Hüseyin Ergut
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Lisanslı SPK Uzmanı
smmm.hergut@gmail.com

PREPAİD (Ön Ödemeli) Ödeme Şekli Nedir? Kullanımı ve Avantajları Nelerdir? Kara Para (Black Money) Aklamada Nasıl Kullanılıyor!?...

Ön Ödemeli (Repaid) Nedir?

“Prepaid”, Türkçede “ön ödemeli” olarak bilinen finansal bir terimdir. Bu kavram, özellikle bankacılık ve telekomünikasyon sektörlerinde kullanım alanına sahiptir. Prepaid kelime anlamı olarak önceden ödenmiş demektir ve bu kullanıcıların bir hizmetten faydalanmadan önce ödeme yapmalarını ifade eder. Bu sistem, bireylere ve şirketlere, bütçe kontrolü sağlama ve harcamaları etkin yönetme konusunda yardımcı olmaktadır.

Bir banka hesabına bağlı olmadan ve kullanıcıların içerisine belirli bir tutarda para yükleyerek harcama yapabildiği ödeme araçları ön ödemeli kart ya da “prepaid” kart olarak adlandırılır. Ön ödemeli kartlar herhangi bir limit olmaksızın kullanıcının yüklediği miktar üzerinden alışveriş yapılmasını sağlamaktadır.

Prepaid (Ön Ödemeli) Sisteminin Kökeni ve Tarihi Gelişimi

Ön ödemeli (Prepaid) kartlar, finansal hizmetler alanında önemli bir yenilik olarak kabul edilir. Bu sistemlerin kökeni, tüketicilerin nakit para taşıma ihtiyacını azaltma ve elektronik ödemeleri teşvik etme amacıyla geliştirilmiştir. Prepaid kartlar ilk olarak 1970’lerde kullanılmaya başlanmıştır. Teknolojinin, gelişmesi ve elektronik ödeme sistemlerinin yaygınlaşması ile popülerlik kazanmıştır. Bu kartlar, başlangıçta hediye kartı olarak sunulmuş ve zamanla çeşitli finansal işlevler için kullanılmaya başlanmıştır.

Prepaid (Ön Ödemeli) Kartların Kullanım Alanları

Prepaid kartlar, geniş bir kullanım alanına sahiptir. Bu kartlar, çevrimiçi alışverişlerde, fatura ödemelerinde, seyahat harcamalarında ve günlük alışverişlerde kullanılmaktadırlar. Ayrıca bu kartlar sayesinde para transferleri kolaylıkla yapılabilmekte ve birçok farklı para birimi ile işlem yapma imkanı sunulmaktadır.Prepaid kartların kullanımı, özellikle Çevrimiçi Alışveriş, Güvenli bir şekilde çevrimiçi alışveriş yapmak için kullanılır. Kartın üzerinde yeterli bakiye olması, harcamaların kontrol altında tutulmasına olanak tanır. Seyahat, Farklı para birimlerini destekleyen prepaid kartlar, yurtdışı seyahatlerinde döviz değişim ücretlerinden kaçınmak için tercih edilir. Gençler ve Öğrenciler, Harcamaları kontrol altında tutmak ve bütçe yönetimi becerilerini geliştirmek amacıyla gençler ve öğrenciler arasında popülerdir. Hediye Kartları, Belirli mağazalarda veya online platformlarda kullanılmak üzere hediye olarak verilebilir. Alıcı, kart üzerindeki bakiyeyi dilediği gibi harcayabilir.

Prepaid (Hesap) Kartların Avantajları

Bütçe Kontrolü: Harcamalar, yüklenen bakiye ile sınırlıdır, bu da bütçe kontrolünü kolaylaştırır. Güvenlik: Çalınma veya kaybolma durumunda, karttaki bakiye korunur ve kart hızla iptal edilebilir.

Erişilebilirlik: Banka hesabı olmayan kullanıcılar dahi “prepaid” kart edinebilir.

Esneklik: Çok sayıda yerde kabul edilir ve çeşitli para birimleriyle kullanılabilir.

“Prepaid” kartlar, modern finansal dünyada esneklik, kontrol ve güvenlik sunarak önemli bir yere sahip olmuştur. Bu kartlar, finansal hizmetlere erişimi kolaylaştırırken, aynı zamanda kullanıcıların finansal davranışlarını daha iyi yönetmelerine olanak tanır.

Ön Ödemeli Sistemler Ne Kadar Güvenli

-Dolandırıcılık riski: Ön ödemeli hesaplar, boş hesaplar veya sahte kartlar için hedef haline gelebilir. Özellikle kart numarası ve yüklenen bakiye üzerinden yapılan işlemlerde dikkatli olmak gerekir.

-Bakiye üzerinden güvenlik: Kısıtlı bakiye nedeniyle zarar riski sınırlı olabilir; ancak bakiye tamamen veya büyük kısmı ele geçirildiğinde kayıp büyüyebilir.

-Kimlik doğrulama: Güçlü kimlik doğrulama (MFA/2FA) uygulanması, hesap güvenliğini önemli ölçüde artırır.

-İzlenebilirlik: İşlem geçmişi ve bakiye hareketleri net bir şekilde kaydedilir; bu da şüpheli işlemlerin tespitini kolaylaştırır.

-Güvenlik açıkları: Sistem altyapısındaki yazılım güvenlik açıkları, kart/veri tabanına yetkisiz erişim riskini doğurabilir. Yazılım güncellemeleri ve güvenlik yamaları önemlidir.

-Veri koruma: Kişisel ve finansal verilerin şifrelenmesi (at-rest ve in-transit) güvenliği artırır.

-Güvenlik standartları: PCI-DSS gibi uluslararası güvenlik standartlarına uyum, kart tabanlı ön ödemelerde önemli bir göstergedir.

Sık Karşılaşılan Riskler

-Çalıntı kart veya hesap bilgileri: Kart bilgileri ve PIN/Şifrelerin çalınması durumunda bakiye çalınabilir.

-Phishing ve sosyal mühendislik: Kullanıcıları sahte sitelere yönlendirme veya kimlik avı saldırıları yoluyla bilgi ele geçirme.

-Çift yükleme/çoğaltma hataları: Sistem hataları nedeniyle aynı işlemin birden çok kez uygulanması veya bakiye yanlış güncellenmesi.

-Çalışan Yetkisiz Erişim: İç tehditler veya personel hataları nedeniyle bakiye manipülasyonu.

-Çevresel faktörler: Kayıp veya çalınan kartlar nedeniyle bakiye risk altında olabilir.

Ön Ödemeli (Prepaid) Kartlar Kara Para Aklama Planlarında Nasıl Kullanılıyor?

Ön ödemeli kartların erişilebilirliği ve kullanılabilirliği, suçluların bunları çok sayıda satış noktasından satın alıp yasadışı fonları taşımak ve dönüştürmek için kullanabilecekleri anlamına gelir. Ön ödemeli kartlar kullanılarak kara para aklama, kara para aklamanın üç aşamasının herhangi birinde gerçekleştirilmektedir.

Yerleştirme: Suçlular, örneğin, yasadışı paralarını kullanarak çok sayıda ön ödemeli kart satın alabilir ve ardından depoladıkları değerleri yasal finans sistemine aktarabilir veya yetkililerin incelemesinden kaçınmak için kartları yurt dışına taşıyabilirler. Bu yasadışı parayı bir yerden başka bir yere, hatta sınır ötesine taşımak için bu ön ödemeli kartları alıp satmak üzere para katırlarını da kullanıyorlar.

Katmanlama: Ön ödemeli kartlarda saklanan paralar, yurt dışına yeniden satılan veya taşınan ürünler (yüksek değerli elektronik cihazlar, mal vb.) için harcanabilir veya kullanılabilir. Bu şekilde, suçlular ön ödemeli kartları bir para birimi olarak kullanırlar. Ayrıca ön ödemeli kartları para birimi olarak da kullanabilir ve bunları yararlanıcılara yeniden satabilir

Entegrasyon: Ön ödemeli kartları, ilaç imalatında kullanılan kimyasal bileşenler, gayrimenkul anlaşmaları veya hayat sigortası ürünleri gibi meşru mal ve hizmetler için ödeme yöntemi olarak kullandıklarında kara para aklama işlemi gerçekleştirilebilir.

Kara Para Aklayıcılar Neden Ön Ödemeli (Hesap) Kart Kullanır?

Ön ödemeli kartların kullanılmasıyla ortaya çıkan belirli  mali suistimaller ve kara para aklama riskleri ile bunları kara para aklayıcılar için bu kadar önemli bir araç haline getiren özellikleri şöyle sıralayabiliriz:

-Anonimlik: Ön ödemeli (hesap) kartlar, diğer ödeme kartlarıyla ilişkili aynı müşteri incelemesi (CDD) kimlik belirleme ve doğrulama önlemleri olmadan satın alınabilir 

-Küresel Erişim: Birçok açık ön ödemeli (hesap) kart, küresel ödeme ağlarında kullanılabilir ve böylece, bir ülkede finansmanı ve başka bir ülkede nakit çekmeyi kolaylaştırarak, ön ödemeli kartlar kullanılarak sınır ötesi kara para aklamayı mümkün kılar.

-Taşınabilirlik ve Taşıma: Ön ödemeli (hesap) kartlar fiziksel olarak normal kredi kartlarına benzer ve büyük miktarda nakit paraya alternatif olarak birçok ortamda gizlice taşınabilir. 

-Finansman Yöntemleri: Ön ödemeli(hesap) kartlara yüklenen fonların kaynağı ve işlem geçmişi gizlenebilir. Fonlar, telefon ve çevrimiçi ortamlar dahil olmak üzere çeşitli hizmetler aracılığıyla açık kartlara yüklenebilir. 

-Hizmet Karmaşıklığı: Ön ödemeli (hesap) kart sektöründe faaliyet gösteren çok sayıda hizmet sağlayıcı,  AML işlem takibini  idari açıdan zorlaştırmaktadır. Ön ödemeli bir kartın sağlanması genellikle bir program yöneticisi, kartı çıkaran kuruluş, kartı satın alan kuruluş, ödeme ağı, dağıtıcı ve satıcıyı içerir.

Ön Ödemeli (hesap) Kartlar Kullanılarak Suçlarla Mücadelede AML/CFT Müdahaleleri

-Ön ödemeli kartlar kullanılarak işlenen suçlarla mücadele etmek için AML/CFT yasalarının benimsediği önlemler aşağıda yer almaktadır.

-Çok sayıda Ön Ödemeli kart satın alan veya ön ödemeli kart kullanarak toplu işlem yapan müşteriler şüpheli olarak değerlendiriliyor.

-Tek bir kişinin birden fazla ön ödemeli hesaba sahip olması da kırmızı alarmı tetikler.

-Ön ödemeli karta üçüncü bir şahıs tarafından sık sık para yüklenmesi de şüpheli işlemin göstergesidir.

-Eşik değerinin üzerinde para yüklemesi yapılması da şüpheli olup, dikkatle incelenmesi gereken bir konudur.

-Yüklemeden hemen sonra para transferi yapılması da şüphelidir.

-Anormal bir satın alma gücü ve kalıbı da şüphelidir.

-Ön ödemeli kartların ilgisiz bir kişi aracılığıyla alıcıya gönderilmesi de şüphelidir.

-Ön ödemeli kartın sadece nakit çekim için kullanılması da şüphelidir.

Sonuç Değerlendirme

Dünya çapındaki, kara para aklama ve dolandırıcılık faaliyetlerinde ön ödemeli (hesap) kartları kullanılmaktadır. Kara para aklamanın yerleştirme, katmanlama ve entegrasyon aşamalarında bu kartları kullanıyor. Ön ödemeli (hesap) kartların anonimlik, küresel erişim, taşınabilirlik ve kolay finansman yöntemleri gibi kritik özelliklerinden faydalanılmaktadır.Kara Para Aklama/Ticari Suçlarla Mücadele (AML/CFT) Müdahaleleri, ön ödemeli kartlar kullanılarak yapılan şüpheli işlemleri durdurmak için çok sayıda uyarı işaretini ortaya koymuştur. Özetle, tüm paydaşların ortak çabası ön ödemeli kartlar kullanılarak yapılan kara para aklama riskini ortadan kaldırabilecektir.

Kaynakça:

-Adapte International

-Token Finansal Teknolojiler

-InvestClass

-NerdWallet

-financialcrimeacademy.org

-complyadvantage.com

27.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.