Yakup Kayıhan
Yeminli Mali Müşavir
ymm@yakupkayihan.com

KDV'den Sorumlu Tutulmamak İçin Yapılacak Ödemelerde Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Son günlerde, Katma Değer Vergisi iade talebinde bulunan mükelleflerden veya bu mükelleflerin mali müşavirlerinden tarafıma sıkça yöneltilen bir soru var.

Soru şöyle.

 

“Katma Değer Vergisi iade  talebinde bulunan mükellefin mal veya hizmet aldığı mükellefin mal veya hizmet aldığı mükelleflerden bir veya bir kaçının sahte veya muhteviyatı itibari ile yanıltıcı belge kullandığı, bu durumun ise iade talebinde bulunan mükellefin talebinin yerine getirilmesinin bazı şartlara bağlandığı ve bu şartların iade talebinde bulunan mükelleften yerine getirilmesi istendiğidir.”  

 

Konuyu bir örnekle açıklayalım.

 

A işletmesi iade talebinde bulunmuş olsun. A işletmesi B işletmesinden mal veya hizmet temin ediyor.B işletmesi ise C işletmesinden mal veya hizmet temin ediyor.C işletmesi  Sahte veya muhteviyatı itibari ile yanıltıcı belge (SMİYB) düzenledi ise, B işletmesi SMİYB kullanma fiilini işlemiş oluyor. A işletmesi ise, SMİYB kullanıcısı olan B’den mal veya hizmet temin ettiği için iade talebinde sorunla karşılaşıyor.

 

Bu yazının konusu, örnekte yer alan A işletmesinin sorumluluktan kurtulup iade talebinin yerine getirilebilmesi için alımda bulunduğu işletmelere ödeme yaparken dikkat etmesi gereken hususları irdelemek.

 

Ödemelerin İşletmenin Kendi Çeki İle Yapılmış Olması

 

İşletme,Türk Ticaret Kanunu’nun 697.maddesinin 1 ve 2 numaralı fıkrasına uygun olarak çekini tanzim etmelidir.Başka bir ifade ile, adına çek düzenlenen kişinin adı (çek tanzim edilen şirket ise şirketin ünvanı) ve vergi kimlik numarası çekte yer almalıdır.

 

Düzenlenen çeklerin, İade talebinin yerine getirilmesi esnasında ödenmiş olması gerektiği idarece aranmaktadır. Yani vadeli çek verilmiş ve iade talebinin yerine getirilmesi esnasında vadesi gelip ödenmemiş ise iade talebimiz yerine getirilmemektedir.

 

Örnek:İyi Bilir Ltd.Şti.’nden KDV dahil 11.800.-TL’lik mal alımı yapıldığını varsayalım. Düzenleyeceğimiz çeke, söz konusu şirketin ünvanını ve çekin ön sayfasında boş olan herhangi bir yerine şirketin vergi sicil numarasını yazmamızgerekir. 

  

Ödemelerin Banka Havalesi İle Yapılmış Olması

 

Alıma söz konusu olan tutarın KDV dahil toplam tutarı bankalar veya katılım bankaları aracılığı ile ödenirse, ödeme sırasında düzenlenecek belgeye satıcının (veya adına hareket edenlerin) adı- soyadı (tüzel kişilerde unvanı) ile banka veya katılım bankalarındaki hesap numarasını ve vergi kimlik numarasını doğru olarak yazdırmaları gerekir.

 

Bankalar aracılığı ile yapılan ödemeler havale şeklinde olabileceği gibi EFT şeklinde de olabilir. Hesaba yatırma şeklinde yapılan ödemeler KDV’de müteselsil sorumluluktan kurtulabilme açısından kabul edilmemektedir.

 

Ödemelerin Müşteri Çeki İle Yapılmış Olması

 

Sattıkları mal veya hizmet bedellerini müşterilerinden aldıkları çeklerle tahsil eden ve ödemelerini de yine bu çeklerle yapan mükelleflerin çeklerini tam ciro şeklinde ciro etmeleri gerekmektedir.

Mal veya hizmet karşılığı alınan çekin tam ciro yapılması ve çekin arkasında isim, unvan, vergi kimlik numarası ve adresinin yazılması yeterlidir.

84 seri nolu Katma Değer Vergisi Genel Tebliği'nde açıklandığı üzere çekle yapılan ödemelerde müteselsil sorumluluk uygulamasına muhatap tutulmamak bakımından çekin tam ciro ile devri gerekir.

Çeklerin alımında ve devrinde düzenlenen çek alım bordrosu ve çek çıkış bordrosunda alanın ve verenin  adı,soyadı (şirketler için ayrıca ünvanı) vergi kimlik numarası ile imza ve kaşesinin bulunması zorunludur.

Çek alım veya teslim bordrosunda birden fazla çekin bulunması halinde çeki keşide veya son ciro edenlerin isim ve unvanları ile çek tutarları bordroya ayrı ayrı yazılmalıdır. (VUK 1 numaralı Sirküleri ve 08.04.2008 tarih-036254 numaralı Gelir İdaresi Başkanlığı görüşü)   

 

Tam ciro : Çeki ciro edenin, ciro edeceği kimsenin adını, soyadını, vergi kimlik numarasını ve emrine ödeyiniz ibaresini yazıp, imzalaması tam ciro anlamına gelir.

 

Örnek: İyi Bilir Ltd.Şti. mal veya hizmet tesliminde bulunduğu veya bulunacağı A müşterisinden aldığı 11.800.-TL’lik çeki, mal veya hizmet temin ettiği veya edeceği B satıcısına ciro edecek olsun. Bu durumda İyi Bilir Ltd.Şti. bu çekin arka yüzüne “…………….vergi kimlik numaralı…………Şirketi emrine ödeyiniz” yazıp kaşe ve imza tatbik etmek sureti ile devir ederse, KDV yönünden sorumlu olmayabilecektir.

 

Söz konusu çekin ödenmiş olması ve ödendiğinin banka sistemi içerisinde takip edilebilmesi de aranan şartlardan.

Ödemeler yukarıdaki şekilde yapılsa bile,alıcı ile satıcı arasında muvazaaya dayanan bir işlem yapıldığının veya menfaat sağlayan doğrudan bir ilişkinin veya hısımlık, sermayesine katılma, organizasyon veya yönetimi içinde yer alma şeklinde dolaylı bir ilişkinin bulunduğunun vergi incelemesine yetkili olanlarca düzenlenmiş raporlarla tespit edilmesi halinde müteselsil sorumluluk kalkmayacaktır.

Değerlendirme.

*Firmanın kendi çeki ile veya banka havalesi ile yapılan ödemelerin uygulamasında tereddüt olmamasına rağmen müşteri çekleri ile yapılan ödemelerde bir hayli tereddütler yaşanabilmektedir. Zaten bu yazıyı yazma nedenim de müşteri çekleri ile yapılan ödemelerde dikkat edilmesi gereken hususları ifade etmek içindi.

*Müşteri çeklerinin ödendiğinin takip edilebilmesi pratikte pek kolay değil.Ancak,çekin ödendiğine ilişkin banka dekontu veya ödenen çekin arkalı-önlü fotokopisi temin edilebilirse yukarıda aktarılan kurallara da uymak kaydı ile KDV’den müteselsil sorumluluk anlamında sorumlu olmamak mümkün hale gelebilecektir.

* Yazımın başında aktardığım soruyu soran işverenlerden bir tanesi, yukarıda izah etmeye çalıştıklarımı şifahen kendisine aktardığımda, “benim anladığım, bundan böyle, birisini istihdam edeceğiz, bunları yazıp çizecek” dedi.  Haklısın dedikten sonra aklıma o güzel atasözümüz geldi.

“Söz uçar, yazı kalır.”

10.11.2010

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.