Memur bu önemli haktan mahrum / Sadettin Orhan

Bugün için emeklilikte uygulanan yaş koşulu, 8 Eylül 1999 tarihinde getirildi.

Bu tarihten önce işçi, memur ve esnaf için normal emeklilikte yaş koşulu aranmıyordu. Yaş şartı sadece yaş haddinden emeklilik durumunda vardı. Aşağıdaki tabloda normal emeklilik için 8.9.1999 tarihinden önce her bir kurum için gerekli şartlar yer alıyor.

8 Eylül 1999 öncesi emeklilik koşulları

Kurum--------------Bayan--------------------Erkek     

SSK--------------5000 gün-20 yıl--------- 5000 gün-25 yıl     

Bağ-Kur---------20 yıl (7200 gün)-------- 25 yıl (9000 gün)  

Emekli Sandığı--20 yıl hizmet süresi -----25 yıl hizmet süresi        

Dikkat edilirse tabloda herhangi bir yaş şartı yer almıyor. Ancak sosyal güvenlik açıklarının kamu mali sistemini etkileyecek boyutlara ulaşmasıyla birlikte, emekliliği zorlaştırmak için yaş koşulu getirildi. 4447 Sayılı Kanunla 8.9.1999 tarihi itibarıyla getirilen bu düzenlemeye göre işçi, memur ve esnaf, belirli bir hizmet süresine ilaveten, belirli bir yaşı da doldurarak emekli olacaktı.

İşçiler kurtardı ama...

Emeklilikte yaş koşulunun getirilmesi, işçiler için kıdem tazminatı, memurlar için de emekli ikramiyesi sorununu gündeme getirdi. Örneğin daha önce 5000 gün ve 25 yıl şartını dolduran bir işçi, işyerinden kıdem tazminatını alarak hemen emekliye ayrılabiliyordu. Oysa yaş koşuluyla birlikte, diğer şartları sağlasa bile, yaşı doldurmadan kıdem tazminatını alamayacaktı. İşte bu handikabı aşmak için, 1475 Sayılı İş Kanunu'na bir madde eklendi ve "Yaş dışındaki diğer emeklilik şartlarını taşıyan işçi, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilir" dendi. İşte bu hüküm sayesinde bugün gerek özel sektör gerekse kamu işçisi, prim gün sayısı ile sigortalılık süresini doldurmuşsa, kıdem tazminatını alarak işinden ayrılabilmekte. Emekli aylığı ise tabii ki yaş şartını yerine getirdiğinde bağlanmaktadır.

Memur henüz kurtaramadı

İşçilerin kurtarmış olduğu bu önemli hakkı, henüz memurlar kurtaramadı. Evet, bir memur bayansa 20, erkekse 25 yılı doldurarak memuriyetten ayrılabiliyor ve emeklilik için yaş şartını çalışmadan da bekleyebiliyor. Fakat 20/25 yılı doldurup da ayrılırken emekli ikramiyesini alamıyor. İkramiye alabilmesi için yaşı da doldurup emekli aylığına hak kazanması gerekiyor. Oysa aynı kamu kurumunda işçi statüsünde çalışan bir kimse, yukarıda da ifade ettiğimiz üzere yaş şartını beklemek üzere işinden ayrılırken kıdem tazminatını alabiliyor. Kıdem tazminatı ile emekli ikramiyesinin ise mahiyet itibarıyla bir farkı yok. İkisi de işyerine sadakatin ve yıllarca verilen hizmetin bir karşılığı.

Sosyal güvenliğe yük getirmez

İşçilere verilmiş olan bu hakkın memurlara da verilmesi, ne sosyal güvenlik sistemine ne de kamu mali dengesine ilave yük getirmeyecektir. Zira emekli ikramiyeleri SGK bütçesinden değil, her memurun çalıştığı kurum bütçesinden ödenmektedir. SGK sadece memura, yaş koşulunu doldurduğu tarihte emekli aylığını bağlamaktadır. Hizmet süresini doldurup ayrılan memura ikramiyesinin hemen ödenmesi, kamu kurumları için de ek bir yük anlamına gelmiyor. Sadece birkaç yıl sonra yapacakları ödemeyi erkene almış olacaklar.

Umarız memur sendikaları ile hükümet arasında önümüzdeki günlerde başlayacak olan toplu görüşmelerde, bu konu da gündeme gelir ve memurla işçi arasındaki fark giderilmiş olur.

Okur sorularına cevaplar

Anneme dul aylığı bağlanır mı?

Soru: Sadettin Bey, benim babam 2007 yılında vefat etti. Kendisinin sigorta kayıtlarını araştırdık, askerliği de dahil olmak üzere 550 gün primi çıkıyor. Sizce bu primlerle anneme aylık bağlanması söz konusu olabilir mi? Derya Aşanoğlu

Cevap: Derya Hanım, babanızın askerlik de dahil olmak üzere en az 900 gün ve üzeri prim ödemesi olsaydı, annenize dul aylığı bağlanırdı. Ancak 550 günle aylık bağlanması mümkün değil. Fakat babanızın yurtdışı çalışmaları, tarımsal faaliyeti gibi durumlar varsa, bunlar hizmet olarak dikkate alınır.

Babam ne zaman emekli olur?

Soru: Merhaba Sadettin Bey. Babam 08 Mayıs 1952 doğumlu. 01.10.1997'de tarım Bağ-Kur'lusu oldu. Bu tarihten önce 395 gün SSK günü var. Bir yıllık prim borcu birikti.

Babam ne zaman emekli olur? Mustafa Ertem

Cevap: Değerli okurum, babanız SSK ve Bağ-Kur toplam 15 yıllık hizmet süresini doldurarak 58 yaşında yaştan emekliliğe hak kazanır. 2010'da yaş şartını yerine getiriyor fakat 15 yılı da doldurması gerekir. Askerlik yaptıysa ve henüz borçlanmadıysa, borçlanmasında fayda var.

(Kaynak: Bugün Gazetesi | 10.08.2009)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.