ve IV sayılı cetvellerde yer alan kuruluşlar aşağıda yer almaktadır.

(I) SAYILI CETVEL

GENEL BÜTÇE KAPSAMINDAKİ KAMU İDARELERİ

1) Türkiye Büyük Millet Meclisi

2) Cumhurbaşkanlığı

3) Başbakanlık

4) Anayasa Mahkemesi

5) Yargıtay

6) Danıştay

7) Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu

8) Sayıştay

9) Adalet Bakanlığı

10) Millî Savunma Bakanlığı

11) İçişleri Bakanlığı

12) Dışişleri Bakanlığı

13) Maliye Bakanlığı

14) Millî Eğitim Bakanlığı

16) Sağlık Bakanlığı

17) Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı

19) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı 

21) Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı

22) Kültür ve Turizm Bakanlığı

24) Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı

25) Avrupa Birliği Bakanlığı 

26) Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı

27) Çevre ve Şehircilik Bakanlığı

28) Ekonomi Bakanlığı)

29) Gençlik ve Spor Bakanlığı

30) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı

31) Gümrük ve Ticaret Bakanlığı

32) Kalkınma Bakanlığı

33) Orman ve Su İşleri Bakanlığı

34) Millî Güvenlik Kurulu Genel Sekreterliği

35) Millî İstihbarat Teşkilatı Müsteşarlığı

36) Jandarma Genel Komutanlığı

37) Sahil Güvenlik Komutanlığı

38) Emniyet Genel Müdürlüğü

39) Diyanet İşleri Başkanlığı

40) Hazine Müsteşarlığı 

42) Kamu Düzeni ve Güvenliği Müsteşarlığı 

43) Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu

44) Devlet Personel Başkanlığı

45) Türkiye İstatistik Kurumu

46) Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı

47) Gelir İdaresi Başkanlığı

49) Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü

50) Meteoroloji Genel Müdürlüğü

52) Basın-Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü

53) Türkiye Halk Sağlığı Kurumu

54) Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu

55)  Göç İdaresi Genel Müdürlüğü

II) SAYILI CETVEL

ÖZEL BÜTÇELİ İDARELER

A) YÜKSEKÖĞRETİM KURULU, ÜNİVERSİTELER VE YÜKSEK TEKNOLOJİ ENSTİTÜLERİ

B) ÖZEL BÜTÇELİ DİĞER İDARELER

1) Savunma Sanayi Müsteşarlığı

2) Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu

3)  Atatürk Araştırma Merkezi

4) Atatürk Kültür Merkezi

5) Türk Dil Kurumu

6) Türk Tarih Kurumu

7) Türkiye ve Orta-Doğu Amme İdaresi Enstitüsü

8) Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu

9) Türkiye Bilimler Akademisi

10) Türkiye Adalet Akademisi

11) Yükseköğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu

12) Karayolları Genel Müdürlüğü

13) Spor Genel Müdürlüğü)

14) Devlet Tiyatroları Genel Müdürlüğü

15) Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü

16) Orman Genel Müdürlüğü

17) Vakıflar Genel Müdürlüğü

18)  Türkiye Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü 

20) Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü

21) Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü

22) Türk Akreditasyon Kurumu

23) Türk Standartları Enstitüsü 

25) Türk Patent Enstitüsü

26) Ulusal Bor Araştırma Enstitüsü

.

27) Türkiye Atom Enerjisi Kurumu

28) Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığ

30) Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı

31

32) GAP Bölge Kalkınma İdaresi

33) Özelleştirme İdaresi Başkanlığı

34) Kamu Denetçiliği Kurumu

35) Ceza ve İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İş Yurtları Kurumu(3)

36)  Meslekî Yeterlilik Kurumu(3)

37) Yurtdışı Türkler ve Akraba Topluluklar Başkanlığı

38)  Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı

39)Doğu Anadolu Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

40) Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

41) Doğu Karadeniz Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı

42)  Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü

43) Türkiye Su Enstitüsü

44)  Türkiye İlaç ve Tıbbî Cihaz Kurumu

45)Türkiye İnsan Hakları Kurumu

III) SAYILI CETVEL

DÜZENLEYİCİ VE DENETLEYİCİ KURUMLAR

1) Radyo ve Televizyon Üst Kurulu

2) Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu 

3) Sermaye Piyasası Kurulu

4) Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu

5) Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu

6) Kamu İhale Kurumu

7) Rekabet Kurumu

8) Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu 

9) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu

(IV) SAYILI CETVEL

SOSYAL GÜVENLİK KURUMLARI

1- Sosyal Güvenlik Kurumu

2- Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü

Sermayesinin tamamı veya yarıdan fazlası belediyelere ait anonim şirketler yukarıda yer alan cetvellerdeki kuruluşlar arasında olmadığından bu kapsamda değerlendirilemezler.

Sermayesi Belediyelere ait anonim şirketlerin, elektronik fatura uygulamasına geçme ve elektronik defter tutma zorunluluğu kapsamı dışında kalabilmeleri için arayacağımız ikinci kriter bu anonim şirketlerin “İktisadi kamu kuruluşu” niteliğinde olması kriteridir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1. Maddesinin 1/c fıkrası hükmü ile “İktisadi Kamu kuruluşları” kurumlar vergisi mükellefleri arasında sayılmışlardır.

Aynı Kanunun 2. Maddesinin 3 numaralı fıkrasında da iktisadi kamu kuruluşlarının tanımı yapılmıştır.

Bu tanıma göre, Devlete, il özel idarelerine, belediyelere, diğer kamu idarelerine ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup, faaliyetleri devamlı bulunan ve anonim, limited ve sermayesi paylara bölünmüş komandit şirketler ile kooperatifler dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmeler iktisadi kamu kuruluşlarıdır.

Görüldüğü gibi, iktisadi kamu kuruluşları, kamu tüzel kişilerine bağlı iktisadi işletmelerdir.

Kamu idareleri: başta devlet olmak üzere, vilayet, il özel idaresi, belediye ve köylerden ibaret olan tüzel kişilerdir.

İktisadi kamu kuruluşları ise, yukarıda sayılan kamu idare ve kuruluşlarına ait olup sermaye şirketi veya kooperatif statüsü dışında faaliyet gösteren ticari, sınai ve zirai her türlü işletmeleri ifade etmektedir.

Sermayesi kamu idarelerine ait sermaye şirketleri ve kooperatifler ise iktisadi kamu kuruluşu olarak değil, statüsüne göre, sermaye şirketi ve kooperatif olarak kurumlar vergisi mükellefi olarak vergiye tabi tutulmaktadır.

E-defter tutma ve e-fatura düzenleme zorunluluğu konusuna açıklık kazandırmak için son olarak kurumlar vergisi uygulamasında “ İktisadi Devlet Teşekkülü ile Kamu İktisadi Teşebbüsleri ”nin durumunun açıklanması gerekmektedir.

“İktisadi Kamu Kuruluşları” deyimi, Kurumlar Vergisi Kanununda kullanılan bir deyimdir. Bu deyimin anlamı geniş olup, kamu idare ve müesseselerine bağlı iktisadi işletmeleri de kapsar.

Bu nedenle; “İktisadi Kamu Kuruluşları” deyimi, hem “kamu iktisadi teşebbüslerini hem de “ iktisadi Devlet teşekküllerini” kapsamı içine almaktadır.

KİT’lerle ilgili çerçeve mevzuat niteliği taşıyan ve halen yürürlükte bulunan 233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de iktisadi Devlet teşekkülü, kamu iktisadi kuruluşu, müessese, bağlı ortaklık, iştirak ve işletme aşağıdaki gibi tanımlanmışlardır.  

Kamu iktisadi teşebbüsü (KİT) : İktisadi devlet teşekkülü (İDT) ve kamu iktisadi kuruluşunun (KİK) ortak adıdır.

İktisadi Devlet Teşekkülü (İDT)”Teşekkül”: Sermayesinin tamamı Devlet’e ait olan ve Bakanlar Kurulu Kararı ile kurulan, Tüzel kişiliği haiz, Sorumlulukları sermayeleri ile sınırlı bulunan, Genel Muhasebe Kanunu ile Devlet İhale Kanununa ve Sayıştay’ın denetimine tabi olmayan, İktisadi alanda ticari esaslara göre faaliyette bulunan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

Kamu İktisadi Kuruluşu (KİK) “Kuruluş”: Sermayesinin tamamı Devlete ait olup, tekel niteliğindeki mal ve hizmetleri kamu yararı gözeterek üretmek ve pazarlamak üzere kurulan ve gördüğü bu kamu hizmeti dolayısıyla, ürettiği mal ve hizmetler imtiyaz sayılan kamu iktisadi teşebbüsüdür.

 233 sayılı KHK’da saklı tutulan hususlar dışında özel hukuk hükümlerine tabi olan kuruluşlardır.

Müessese: Sermayesinin tamamı bir iktisadi Devlet teşekkülüne  (İDT) veya kamu iktisadi kuruluşuna (KİK)  ait olan işletme veya işletmeler topluluğudur. Müesseseler, sorumlulukları sermayeleriyle sınırlı ve tüzel kişiliği haiz kuruluşlar olup, Genel Muhasebe Kanunu ile Devlet İhale Kanunu’na ve Sayıştay’ın denetimine tabi olmayıp, 233 sayılı KHK’de saklı tutulan hükümler dışında özel hukuk hükümlerine tabidirler.

İşletme: Müesseselerin ve bağlı ortaklıkların mal ve hizmet üreten fabrika ve diğer birimleridir, tüzel kişilikleri yoktur.

Bağlı ortaklık: Sermayesinin yüzde ellisinden fazlası iktisadi devlet teşekkülüne veya kamu iktisadi kuruluşuna ait olan işletme veya işletmeler topluluğundan oluşan anonim şirketlerdir.

İştirak: iktisadi devlet teşekküllerinin veya kamu iktisadi kuruluşlarının veya bağlı ortaklıklarının, sermayelerinin en az yüzde on beşine, en çok yüzde ellisine sahip bulundukları anonim şirketlerdir. İştirakler tümüyle özel hukuk hükümlerine tabi olarak faaliyetlerini sürdürmektedirler.

233 sayılı Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname hükümlerine göre, anonim şirket şeklinde kurulmak zorunda olan bağlı ortaklık ve iştirakler, sermaye şirketi olarak kurumlar vergisine tabi tutulurlar.

Kamu iktisadi kuruluşları, iktisadi devlet teşekkülleri ve müesseselerin ayrı tüzel kişilikleri bulunduğundan, iktisadi kamu müesseseleri olarak kurumlar vergisine tabi tutulurlar. 

Kurumlar Vergisi Kanunu ve 233 sayılı KHK hükümlerine göre konuyu değerlendirdiğimizde;

Sermayesinin tamamı veya yarıdan fazlası belediyelere ait olan ve anonim şirket şeklinde kurulan şirketler, 233 sayılı KHK kapsamında kurulan kuruluşlardan olmadığı gibi, Kurumlar Vergisi Kanunu yönünden de iktisadi kamu kuruluşu olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu şirketler, Kurumlar Vergisi Kanununa göre “sermaye şirketi” olarak kurumlar vergisine tabi tutulmaktadırlar.

SONUÇ OLARAK: Sermayesinin tamamı veya arıdan fazlası belediyelere ait olan ve anonim şirket statüsünde kurulan şirketler, Maliye Bakanlığı’nca 20.06.2015 tarih ve 29392 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan 354 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin;

 “10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli cetvellerde yer alan idare, kurum ve kuruluşlar ile iktisadi kamu kuruluşlarının bu Tebliğ kapsamında elektronik fatura uygulamasına geçme ve elektronik defter tutma zorunluluğu bulunmamaktadır.”

Hükmü kapsamında değerlendirilemeyeceğinden, sermayesi belediyelere ait olan bu anonim şirketlerin, Vergi Usul Kanunu ile Maliye Bakanlığı’na verilen yetki çerçevesinde yayınlanmış olan 354 Sıra Nolu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği göre, 2014 hesap dönemi brüt satış hasılatı 10 milyon TL ve üzerinde olması halinde,  01.01.2016 tarihinden itibaren elektronik defter tutma ve e-fatura uygulamasına geçmek zorundadırlar.

16.10.2015

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.