Nihat Çevik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
nhatcvk@gmail.com

Şirketlerin Cari Hesap ve Muhasebe Uygulamalarında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Bu günlerde, hatta son yıllarda, küresel ekonomik kriz ile işyerleri, şirketler, ekonomik kriz ve enflasyon karşısında ayakta kalmakta zorlanmaktadır. Devletimizin sektörel teşvikleri, biraz olsun şirketlerin durma noktasında olan nabzını arttırmaktadır. Fakat bunun yanında ayrıca bugünlerde çok önemli olan bir mesele de cari hesaplar, nakit para ve benzerleri çok büyük bir öneme sahiptir. Bu ekonomik kriz ortamında kredi faizlerinin aylık neredeyse %5’lere yaklaşmış olması, tahsilatların yani cari işlemlerin önemini bir kez daha ortaya çıkarmaktadır.

6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNU VE MUHASEBE UYGULAMALARI AÇISINDAN CARİ HESAP KAVRAMI

Cari hesap, ticari ilişkilerde taraflar arasında karşılıklı alacak ve borçların takas edilmesini sağlayan önemli bir sözleşme şeklidir.

MUHASEBE UYGULAMALARI

1- TÜRK HUKUKUNDA CARİ HESAP, CARİ HESAP SÖZLEŞMESİ VE MUHASEBE UYGULAMALARI

Cari Hesap Sözleşmesi: Cari hesap sözleşmesi, tarafların birbirlerine olan alacaklarını tek tek talep etmek yerine karşılıklı olarak kaydederek, dönem sonunda net bir bakiye üzerinde mutabık kalmalarını sağlar. Bu tür sözleşmeler ticari işlemleri kolaylaştırır ve taraflar arasındaki ilişkilerin güvence altına alınmasına katkıda bulunur.

AÇIKLAMA

Bu yazı ile birlikte, şirketlerin haftalık ödeme prosedürlerindeki tecrübem ile sabit düzenlemeleri sizlerle paylaşmak istiyorum. Tarafımca hazırlanan bu düzenlemeler, finansal disiplinimizi artırma ve iş süreçlerimizi daha şeffaf hale getirme çabalarımızın bir parçasıdır. Bu cari ödeme kurallarımız aşağıda sıralanmıştır ve bu kurallar dışında yapılacak cari ödemeler kesinlikle gerçekleştirilmemesi, şirketlerin finansal işlemleri açısından oldukça faydalı olması dileğimdir.

Telefonla Sözlü Onayla Ödeme: Cari ödemelerin yalnızca telefonla sözlü bilgiye dayanarak yapılmaması gerekmektedir.

ÖRNEK: Genel müdürün telefonla Mali İşler Departmanını arayarak X firmasına 200.000 TL ödeme yapılmasını istemiş, faturasının da bilahare geleceğini söylemiştir.

------------------------------------------/------------------------------------------

320- SATICILAR 200.000 TL

                            102- BANKALAR HESABI 200.000 TL

------------------------------------------/------------------------------------------

Doğru Kayıt

------------------------------------------/------------------------------------------

159 VERİLEN SİP. AVANSLARI 200.000 TL

                            102 BANKALAR HESABI 200.000 TL

------------------------------------------/------------------------------------------

Bu yapılan muhasebe işlemi sonucunda doğabilecek riskler: Ticari mal gelmiş mi? Verilen para için onay alındı mı? Alındıysa verilen avanslara muhasebe kaydı atılmalıdır. Firma batık olabilir, konkordato ilan etmiş olabilir. Finansal açıdan ve V.U.K., Ticaret Kanunu ilgili maddeleri açısından yasal zorluklarla karşı karşıya kalınabilir.

Fatura Zorunluluğu: Faturası olmayan hiçbir ödeme gerçekleştirilmeyecek; faturasız ödemeler, yalnızca Yönetim Kurulu’ndan bir yetkilinin yazılı onayını içeren bir e-posta ile mümkün olabilecektir.

Fatura düzenlemek zorunlu mu? 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren vergiler dahil toplam tutarı 3.000 TL ve üzeri olan faturaların e-Arşiv Fatura olarak düzenlenmesi zorunludur. Bu düzenleme, vergi mükellefi olsun veya olmasın tüm alıcıları kapsamaktadır.

Her bir alış faturasının geldiği anda bahse konu muhasebe kaydının yapılması, dönemsellik ilkesi ve belgelendirme zorunluluğu gereği, her bir işlem belgeye dayalı olarak zamanında kayıt altına alınması önemlidir. Aksi durumda, hatalı döneme kayıt yapılması gibi sorunlar oluşabilir ve bu durum hem muhasebe standartlarına hem de Vergi Usul Kanunu’na (VUK) aykırılık oluşturabilir.

3. Sözleşmeli Faturalar: Finansal cari işlemlerde sözleşme dokümanı olmadan sözleşmeli faturalar ödenmemelidir. Sözleşme hükümlerine uygun ödemeler yapılmalıdır. Çünkü sözleşme hükümlerine uymayan bir ödemenin de zamanaşımı süresi içinde iadesi talep edilebilecektir. Cari hesabın geçerli sayılabilmesi için mutlaka yazılı bir sözleşme bulunmalıdır. Yazılı sözleşme olmadığında ise tarafların alacak talepleri ancak her bir fatura veya borç kalemi üzerinden tek tek incelenebilir.

4. Vadesi Gelen Ödemeler: Hiçbir ödeme vadesinden önce yapılmamalıdır; erken ödeme yapılması gerekiyorsa, ilgili birim amiri, birim müdürü ve ek olarak Yönetim Kurulu Başkan ve yardımcılarından yazılı onay alınmalıdır.

5. Önceden Ödeme Talepleri: Mal teslimatını ödeme yapılmadan gerçekleştirmeyen firmalar için ödeme onayının yalnızca Yönetim Kurulu’ndan alınmış yazılı bir onayla yapılmasına izin verilmelidir.

6. Ödeme Günü Değişikliği: Bazı durumlarda şirketlerde hafta içi yapılan ödemeler de olabiliyor. Bu ödemeler …… günleri gerçekleştirileceğinden dolayı, tüm ödemelerinizin …….. gününe uygun şekilde planlanması gerekmektedir.

Bu kuralların, şirketlerin sürdürülebilirliği ve mali sağlamlığı için zorunlu olduğunu ve tüm ilgili muhasebe personellerinin bu kurallara uymasının gerekliliğini vurgulamak isterim. Bu büyük küresel ekonomik krizde şirketlerin finansal sağlamlığını koruma altına alması önem arz etmektedir.

Sonuç: Küresel ekonomik kriz ve enflasyon karşısında şirketlerin nakit ve bunun gibi benzeri değerlerin tahsili ve muhafazası konusunda çok dikkatli olmalı. Malum, banka kredi faizlerinin kat kat artmış olduğu bu dönemlerde nakit para ve benzerlerinin kıymeti oldukça önem arz etmektedir. Bu meydana gelen durumun en büyük sorumluları, paranın tahsili ve takibi açısından Mali İşler Departmanına büyük sorumluluklar düşmektedir. Dikkat edilmesi gereken bu kalemler arasında fatura, sözleşme, tahsilat, vade işlemleri ve takibi oldukça mühimdir.

Kaynak:
muhasebenews.com

20.11.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.