Vedat İlki
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
vedat.uzman@gmail.com

270 Saat Fazla Mesai Kavramı ve İnce Detaylar Süzgeci

Fazla Mesai

• Günlük Çalışma Sınırı 11 saat kuralı
• Gece Çalışmalarında 7,5 saatin aşılmaması
• Çalışma süresi tavan 45 saat kuralı(altında belirlenebilir)
• Yıllık sınır 270 saat olarak sınırlama getirilmiştir.
• 270 saati aşması halinde haklı nedenle işçi tarafından fesih hakkı veriliyor

Alacak Davaları

• Kıdem ve ihbar tazminatları ,
• Yıllık izin ücreti,
• Fazla çalışma ücreti,
• Hafta tatili çalışma ücreti,
•  Bayram ve genel tatil ücretleri(UBGT),
•  İkramiye ve TİS/BİS benzeri alacaklar bir arada talep edilir.

270 SAAT DAHİL FAZLA MESAİ OLAN SÖZLEŞMELERİN İNCE DETAYLARI

Adil ve adaletli olan yasal düzenlemelere göre fazla çalışmalara ait ödemelerin usul kurallarına göre işveren tarafından kayıt altına alınması dönem(cari) bordro dahil edilip tahakkuk yapılması ,zamlı şekilde ödenmesidir.

Fazla mesai ücret olup mevduat uygulanan en yüksek faiz kararlaştırılmıştır.Haklı fesih imkanı hayata geçmiştir.

Hesap pusulasında;

a.Temel Ücret

b.Ücret ekleri

c.Fazla Çalışma

d.Hafta Tatili

e.Bayram ve Genel Tatil ücretleri

ayrı ayrı gösterilmelidir.

Bu durumda 270 saat esası ile iş sözleşmesi imzalanması halinde temel ücret içinde aylık 270/12 =22,5 saat karşılığı olduğu bilinmesi gerekir.

Burada mesailerin haftalık esası ele alınmalıdır.

Asıl sorun kök ücret(temel ücret) göre mi yoksa farazi ücret göre belirlenen ücret mi dikkate alınacaktır.

Bu konuda işçi lehine ilkesi gereği 22,5 dahil belirlenen ücrete göre /225 göre hesaplama esası ile haftalık sürenin aşılması hesaplanması,aylık 22,5 saate takılmaması gerekir mi sorusu akıllara geliyor.

Örnek:

Günde 9 saat çalışan hafta 7 gün işçi çalışması halinde;

a.6x9=54 saat brüt

b.6x1 saat ara dinlenme

c.54-6=48 saat net çalışma var.

d.270/52=5,20 saat

e.Bu durumda 5,20 saat bu durumda fazla mesai gündeme gelmez

f.Hafta tatili çalışma da ise 8 saat ödenecektir.

270 SAAT FAZLA MESAİ MATEMATİKSEL KARŞILIĞINI BİLMEMİZ GEREKİR!

Fazla çalışmanın aylık ücret içinde olması durumunda 270/12(Aylık),270/52 (Haftalık)  buna göre 22,5 saat aylık,5,20 ise haftalık olarak belirlenmiştir.

Örnek:

Uygulamada 30 saat gibi ayda fazla mesai yapılması halinde 30-22,5=7,5 saat fazla mesai ödenecektir.Hangi ücret olacak;

a.Temel Ücret mi

b.Kök ücret mi

yukarıdaki paragrafta bu soruyu sormuştuk yargıdan nasıl bir karşılık bulur;

Burada görüşler ayrıştırılmalı yada işçi lehine yorum ilkesi ile hareket edilmeli denilerek sorunun net cevabı bulunmamıştır.

Ücret hesap pusulası yada tediye bordrosunda 270 saat dahil işlemlerde;

a.Temel ücret

b.Farazi + fazla mesai belirtilmesi gerekir.

c.Diğer kalem ise 270 saati aşan fazla mesai(aylık karşılığı/haftalık ) olarak gösterilmesi önem arz eder.

Örnek:

270 saat dahil 60.000 TL aylık ile çalışacak beyaz yakalı  sigortalı;

a.52.173,91 TL temel ücret

b.52.173,91/225=231,88

c.231,88x1,5x22,5=7.826,09

d.Örnek ilgili ayda 30 saat fazla mesai yapılması -22,5=7,5 saat fazla mesai ayrıca işçi lehine yorum ilkesi ile hesaplanmalıdır.

YILLIK İZİN PARASI ÖDENMESİNDE ESAS ALINACAK ÜCRET

Temel ücret mi yoksa 270 saat giydirilmiş ücret mi yıllık izine çıkacak işçilere ödenir mi?Bu konuda işyeri uygulaması mı yoksa temel ücret mi dikkate alınır mı sorusu hava da kalıyor,öğreti de işçi lehine uygulama dikkat çekiyor.

ÜCRETSİZ İZİN UYGULAMASINDA

Fiilen ortada çalışma olmadığı için ücret ödenmeyecek,dolayısıyla bu konuda ekstra bir ödeme söz konusu olmaz.

Ücretsiz izin alındığı için 270 saat bir sonraki yıla artırım gibi devri de olmadığı için aynı yılda takip eden aylara da devir edilmez.

İKRAMİYE UYGULAMASINDA/YAN HAKLARDA

İkramiye uygulamasında farazi fazla mesai dahil mi yoksa kök ücret mi dikkate alınır,ikramiye durumunda yada yan haklarda kök ücret uygulanabilir yada sözleşme ile farklı belirlenmesi gerekir,aylık ibaresi olursa farazi maaş ödenmesi gündeme gelir.

ÜCRET ARTIŞLARI

Bu konuda ücret artışları ve farazi fazla mesai dahil aylıklara da uygulanarak oranlama yapılması gerekir.

SERBEST ZAMAN KULLANILMASINDA KRİTİK YAKLAŞIM

Aylık maaş içinde farazi fazla mesai dahil edilmesi halinde aylık 22,5 kısmı hiçbir zaman serbest zaman kullanılmasına dikkate alınmayacaktır,üstü çalışılması halinde serbest zaman kullanılması yasal mevzuat uyacaktır.

Örnek:

Ayda 30 saat fazla mesai yapılması halinde 22,5 saat farazi mesai değerlendirilmesi,7,5 saat karşılık  işçi 2,5 saati serbest zaman geriye kalan 5 saat ücretini almak suretiyle işlem tamamlanmış olacaktır.

Denkleştirme Esası

Burada haftalık çalışma sürelerinin diğer aylara yayılması öğretide karşımıza çıkar.

Örnek:

11 saat esası dikkate alınarak üç gün 11 saat ,1 gün 9 saat olmak üzere hafta da 4 gün 42 saat çalışılması halinde tüm ay bu şekilde çalışma yapılması diğer aylarda ise bunun denkleştirilmesi esası olsa da 22,5 saat esası altında kalınan sürelerde karşımıza çıkıyor.

Gece Çalışmalarında

Bu durumda karşısında 22,5 saat kuralı uygulanmasında fazla mesai kararları karşımıza çıkıyor. 7.5 saati aşan çalışmaların ücretin içinde kabul edilen 270 saat hesabında dikkate alınmıyor.

KIDEM TAZMİNATI-İHBAR TAZMİNATI -YILLIK İZİN ÜCRETLERİ

Bu durumda son Yargıtay kararları 270 saat dahil göre ödenmesini öngörüyor.

ARTIRIMLI ÖDENİR

270 saat dahil fazla mesai %100 artırımlı olarak tespit edilir.

Kök Ücret bulunması tespitinde 60.000 TL fazla mesai dahil edilmesi halinde;

Kök ücret 50.000 TL.

50.000/225=222,22

=222,22*100*22,5=10.000 TL.

SONUÇ

Yargının 270 saat yaklaşımında uygulayıcıları arada bırakacak görüşler,işçi lehi ilkesi ve işyeri uygulamaları arasında ele alınıyor,kök ücret öğretisinden vazgeçiliyor.

Bu konuda kıdem ihbar ve yıllık izin ödemelerinde uygulama birlikteliği konusunda farklılık gösteriyor.

Son dönemde yargı kararları da bu yönde ele alınıyor.

Konu yargı öğretisi ile detaylı olup detaylı araştırmalar yapılmadan 270 saat dahil hizmet sözleşmelerini basma kalıp değil konusunda uzman kişilerden destek alarak sözleşme hukuku esasına göre hazırlanması çalışma hayatında barışına etkisi olacaktır.

ŞEMATİK 270 SAAT TABLOSU

İŞ SÖZLEŞMESİNDE 270 SAAT YILLIK MESAİ DAHİL MAAŞ BORDROSU YAPMAK AVANTAJLI MI?
1.	Aylık 22,5 saat Mesai Dahil	Sözleşme de Belirlenen Maaş Verilir.
2.	Yıl İçinde Zamlar	Aylık Mesai Dahil Maaş Uygulanır.
3.	Netten Çalışma Esasında	Sözleşme Gereği Aylık Mesai Net Göre Hesaplanır.
4.	Aylık 22,5 - Haftalık 5,19 Göre Aşan Fazla Çalışmalar	Haftalık Esaslı Ödenir.
5.	Bordro Düzenlemesinde	Kök Ücret+22,5 Fazla Mesai Dahil olduğu Yer Almalıdır.
6.	İşten Çıkarılması Durumunda	Kök Ücret Değil Farazi Fazla Mesai Dahil Ücret.
7.	İş Güvencesi Tazminatı	Kök Ücret Değil Farazi Fazla Mesai Dahil Ücret.
8.	Kıdem /İhbar Tazminatı	Kök Ücret Değil Farazi Fazla Mesai Dahil Ücret.
9.	Bakiye Yıllık İzin	Kök Ücret Değil Farazi Fazla Mesai Dahil Ücret.
10.	Bakiye Ücret Alacağında	Kök Ücret Değil Farazi Fazla Mesai Dahil Ücret.
11.	Yıllık İzin	Kök Ücret Değil Farazi Fazla Mesai Dahil Ücret.
12.	Denkleştirme	Hata Yapmadan Yönetilmeli
13.	Aylık/Haftalık Mesai	22,5/5,19 Dikkat edilmemesi
14.	Gece Çalışması Yapılan İşyerleri	Farazi Çalışma Dahil Maaş Dikkate Alınmaz Mesai Karşılığı Ödenmelidir.

23.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.