Salih Boşdurmaz
İş ve Sosyal Güvenlik Uzmanı
sabotoprak@gmail.com

Amatör Kulüplerde Oynayan Sporcuların Sigortalı Sayılıp Sayılmayacakları

Türk spor yapısı, amatörlük ve profesyonellik arasındaki temel ayrıma dayanmaktadır. Amatör sporcu, herhangi bir maddi beklenti taşımadan, yalnızca spor yapmaktan keyif aldığı ve bunu sevdiği için faaliyet gösterir. Bu kapsamda sporu bir meslek olarak benimsememiş olması ve düzenli gelir elde etme amacı gütmemesi amatörlüğün temel şartlarıdır. Profesyonel sporculuk ise bireyin belirli bir kuruma bağlı olarak, maddi kazanç sağlamak ve yaşamını idame ettirmek amacıyla sporu meslek haline getirmesini ifade eder. Bu durumda spor, profesyonel sporcu için bir geçim kaynağıdır.

Profesyonel sporcular 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4/1-a maddesi ve İşsizlik Sigortası Kanununun 46/2 maddesi kapsamında sigortalı kabul edilirler. (Tuncay ve Ekmekçi, 2016: 286- 287).

5510 sayılı Kanuna göre profesyonel sporcular işçi, bunları çalıştıran kulüpler ise işveren olarak değerlendirilmektedir.  Dolayısıyla sporcular İş Kazası, Meslek Hastalığı, Hastalık ve Analık gibi kısa vadeli sigorta kollarıyla beraber, Yaşlılık, Malullük ve Ölüm sigortası gibi uzun vadeli sigorta kollarına tabi olup, bu sigorta kollarında sağlanan haklardan da yararlanabilmektedir.

Ancak amatör spor kulüplerinde bir sözleşmeye istinaden oynayan sporcuların sigortalı sayılıp sayılmayacakları noktasında net bir ifade kanunlarda mevcut değildir.

Nitekim 5510 sayılı kanunun Sigortalı sayılmayanlar madde 6- Bu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kolları hükümlerinin uygulanmasında;

m) (Ek: 4/7/2012-6353/36 md.) Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu, bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler” sigortalı olarak sayılmamıştır.

SSİY Sigortalı sayılmayanlar MADDE 10 –  ) (Ek:RG-21/8/2013-28742) “Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu, bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler” sigortalı olarak sayılmamıştır.

2011/13 sayılı genelgenin 1.14. maddesinde

“Profesyonel sporcular (Teselsül, 28/2/2014 tarihli ve 2014/5 sayılı Genelge)

Herhangi bir spor dalını kendisine meslek edinen ve bundan kazanç sağlayan kişilere profesyonel sporcu denilmekte, bu kişiler kulüplerinin (yani işverenin) gösterdiği yerlerde tespit edilmiş çalışma saatlerine tabi olarak ve işveren veya vekilinin emir ve talimatı altında antrenman ve müsabakalar yaptıklarına, mukabilinde önceden yapılmış anlaşma ile tespit edilmiş ücretleri aldıklarına göre, anılan kimselerin işverenle hukuki ilişkileri bir hizmet akdine dayanmaktadır.

(Değişik, 24/4/2019 tarihli ve 2019/9 sayılı Genelge) Gençleri spora teşvik etmek, gelecek vadeden sporculara sahip çıkmak, belli spor branşlarını güçlendirmek vb. gibi nedenlerden dolayı bazı sporculara, kulüpleri tarafından düzenli ödemeler yapılmaktadır.

Sporcularla yapılan sözleşmelerde aylık ödenecek ücretin asgari ücret veya üzerinde belirlenmesi durumunda, bunlar Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacak, aksi halde sigortalı sayılmayacaktır. “Denilmektedir.

2011/13 sayılı genelgenin 10. maddesi

“Gençlik ve spor faaliyetlerinde görevlendirilenler ;Ülkemizde sporun ve spor dallarının geliştirilmesi, yaygınlaştırılması Gençlik ve Spor Bakanlığına bağlı Spor Genel Müdürlüğü aracılığı ile yürütülmekte olup tüm spor faaliyetleri bu teşkilatın merkez ve taşra birimleri aracılığıyla yapılamadığından gençlik ve spor kulüpleri, üniversiteler, kamu ve özel sektör kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapılarak faaliyetlerin büyük bölümü kendi teşkilatı dışında fahri olarak görevlendirilen kişiler aracılığıyla sürdürülmektedir. Gençlik hizmetleri ve spor il müdürlükleri spor faaliyetlerinde görevlendirilen bu kişilere Bakanlar Kurulunun 23/7/2001 tarihli ve 2001/2863 sayılı Kararı ile kabul edilen 31/8/2001 tarihli ve 24409 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Gençlik ve Spor Hizmetleri Uygulamasında Görevlendirileceklere Ödenecek Ücretlerle İlgili Esaslar” dahilinde ücret ödenmekte, görevlendirilen kişiler bu işleri asli görevlerinden ayrı olarak yürütmekte ve günde en fazla 2 saat, haftada en fazla 8 saat olmak üzere ayda 40 saat çalışılabilmektedirler.

Kanunun 6 ncı maddesinin birinci fıkrasına 6353 sayılı Kanunla 12/7/2012 tarihinden itibaren ilave edilen (m) bendi Gençlik ve Spor Bakanlığı, Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu, bağımsız spor federasyonları tarafından yapılan her türlü gençlik ve spor faaliyetleri ile bu faaliyetlerle ilgili kamp, eğitim ve hazırlık çalışmalarında süreklilik arz etmeyecek şekilde görevlendirilenler hobi amaçlı bu çalışmalarından dolayı sigortalı sayılmayacaklardır.” Denilmektedir.

Bir spor dalının mevzuat kapsamında profesyonel kabul edilip edilmemesinden bağımsız olarak, uygulamadaki gereklilikler dikkate alındığında “profesyonel spor dalı” ile “profesyonel sporcu” kavramlarının birbirinden ayrılması zorunlu hale gelmektedir. Bir branş, hukuki olarak açık ya da örtülü biçimde profesyonel sayılmasa bile, o branşta faaliyet gösteren sporcu kulübünden ücret alıyorsa, fiilen profesyonel sporcu olarak değerlendirilmelidir.

Bu doğrultuda, hukuken amatör statüde yer alan bir spor dalında ücret karşılığında spor yapan kişiler bulunabileceği gibi; hukuken profesyonel kabul edilen bir branşta, herhangi bir ücret almadan spor faaliyetini sürdüren amatör sporcular da olabilir. Bu sebeple amatörlük ve profesyonellik ayrımının spor dallarına göre değil, sporcuların fiili durumlarına göre yapılması daha isabetli olacaktır. Aynı ayrım esas alınarak hazırlanacak hukuki düzenlemeler sayesinde hem amatör hem de profesyonel sporcuların hukuki statülerinin güvence altına alınması ve istikrara kavuşturulması mümkün olacaktır. Sonuç olarak, bir spor dalının hukuken profesyonel statüde olup olmadığına bakılmaksızın, kulübünden maddi karşılık alan sporcunun profesyonel sporcu olarak kabul edilmesi gerekmektedir.

Yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda ve Yargıtay kararlarında da belirtildiği üzere; ortada bir sözleşmenin bulunması sözleşmeye göre aylık ücret alınması, yine sporcunun sözleşme imzalanan  kulübün denetim ve gözetimi, emir ve talimatları altında olduğunun anlaşılması durumunda, amatör spor kulübünde oynayan sporcuların “profesyonel sporcu” olarak nitelendirilmesine engel teşkil etmediği, sporcu ile kulüp arasındaki hukuki ilişkinin hizmet akdine dayandığı, bu nedenle sporcunun sigortalı sayılması noktasında amatör spor kulübünde oynayan sporcuların “profesyonel sporcu” olarak nitelendirilmesine yönelik iki öncel ortaya çıkmaktadır.

Bunların 1’ncisi sözleşmede sporcuya ödenecek ücretin asgari ücret veya üzerinde belirlenmesi durumunda, sporcuların Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılacak ve bu kişileri spor kulüpleri tarafından  kişilerin sigortalılık bildirimlerinin yapılması gerektiği,

2’nci öncel olarak yapılan sözleşmelerde aylık ödenecek ücretin asgari ücretin altında belirlenmesi durumunda, sporcuların Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılmayacağı hususu ortaya çıkmaktadır.

Ayrıca sözleşmede her ne kadar asgari ücretin altında bir ücret belirlenmiş olmakla birlikte sporculara yapılan toplam ödemelerin (ücret, prim, ikramiye) asgari ücret veya üzerinde belirlenmesi durumunda kişilerin  sigortalı sayılması gerektiğidir.

Kaynakça;

5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği

2013/11 Sayılı Sigortalılık İşlemleri  Hakkında Genelge

Küçükgüngör, E. (1999). Türk hukukunda sporcuların hukuki durumu. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2(2).

Tuncay ve Ekmekçi, 2016: 286- 287

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi         2013/22762 E.  ,  2013/24141 K. Sayılı karar

Yargıtay 10. Hukuk Dairesi         2025/6936 E.  ,  2025/12319 K. Sayılı karar

10.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.