Necdet Doğruç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
necdetdogruc@gmail.com

2024 Yılı Sonu Pasif Kalemlere Ait Enflasyon Fark Hesaplarının Geçmiş Yıl Zararlarına Mahsubu ve Dağıtılması - ( 2)

KANUN

VUK MÜK 298-A/5

ÖZELGELER

E-64597866-105-290983 28.02.2025 TARİHLİ

E-41931384-125-2024-2-40032 30.04.2025 TARİHLİ

E-E-97338759-105-57727 07.05.2025 TARİHLİ

62030549-125-6-2018/397-E.940811 23.10.2018 TARİHLİ

Pasif Kalemlere Ait Enflasyon Fark Hesaplarının Geçmiş Yıl Zararlarından Mahsubu ve Dağıtılması 23.07.2024 tarihinde MuhasebeTR’de yayınlanan makalemde   2023 yılından devreden  pasif kalemlere ait  enflasyon fark hesaplarının durumu hakkında bilgi sunmuştum.  Bu makalemde 2024 yılından 2025 yılına devreden pasif kalemlere ait  enflasyon farkları hakkında bilgi sunacağım.

VUK MÜK 298-A/5

Pasif kalemlere ait enflasyon fark hesapları, herhangi bir suretle başka bir hesaba nakledildiği veya işletmeden çekildiği takdirde, bu işlemlerin yapıldığı dönemlerin kazancı ile ilişkilendirilmeksizin, bu dönemde vergiye tâbi tutulur.

(Değişik ikinci cümle: 16/7/2004-5228/9 md.) Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz. 

Bu önemli konu hakkında örnek vermek istiyorum

ÖRNEK

2024 YILI SONU  ENFLASYON DÜZELTMESİ YAPILMIŞ  BİLANÇODA GÖZÜKEN 

PASİF KALEMLERE AİT ENFLASYON FARK HESAPLARI VE ZARARLAR

Örneğimizde 2023 yılında enflasyon düzeltmesi sonrası oluşan Geçmiş yıl zarar enf farklarının mahsup işlemi yapılmıştır.

502 SERMAYE DÜZELTME  OLUMLU FARKLARI       500.000 TL

540 YASAL YEDEKLER                                                 850.000 TL

540.01 Yasal yedekler             600.000TL

540.50 yasal yed enf farklar     250.000 TL

542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER                                    700.000 TL

542.01 olağanüstü yedekler        500.000  TL

542.50 olağanüstü yed enf fark   200.000 TL

591 DÖNEM ZARARI                                                     100.000 TL

580 GEÇMİŞ YIL ZARARLARI                                       750.000 TL  

580.01 Geçmiş yıl zararları                 600.000 TL

580.50 geçmiş yıl zarar enf farkları     150.000 TL

580.02 geçmiş yıl zarar enf farkları 150.000 TL Olan tutar   Geçmiş yıl zarar Toplamı olan 600.000 TL’nin enflasyon düzeltmesi  uygulaması  sonucu oluşmuştur.

—------------------------------------31/12/2024—------------------------------------------

580 HESAP       150.000 TL

                                 698 ENFLASYON DÜZELTME HESABI   150.000 TL

enflasyon düzeltme kaydı

—---------------------------------------------/—----------------------------------------------                  

—-------------------------------------------01.01.2025—-----------------------------------------------

580 GEÇMİŞ YIL ZARARLARI           100.000.TL

580.01 Geçmiş yıl zararlar

                                                    591 DÖNEM ZARARI                                100.000 TL

 2024 yılı zararının geçmiş yıl hesabına virmanı

—----------------------------------------------/—-----------------------------------------------------------  

2024 yılında yapılan enflasyon muh ile ilgili muhasebe kayıtlarını hatırlayalım

—--------------------------------------------/—-------------------------------------------  

PARASAL OLMAYAN AKTİF KIYMETLER                 XXXXXX

                                                            ENFLASYON DÜZELTME HESABI  XXXXX     

 —------------------------------------------/—--------------------------------------------

 ENFLASYON DÜZELTME HESABI  XXXXX   

                                                               PARASAL OLMAYAN  PASİF KALEMLER XXXX

—--------------------------------------------/—-------------------------------------------------------------------

Enflasyon Düzeltme hesabının Borç bakiye vermesi halinde

—---------------------------------------------/—-------------------------------------------------------

ENFLASYON DÜZELTMESİ ZARARLARI              XXXXX

                                                        ENFLASYON DÜZELTME HESABI XXXXXX

—------------------------------------------/—----------------------------------------------------------

ÖRNEĞİMİZE DEVAM EDELİM FİRMANIN PASİF KALEMLER AİT ENFLASYON FARKLARININ DAĞITIM  KARARI ALMASI VEYA TASFİYESİNDE  YAPILMASI GEREKEN  İŞLEMLER

Verilen örnekte   Enflasyon düzeltmesi sonucu oluşan zarar  :150.000 TL

—---------------------------------------------/—-----------------------------------------------

542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER     150.000 TL    

542.50 olağanüstü yed enf fark 

                                             580 GEÇMİŞ YIL ZARARLARI   

                                             580.50 geçmiş yıl zarar enf farkları 150.000 TL

VUK  MÜK 298-A/5 bendine göre

(Değişik ikinci cümle: 16/7/2004-5228/9 md.) Ancak öz sermaye kalemlerine ait enflasyon farkları düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarına mahsup edilebilir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sermayeye ilave edilebilir; bu işlemler kâr dağıtımı sayılmaz.  .   

—----------------------------------------------------------------/—----------------------------------------------------------------

ÖNEMLİ

Muhasebe kaydında   sadece düzeltme sonucu oluşan geçmiş yıl zararlarını öz sermaye kalemlerine ait  enflasyon farklarından  mahsup yapılmıştır.

MAHSUP SONRASI  ÖZ SERMAYE FARK HESAPLARI

500 HESAP                 500.000 TL  (A) %25 KV =125.000 =     375.000 TL

540 HESAP                 250.000 TL  (A) %25 KV =  62.500 =     187.500 TL

542 HESAP                   50.000 TL (A)  %25 KV  = 12.500 =      37.500 TL

TOPLAM                      800.000 TL (A)                 200.000 TL=  600.000 TL 

DÖNEM KAZANCI İLE  İLİŞKİLENDİRİLMEKSİZİN KURUMLAR VERGİSİNE TABİ KALEMLER

VUK MÜK  298-A/5

502 HESAP                 500.000 TL  (A)  %25 KV =125.000TL     =     375.000 TL

540 HESAP                 250.000 TL  (A)  %25 KV =  62.500TL     =     187.500 TL

542 HESAP                   50.000 TL (A)   %25 KV  = 12.500 TL    =      37.500 TL

TOPLAM                      800.000 TL (A)                   200.000 TL    =    600.000 TL 

%25 KV                        200.000 TL

KALAN TUTAR            600.000 TL,

—-----------------------------------------------29.12.2025—--------------------------------------

502 HESAP                125.000 TL

540 HESAP                  62.500 TL

542 HESAP                  12.500 TL

                                                           360 HESAP                        200.000 TL

                                                           Kurumlar vergisi

Kurumlar vergisi muhasebe kaydı

—---------------------------------------------/—-------------------------------------------

ÖZ VARLIK KALEMLERİNİN KAR DAĞITIMINA TABİ GELİR VERGİSİ KESİNTİSİ

 Geçmiş yıl zararların mahsup işleminde  nakden veya hesaben bir ödeme söz konusu olmadığından  bu mahsup işlemi  kar payı dağıtımı olarak  değerlendirilmez(62030549-125-6-2018/397-e.940811 23.10.2018 tarihli özelge)

 Kurumlar Vergisi Hesaplandıktan sonra  kalan Öz varlık Kalemlerinin   Hesap bakiyeleri

 502 HESAP                                                                 375.000 TL

 540 YASAL YEDEKLER                                                  787.500 TL

 540.01 Yasal yedekler           600.000 TL

 540.50 yasal yed enf farklar  187.500 TL

 542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER                                537.500 TL                       

 542.01 olağanüstü yedekler           500.000  TL

 542.50 olağanüstü yed enf fark        37.500 TL

 TOPLAM                                                                    1.700.000 TL                                                       

  Geçmiş yıl zararları   (-)                                                700.000 TL 

 Dağıtılabilir  kar  tutarı                                                 1.000.000  TL

 %15 Gelir Vergi kesintisi                                                150.000 TL

ortaklara dağ net tutar                                                     850.000 TL

                                             MUHASEBE KAYDI

—-------------------------------------------------/------------------------------------------------------- 

  502 HESAP                                375.000 TL

  540 HESAP                                 787.500 TL

  542 HESAP                                  537.500 TL

                                                                             331 HESAP                                  850.000 TL

                                                                             360 HESAP                                  150.000 TL

                                                                             360.01 öden Gel Ver kes                                                                         

          kar dağıtımı ve zarar mahsubu                  580 HESAP                                    700.000 TL                             

   —-------------------------------------------- /—---------------------------------------------------------------                                                                                                                                 

21.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.