Arif Temir
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
ariftemir1@gmail.com

Evde Hizmet Sözleşmesi

6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu  çalışma hayatına yönelik  bir çok konuda   düzenlemeler içermektedir. Bu düzenlemelerden biride evde hizmet sözleşmesidir. Evde hizmet sözleşmesi çalışma hayatında fiilen var olan ancak mevzuatta yeri olmayan bir çalışma biçimiydi. Evde hizmet sözleşmesi Yeni Borçlar Kanunu ile birlikte yasal bir zemine kavuşturulmuştur. Bu düzenlemenin kaynağını İsviçre Borçlar kanununun 351 ve 355.maddeleri oluşturmaktadır. Borçlar Kanununun 461.maddesine  göre  evde hizmet sözleşmesi, işverenin verdiği işi, işçinin kendi evinde veya belirleyeceği başka bir yerde, bizzat veya aile bireyleriyle birlikte bir ücret karşılığında görmeyi üstlendiği sözleşmedir.

Yazımızda; 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununda düzenlenen evde hizmet sözleşmesi konusunun usul ve esaslarını  açıklamaya çalışacağız.

I- Evde Hizmet Sözleşmesine İlişkin Çalışma Koşulları

Borçlar Kanununun 462.maddesine göre işveren, işçiye her yeni iş verişinde genel çalışma koşulları dışında kalan ve o işe özgü özellikleri bildirir; gerekiyorsa işçi tarafından sağlanacak malzemeyi, bu malzemenin sağlanması için kendisine ne miktarda ödemede bulunacağını ve iş için ödeyeceği ücreti de işçiye yazılı olarak bildirir.

Örnek: İşçi evde 5 takım elbise dikecekse bunun için gerekli olan kumaş, iğne, iplik vb gibi malzemeyi işveren işçiye verecek ya da bu malzemeyi alması için para verecek.

İşin verilmesinden önce malzeme için ödenecek bedel ve iş için ödenecek ücret yazıyla bildirilmemişse, bu işlerde uygulanan alışılmış bedel ve ücret ödenecek.

Örnek: İşçi Ali Bey, evde  2 takım elbise dikmiştir. Ancak bu elbiseler için ne kadar ücret ödeneceği yazılı olarak belirtilmemişse  2 takım elbise için piyasada ne kadar ücret talep ediliyorsa o ücretler üzerinden işçi Ali Bey’e 2 takım dikmesinin karşılığı ücret ödenecektir.  

II- Evde Hizmet Sözleşmesinin Uygulanmasında İşçi ve İşverenin Borçları

A- İşçinin Borçları

1- İşin Yapılması

Borçlar Kanununun 463.maddesine göre İşçi, işe zamanında başlamak, işi kararlaştırılan zamanda bitirmek ve çalışmanın sonucunu işverene teslim etmekle yükümlüdür.

İş, işçinin kusuruyla ayıplı olarak görülmüşse işçi, giderilmesi mümkün olan ayıpları, masrafı kendisine ait olmak üzere gidermek zorundadır.

2- Malzeme ve İş Araçları

Borçlar Kanununun 464.maddesine göre Malzeme ve iş araçları işveren tarafından sağlanmışsa, işçi bunları gereken özeni göstererek kullanmak, bundan dolayı hesap vermek, ayrıca kalan malzeme ile iş araçlarını da işverene teslim etmekle yükümlüdür.

İşçi işi görürken, kendisine teslim edilen malzemenin veya iş araçlarının bozuk olduğunu belirlerse, durumu hemen işverene bildirir ve işe devam etmeden önce, onun talimatını bekler.

İşçi, kendisine teslim edilen malzeme veya iş araçlarını kendi kusuruyla kullanılmaz hâle getirirse, işverene karşı onun kullanılmaz hâle geldiği gündeki rayiç bedeli kadar sorumludur.

B- İşverenin Borçları

1- Ürünün Kabulü

Borçlar Kanununun 465.maddesine göre İşveren, işçinin üreterek teslim ettiği ürünü inceler; varsa bulduğu ayıpları teslimden başlayarak bir hafta içinde işçiye bildirir. Süresinde bildirim yapılmamışsa, ürün mevcut durumuyla kabul edilmiş sayılır.

2- Ücret

a) Ödenmesi

Borçlar Kanununun 466.maddesine göre yapılan işin ücreti; işveren tarafından , işçi, aralıksız olarak çalıştırıldığı takdirde, onbeş günde bir veya işçinin rızasıyla ayda bir; aralıklı olarak çalıştırıldığı takdirde, ürünün her tesliminde ödenir.

Her ücret ödenmesinde işçiye, bir hesap özeti verilir. Hesap özetinde, varsa kesintilerin miktarı ve sebebi de gösterilir.

b) Çalışmanın Engellenmesi Halinde

Borçlar Kanununun 467.maddesine göre işçiyi aralıksız biçimde çalıştıran işveren, ürünü kabulde temerrüde düştüğü veya işçinin kişiliğinden kaynaklanan sebeplerle ve kusuru olmaksızın çalışma engellendiği takdirde, hizmet ediminin engellenmesi durumundaki ücret ödenmesine ilişkin hükümler gereğince, ona ücretini ödemekle yükümlüdür. Diğer durumlarda işveren, bu hükümlere göre ücret ödemekle yükümlü değildir.

III-Hizmet Sözleşmesinin Sona Ermesi

Borçlar Kanununun 468.maddesine göre İşçiye deneme amacıyla bir iş verilmişse, aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme deneme süresi için kurulmuş sayılır.

İşçi, işveren tarafından aralıksız olarak çalıştırıldığı takdirde, aksi kararlaştırılmadıkça, sözleşme belirsiz süreyle yapılmış sayılır; diğer durumlarda sözleşmenin belirli süreyle yapıldığı kabul edilir.

Belirli süreli  hizmet sözleşmesi sözleşme sözleşmede belirtilen sürenin sonunda biter.

05.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.