Necdet Doğruç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
necdetdogruc@gmail.com

Yurt Dışı Şüpheli Ticari Alacaklar ve Muhasebesi

V.U.K   MADDE  :323-322

TEBLİĞ   :284-1.1

GVK  TEBLİĞ  217/3.4

ÖZELGE

09.09.2011 TARİH B.07.1.4.35.16.01-176300-443

29.08.2012 TARİH B.07.GİB 4.34.19.02-105

77058783-105-VUK.ÖZ.20.17-167670

24.02.2016 TARİH 64597866-105-280-2016-3601

03/10/2018 TARİH:SAYI 62030549-125(6-2015/356-881/64

25.10.2018 27575268-105-322-2017-125 E-416541

V.U.K 323

Ticari ve zirai kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olmak şartıyla;

1- Dava veya icra safhasında bulunan alacaklar;

2-Yapılan protestoya veya yazı ile bir defadan fazla istenilmesine rağmen borçlu tarafından ödenmemiş bulunan dava ve icra takibine değmeyecek derecede küçük alacaklar; şüpheli alacak sayılır.

Yukarıda yazılı şüpheli alacaklar için değerleme gününün tasarruf değerine göre pasifte karşılık ayrılabilir.

Bu karşılığın hangi alacaklara ait olduğu karşılık hesabında gösterilir. Teminatlı alacaklarda bu karşılık teminattan geri kalan miktara inhisar eder.

Şüpheli alacakların sonradan tahsil edilen miktarları tahsil edildikleri dönemde kar-zarar hesabına intikal ettirilir.

(7338 sayılı kanunun 35 inci maddesiyle eklenen fıkra; Yürürlük: 26.10.2021)İşletme hesabı esasında defter tutan mükellefler, yukarıdaki fıkralar kapsamında tespit edilen şüpheli alacaklarını defterlerinin gider kısmına ve bunlardan sonradan tahsil edilen miktarları ise tahsil edildikleri dönemde defterlerinin gelir kısmına, hangi alacaklara ait olduğunu gösterecek şekilde, kaydederler.

ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI AYIRMANIN ŞARTLAR

1-Bilanço esasına göre defter tutulmalıdır.

2-Alacak teminatsız olmalı veya teminat yetersiz olmalıdır.

3-Alacak zamanında tahsil edilmemiş olmalıdır.

4-Karşılık alacağın şüpheli geldiği dönemde ayrılmadır.

5-Alacağın ticari ve zirai  kazancın elde edilmesi ve idame ettirilmesi ile ilgili olması

6-Alacağın dava ve icra safhasında bulunması

TASFİYE HALİNDEKİ ŞİRKETE AİT ŞÜPHELİ ALACAKLARIN DURUMU

Herhangi bir nedenden dolayı şirket ile borçlu şirket arasında karşılıklı mutabakat, protokol ve ibranamenin imzalanmaması halinde tasfiye halindeki şirket açısından GELİR alacak tutarı da KANUNEN KABUL EDİLMEYEN GİDER olarak dikkate alınır.

ÖRNEK

Tasfiyeye giren A A.Ş hesaplarında 100.000 TL tutarında Şüpheli alacak bulunmaktadır. Şirket Tasfiyeyi sonuçlandırmak için şüpheli alacak hesaplarını kapatmıştır.

MUHASEBE KAYDI

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

129  ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI    100.000TL

644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR  100.000 TL

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

689 DİĞER OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR     100.000 TL

       KKEG

                        128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR               100.000TL

Şüpheli alacak hesabın kapatılması 

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

UYGULAMALI ÖRNEK

A.A.Ş nin 28.12.2021 yılında  850.000$ yurt dışı alacağı (İhracattan dolayı- teminatsız) şüpheli hale dönüşmüştür Firmanın mukim ülkede  dava açılmıştır.

ŞÜPHELİ ALACAK AYIRABİLMEMİZ İÇİN GEREKLİ EVRAKLAR

1- Firmanın bulunduğu mukim ülkede dava veya icra safhasında olduğunu dair belge (bu belgenin yeminli tercüman vasıtasıyla Türkçeye çevrilmesi gerekir)

2- Dava veya icra safhasında ödenen harç makbuzu

A.A.Ş nin 28.12.2021 yılında 850.000$ yurt dışı alacağı ( teminatsız) şüpheli hale dönüşmüştür.

TARİH                              KUR                ALACAK$                      ALACAK TL  

30.09.2021 (MİZAN )      8,8433                 850.000$                  7.516.805TL 

28.12.2021                     11.3900                850.000$                  9.681.500TL

                                 28.12.2021 TARİHLİ    KUR FARKI           2.164.695 TL

31.12.2021                     12.9775                850.000$                 11.030.875TL                                                                                      

----------------------------------------------28.12.2021—-----------------------------------------------

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR   9.681.500TL

                                   120 ALICILAR               7.516,805TL

                                   646 KAMBİYO KARLARI           2.164.695TL

----------------------------------------------28.12.2021—-----------------------------------------------

654 KARŞILIK GİDERLERİ    9.681.500TL

                                   129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI     9.681.500TL                                                 

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

Firmanın bulunduğu mukim ülkede dava veya icra safhasında olduğunu dair belgeye istinaden karşılık ayrılması                  

31.12.2021  MİZAN               9.681.500TL  

31.12.2021 DEĞERLEME   11.030.875TL(850.000$X  12.9775)     

   KUR FARKI                              1.349.375TL
----------------------------------------------31.12.2021—-----------------------------------------------

128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK    1.349.375TL

                                   646 KAMBİYO KARLARI       1.349.375T

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

654 KARŞILIK GİDERLERİ     1.349.375TL

                                   129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI     1.349.375TL

31.12 2021 KUR DEĞERLEMESİ

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

10.02.2022 TARİHİNDE  150.000$ ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLARDAN TAHSİL EDİLMİŞTİR.

KUR :13.5675TLX150.000$=2.035.125TL

----------------------------------------------10.02.2022—-----------------------------------------------

102 BANKALAR                   2.035.125TL

                                   128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK   2.035.125TL 

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI        2.035.125 TL

                                   644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR   2.035.125TL 

ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLARDAN 150.000$ TAHSİLAT

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------              

Yurt dışındaki firma geriye kalan 700.000$ tutarı ödememiş ve bunun üzerine alacaklı firma alacağın değersiz alacak olarak değerlendirmek için firmanın bulunduğu ülkede dava açmıştır.  29.03.2022 tarihinde mahkeme bu alacağın ödenmeyeceğine hükmetmiştir.

Kazai bir hükme veya kanaat verici bir vesikaya göre tahsiline artık imkan kalmıyan alacaklar değersiz alacaktır.

Değersiz alacaklar, bu mahiyete girdikleri tarihte tasarruf değerlerini kaybederler ve mukayyet kıymetleriyle zarara geçirilerek yok edilirler.

İşletme hesabı esasına göre defter tutan mükelleflerin bu madde hükmüne giren değersiz alacakları, gider kaydedilmek suretiyle yok edilirler.

Madde 322 Değersiz Alacaklar

ALACAĞIN DEĞERSİZ ALACAK OLARAK DEĞERLENDİRİLMESİ İLE İLGİLİ BELGELER

1-Mahkeme huzurunda alacaktan vazgeçildiğine ilişkin olarak düzenlenmiş belgeler

2-Borçlunun dolandırıcılıktan mahkum olması ve herhangi bir mal varlığı bulunmadığının belgeleyen resmi evrak

3-Borçlunun adresinin saptanamaması nedeniyle icra takibat dosyasının kaldırıldığı ve yasal süresi içerisinde yenileme talebinde de bulunulmadığını gösteren icra memurluğu yazısı   

4-Borçlunun herhangi bir mal varlığı bırakmadan ölümü

5-Alacaktan vazgeçildiğine dair konkordato anlaşması gibi sayabiliriz.

29.03.2022 TARİHLİ MİZANDA 128 HESAP BAKİYESİ   =8.995.750TL(B)

                                                   129 HESAP BAKİYESİ   =8.995.750TL(A)

----------------------------------------------29.03.2022—-----------------------------------------------

129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK KARŞILIĞI   8.995.750TL

                                   128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK   8.995.750TL

Şüpheli Alacağın değersiz alacağa dönüşmesi

Daha evvel şüpheli ticari alacaklar giderleştiği için şüpheli alacak hesaplarının kapatılması

—-----------------------------------------------------/—---------------------------------------------------

14.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.