Musa Çakır
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir

Kurgan Hazmedemeden Vedas (Vergi Denetim ve Analiz Sistemi)

Önceki yazımda sizlere KURGAN’ı genel hatları ile anlatmaya çalıştım. Şimdi ise yine yapay zeka ürünü olan vergi denetim ve analiz sistemi (VEDAS)’ nden bahsedeceğim.

Teknolojinin gelişmesi ile birlikte dijital verilerde ciddi artışlar yaşanmış, verilerin analiz edilmesi içinde birçok yeni metot devreye alınmıştır. Vergi Denetleme Kurumuna bağlı olarak geliştirilen VEDAS mükellefler tarafından oluşturulan e-defter, e-fatura ve kayıt saklama verileri gibi elektronik veriler kullanılarak vergi denetimlerinin daha etkin ve kısa sürede tamamlanması amaçlanmaktadır.

Vedas ile e-Defter ve e-fatura aktarımı, görüntüleme ve analiz, bakiye Kontrolü, ters bakiye kontrolü, diğer hesaplar, alıcılar - satıcılar raporu, bilanço, gelir ve maliyet hesapları, kaydî envanter, hasılat analizi, Adat faiz kontrolü, mükerrer kayıt Kontrolü, atlayan numara kontrolü gibi birçok başlıkta analiz yapılabilmektedir.

Şuan için 19 konuda veriyi analiz edip raporlayabilme yetisine sahip olan vedas sürekli güncellenerek ve yazılımları devam ederek 100 konuda milyonlarca veriyi çok hızlı bir şekilde analiz edebilecektir.

Burada vergi denetim kurulu dijital vergi denetim sisteminin geliştirilerek, vergi inceleme sürelerini kısaltmayı amaçlamaktadır.

E-defter uygulaması kullanılmadan önce fiziki olan tutulan defterler, kayıtların bilgisayar ortamında olmasına rağmen genellikle yazdırılmıyordu. Bu durumda defter üzerinde daha sonradan değişiklik yapabilme imkânı sağlıyordu. E-defter uygulamasına geçildikten sonra gönderilen defterlerde düzeltme yapabilmek ancak idareden alınacak izin ile olabilmektedir. Bu sebepten ötürü meslek mensuplarının e-defterleri göndermeden önce ön kontrol çalışması yapması ve vergi, muhasebe ve diğer mevzuat hükümlerine uygunluğunu sağlaması önem kazanmıştır. Bu şekilde Vedas gibi bazı incelemelere gerek kalmadan kendi analizimizi yapmış oluruz.

Vedas bahsetmişken yine vergi denetim kurulunun elektronik uygulamalarını kısaca hatırlayalım;

1- Risk Analizi Değerlendirme ve Araştırma Sistemi (RADAR)

Farklı kaynaklardan elde edilen analize uygun çeşitli ve büyük verilerin üzerinde risk senaryoları oluşturularak mükelleflerin uyum düzeylerinin tespit eder.  Sektörel ve genel bazda mükellef profilleri üzerinden skorlama yapılarak anomalileri tespit eder.

2- Risk Analiz Sistemi (VDK-RAS)

VDK-RAS üzerinden, mükelleflere ait her türlü yasal veri kullanılarak yapılan analiz ve mukayeseler neticesinde riskli görülen sektörler ve mükellefler vergi incelemesine gönderilir.

3- Mükellef Bilgi Raporu (MBR)

Riskli mükellefler hakkında yürütülen analiz çalışmalarına ilişkin mükelleflerin beyan ve bildirim özetlerini, oran analizlerini, satış analizlerini ve üçüncü taraf verilerini (SGK, Bankalar, EPDK verileri, İade bilgileri, e-Belgelere ilişkin veriler, Turizm payı, Değerli Konut Vergisi Bilgileri) içeren Mükellef Bilgi Raporu sistemi kullanılmaktadır.

Görülen yapay zekanın hayatımızın bir parçası olması ile birlikte bu tarz denetlemeler artarak devam edecektir. Biz de kendimizi bu duruma adapte etmeli ve gelişen ve dönüşen, dijitalleşen düzene uyum sağlamalıyız.

Kaynaklar

• Vergi Denetim Kurulu
• Gelir İdaresi Başkanlığı

08.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.