Sedat Öngel
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
sedat.ongel@hotmail.com

KDV İadesi Alan Firmalar İçin HİS Sertifikası Nedir, Nasıl Alınır?

Günümüzde küçük, orta ve özellikle büyük boy işletmeler ticaret hayatlarında farklı ekonomik konjonktür, sektör, güncel ihtiyaçlar, ihracatın getirdiği avantajlar ve nakit akım yönetimini güçlendirmek için KDV İade çalışmalarına her geçen gün daha büyük alan ayırmaktalar. Bildiğiniz üzere KDV iadeleri birçok işlem karşısında ortaya çıkmakta. Bunlardan en çok karşılasınlar ise ihracat, ihraç kayıtlı satışlar, teşvikli satışlar, indirimli oran uygulaması, tevkifatlı satış faturalarından kaynaklanan iadeler, yıllara sâri inşaat işlemlerden doğan stopaj iadesi vs. KDV İade işlemlerindeki bu çeşitlik sebebi ile birçok firma bir gün muhakkak iade işlemleri için çalışma yapmayı gündeme getiriyor.

KDV iadeleri mahsuben iade, nakden iade, kısmen nakden kısmen mahsuben iade şeklinde Vergi dairesinden talep edilebiliyor. Yine bu iadeler YMM raporu, Vergi inceleme raporu ya da Teminat mektubu ile alınabildiği gibi bunların dışında bu yöntemlere gerek kalmadan His sertifikası sahiplerince daha hızlı ve efektif olarak da iadelerini alabiliyorlar.

Tabi His sertifika sahibi olan firma sayısı şartların ağırlığı sebebi ile fazla değil. Gelin bu şartlara da bir değinelim.

2024 yılında tüm tebliğleri bir araya toplayan 1 sıra numaralı Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğin de aşağıdaki şekilde tanımlanmıştır.

1. HİS Uygulaması Kapsamına Girecek Mükellefler

Aşağıdaki şartları taşıyan mükelleflere talep etmeleri ve aşağıda belirtilen belgeleri ibraz etmeleri halinde bağlı oldukları Vergi Dairesi Başkanlığı (bulunmayan yerlerde Defterdarlık) tarafından “HİS sertifikası” verilir.

a) Başvuru tarihinden önceki son beş takvim yılı itibarıyla vergi mükellefiyetinin bulunması,

b) Başvuru tarihinden önce vergi dairesine verilmiş son yıllık kurumlar vergisi beyannamesinin ekinde yer alan bilânçoya göre en az;

- Aktif toplamının 500.000.000 TL,

- Maddi duran varlıkları toplamının 125.000.000 TL,

- Öz sermaye tutarının 250.000.000 TL,

- Net satışlarının 625.000.000 TL,

olması, (bu koşullardan herhangi üç tanesinin sağlanmış olması yeterlidir.)

c) Başvurudan önceki takvim yılında vergi dairesine vermiş olduğu muhtasar beyannamelere göre aylık ortalama çalıştırılan kişi sayısının 250 veya daha fazla olması,

ç) Başvuru tarihinden önceki son beş takvim yılı içinde;

- Mücbir sebep sayılan haller dışındaki nedenlerle, defter ve belgelerin ibrazından imtina

edilmemiş olması,

- Gelir veya kurumlar vergisi, ÖTV ve KDV uygulamalarından her birine ait beyanname verme ödevinin her bir vergi türü itibarıyla birden fazla aksatılmamış olması (süresinden sonra kendiliğinden verilen beyannameler hariç),

- Sahte belge veya muhteviyatı itibarıyla yanıltıcı belge düzenleme veya kullanma fiili nedeniyle iade taleplerinin yerine getirilmesi bakımından vergi incelemesine tabi olmaması veya vergi incelemesine tabi tutulmuşsa gereken koşulları sağlayarak belirlenmiş diğer usullere dönmüş olması,

d) Başvuru tarihi itibarıyla;

- KDV iade taleplerinde Tebliğin (IV/A2) bölümündeki usul ve esaslara651 tabi olmayı gerektiren bir durumunun bulunmaması,

- Vergi borcunun bulunmaması (vergilerin tecil edilmiş olması bu şartın ihlali sayılmaz),

gerekmektedir.

Bu şartları birlikte taşıyan mükelleflerin bağlı oldukları Vergi Dairesi Başkanlığına/Defterdarlığa (KDV Grup Müdürlüğüne) bir dilekçe ile başvurması halinde, başvuru tarihini izleyen 15 gün içinde “HİS Sertifikası” verilir.

Bu mükelleflerin KDV iade talepleri (henüz sonuçlandırılmamış olanlar dahil), aşağıdaki (IV/C-2) bölümdeki açıklamalar çerçevesinde yerine getirilir.

2. HİS Uygulamasına Göre İade Taleplerinin Yerine Getirilmesi

HİS sertifikası sahibi mükelleflerin iade talepleri tutarına bakılmaksızın, teminat, VİR veya YMM raporu aranılmadan yerine getirilir.

İade talebi bir standart iade talep dilekçesi ile yapılır. Talep, iade hakkı doğuran işlemin beyanına ilişkin beyanname ve iade talep dilekçesinin verilmiş olması şartıyla, ilgili belgelerin ibraz edildiği tarihte geçerlik kazanacaktır. İlgili belgeler; her bir iade hakkı doğuran işleme ait iade talebinin yerine getirilmesi için Tebliğde aranılması öngörülen belgelerdir.

Bu mükelleflerin nakden iade taleplerinde, ibraz edilen belgelere ilişkin olarak KDVİRA sistemi tarafından yapılan sorgulama neticesinde olumsuzluk tespit edilmeyen tutarlar raporun tamamlanma sürecini izleyen beş iş günü içinde iade edilir. Olumsuzluk tespit edilen alımlara ilişkin KDV tutarlarının iadesi ise olumsuzlukların giderilmesi veya aranan şartların sağlanması kaydıyla yerine getirilir. Mahsuben iade talepleri ise belgelerin tamamlandığı tarih itibarıyla hüküm ifade eder.

Tamamı ibraz edilen belgelerde şekil veya muhteviyat yönünden vergi dairesince eksiklik veya yanlışlık tespit edilmesi halinde iade talepleri yerine getirilmekle birlikte, bu hususlar belgelerin ibraz edildiği tarihi izleyen 15 gün içinde mükellefe tebliğ edilir. Mükelleflerin tebliğ tarihinden itibaren üç ay içinde eksiklikleri tamamlamamaları halinde, durum ilgili Vergi Dairesi Başkanlığına/Defterdarlığa bildirilir. Vergi Dairesi Başkanlığı/Defterdarlık tarafından gerekçeleri göz önünde tutularak eksikliklerin tamamlanması için mükellefe üç aylık ek süre verilebilir. Bu süre sonunda da eksikliklerin

tamamlanmaması halinde belge eksikliğine rağmen iade edilen KDV’nin ilgili bulunduğu vergilendirme dönemleri incelemeye sevk edilir. Belge eksikliğine rağmen iade edilen KDV tutarı kadar nakdi teminat veya banka teminat mektubu veya sigorta şirketi kefalet senedi verilmemesi halinde HİS Sertifikası da iptal edilir.

Hakkında “olumsuz rapor” olmaması şartıyla, mükellefle ilgili “olumsuz tespit” ortaya çıkması veya “olumsuz rapor” bulunanlardan mal ya da hizmet aldığının tespit edilmesi halinde; mükellefe durum bildirilir. Mükellefin söz konusu mal ve hizmet alımlarını Tebliğin (IV/A2) bölümü kapsamında izah edememesi durumunda KDV tutarlarının indirim ve iade hesaplarından çıkarılması veya bu tutarlara dört kat teminat göstermesi istenir. Teminat vergi inceleme raporu sonucuna göre çözülür. Mükellef tarafından söz konusu KDV tutarları indirim ve iade hesaplarından çıkarılmaz veya bu tutarlara dört kat teminat gösterilmezse, sadece bu tutarlara ilişkin iade talebi münhasıran vergi inceleme raporuna göre yerine getirilir.

HİS sertifikası alındıktan sonra ilgili mezkûr kanunda geçen şartların kalkması durumunda sertifika iptal edilir.

Bilinmesi gereken başka bir noktada sertifika sahiplerinin bir takvim yılında en az bir dönemin KDV yönünden inceleneceğidir. İnceleme sonucunda haksız/yersiz aldığı vergilerin, ilgili dönemde yapılan vergi iadelerine oranı %5'i geçen mükelleflerin sertifikaları iptal edilir. Bu mükelleflere, raporun vergi dairesine intikal tarihinden itibaren beş yıl süreyle tekrar sertifika verilmez.

Tabi His sertifikası devreden KDV si sürekli artan ya da azalmayan, iade alınan tutarların vergilerden fazla olması sebebi ile atıl kalan iade tutarlarının olması durumlarda nakden iade alınarak kurumun nakit ihtiyacını karşılanabilir. Gerektiğinde şirketin ticari borçlarının ödenmesi ya da mal tedariği sonucu kullanılabileceğinden rekabet ve fiyat avantajı sağlayacaktır.

Kaynakça

• Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği 1 Nolu

20.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.