Mehmet Ali Özsoy
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
ozsoymali@hotmail.com

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 583) Çerçevesinde 5 Milyon TL ve Üzeri Vergi Borcu Olan Mükellefler Kamuoyuna Açıklanacaktır

Giriş

Vergi hukukunda şeffaflık ve kamu denetimi, hem devletin vergi gelirlerini güvence altına alması hem de mükelleflerin vergiye gönüllü uyumunun artırılması bakımından önemli bir işlev üstlenmektedir. Bu bağlamda, 19 Eylül 2025 tarihli ve 33022 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 583), 5 milyon TL ve üzeri vergi ve ceza borcu bulunan mükelleflerin kamuoyuna açıklanmasına ilişkin usul ve esasları düzenlemektedir

Tebliğ, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 5. maddesinin dördüncü fıkrasının Hazine ve Maliye Bakanlığı’na tanıdığı yetkiye dayanılarak hazırlanmış olup, mükelleflerin kesinleşmiş borçlarının ifşa edilmesini öngörmektedir.

Yasal Çerçeve

VUK’un 5. maddesi, mükelleflerin vergi tarhına esas beyanlarının, kesinleşen vergi ve cezalarının ve ödenmemiş borçlarının Maliye Bakanlığı’nca açıklanabileceğini hükme bağlamaktadır. Böylelikle, “vergi mahremiyeti” ilkesinin sınırları, kamu yararı gözetilerek belirli durumlarda esnetilmektedir.

Bu yetki ilk defa 27 Ocak 2001 tarihli Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 293) ile kullanılmış, 2025 tarihli Tebliğ (Sıra No: 583) ise güncel koşullara uygun olarak kapsamı genişletmiştir.

Açıklamanın Usul ve Esasları

Tebliğe göre:

• Açıklamalar 1-15 Aralık 2025 tarihleri arasında vergi dairelerinde, 16-30 Aralık 2025 tarihleri arasında Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesinde yapılacaktır.
• Kapsama, 31 Aralık 2024 itibarıyla vadesi geldiği halde 27 Kasım 2025 itibarıyla ödenmemiş vergi ve cezalar ile 1 Haziran 2024 – 31 Mayıs 2025 döneminde kesinleşen tarhiyatlar girmektedir.
• Her bir vergi dairesine 5 milyon TL ve üzeri borcu bulunan mükellefler açıklanacaktır.
• Borcun “tahsil kabiliyeti bulunmayan” nitelikte olması halinde, bu durum “Alacağın tahsil kabiliyeti bulunmamaktadır.” ifadesiyle ayrıca belirtilecektir.

Açıklama Kapsamına Alınmayan Alacaklar

Tebliğ bazı borçları kapsam dışında bırakmaktadır. Özellikle:

• Belediyeler ve bağlı kuruluşların eski tarihli borçları,
• 6111, 6736, 7326, 7440 sayılı yapılandırma kanunları çerçevesinde taksitlendirilmiş borçlar,
• 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş merkezli depremler nedeniyle mücbir sebep kapsamında olan mükelleflerin borçları açıklanmayacaktır.

Yayımlanan Vergi Usul Kanunu Tebliğinin Yasal Zeminde ve Piyasa Şartlarında Değerlendirmesi

Bu düzenleme, vergi sisteminde şeffaflık ve caydırıcılık unsurlarını öne çıkarırken, aynı zamanda mükelleflerin itibar hakları ve ticari sırlarının korunması bakımından tartışma yaratabilecek niteliktedir.

• Vergi Adaleti ve Caydırıcılık: Yüksek tutarlı borçların açıklanması, kamuoyunda vergi adaletinin güçlendirilmesi ve borçlu mükellefler üzerinde ödeme baskısının artırılması amacına hizmet etmektedir.
• Vergi Mahremiyeti Sorunu: Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayatın gizliliği ilkesi ile VUK’taki vergi mahremiyeti hükmü arasında denge kurulması gerekmektedir. Tebliğ, kanuni yetkiye dayanmakla birlikte, açıklamanın kapsamı ve yöntemi yönünden ölçülülük ilkesine uygun olmalıdır.
• Ekonomik ve Sosyal Etkiler: Borçlu listelerinde yer almak, mükelleflerin ticari itibarına zarar verebilir, finansman kaynaklarına erişimini zorlaştırabilir. Bu durum, mükellefleri ödeme yönünde teşvik edebileceği gibi, faaliyetlerini olumsuz etkileyerek ters sonuç da doğurabilir.

Sonuç

Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 583), vergi tahsilatını artırmaya, vergiye gönüllü uyumu güçlendirmeye ve kamuoyu denetimini sağlamaya yönelik önemli bir düzenleme niteliğindedir. Bununla birlikte, açıklamaların hukuki ve ekonomik sonuçlarının dikkatle değerlendirilmesi gerekmektedir.

Önümüzdeki süreçte, bu uygulamanın vergi gelirlerine katkısı, mükellef davranışları üzerindeki etkisi ve hukuki ihtilaflara yol açıp açmayacağı değerlendirmeye ve tartışmaya değer konular olarak karşımıza çıkmaktadır.

Kaynakça

1. 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, 4/1/1961, Resmî Gazete, Sayı: 10703.
2. Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 293), 27/01/2001, Resmî Gazete, Sayı: 24300.
3. Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 583), 19/09/2025, Resmî Gazete, Sayı: 33022.
4. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 7/11/1982, Resmî Gazete, Sayı: 17863 (Mükerrer).
5. Öncül, A. (2018). Vergi Mahremiyeti ve Kamu Yararı Dengesi. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 76(2), ss. 423-450.
6. Saraçoğlu, F. (2021). Vergi Şeffaflığı ve Vergi Uyumunun Artırılması. Mali Hukuk Dergisi, 37(3), ss. 112-138.
7. Pehlivan, M. (2022). Vergi Hukukunda Mahremiyet İlkesi ve İstisnaları. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 71(1), ss. 95-124.

19.09.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.