Gürkan Vatansever
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
muhasebe@gurkanvatansever.com

BOBİ FRS ve VUK/MSUGT’E Göre Stokların Ölçümü ve Finansal Raporlamaya Etkisi İle İlgili Kısa Bir Özet

Stoklar, işletmelerin üretim ve satış süreçlerinde önemli bir finansal tablo kalemi içerisinde yer almaktadır. Finansal raporlama çerçevelerine göre stokların ölçümü ve muhasebeleştirilmesinde birtakım farklılıklar ve benzerlikler bulunmaktadır. Halen uygulanmakta olan Vergi Usul Kanunu / Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği ve Büyük ve Orta Boy İşletmeler için Finansal Raporlama Standardı (BOBİ FRS) arasında önemli farklar bulunmakta olup, bu farklar finansal raporlamanın amacı ve kullanıcı kitlesinden kaynaklanmaktadır.

*Vergi Usul Kanunu’nun yaklaşımı, daha çok vergi matrahının doğru tespiti ve vergi güvenliğini sağlamayı amaçlar. Maliyet esaslı bir yaklaşım benimsemektedir.

*BOBİ FRS ise işletmenin finansal durumunu ve finansal performansını doğru yansıtan, karşılaştırılabilir ve şeffaf bilgiler sunmayı benimser.

*VUK’a göre stoklar, alış maliyeti ya da maliyet bedeli ile değerlenir.

*BOBİ FRS’ye göre stoklar, maliyet bedeli ile net gerçekleşebilir değerin düşük olanı üzerinden raporlanmaktadır.

Net gerçekleşebilir değer; normal iş akışı içerisinde stoğun tahmini satış fiyatından, tahmini tamamlanma ve satış maliyetleri çıkarılarak hesaplanan bir değerdir. Bu hesaplanan değer tamamen işletmeye özgü tahminlere dayalıdır.

Örnek verecek olur isek; bir işletmenin ürününün maliyet bedeli 8.000 TL, tahmini satış fiyatının 10.000-TL, tamamlanma maliyetinin 2.000-TL ve satış giderinin ise 500-TL olduğunu varsayalım.

Net Gerçekleşebilir Değer= 10.000 – 2.000 – 500 = 7.500 TL (NGD)

Buna göre işletme, BOBİ FRS ye göre raporlama yaptığı durumda, stoklarını finansal durum tablosunda 7.500 TL üzerinden raporlayacaktır.

*VUK’a göre, stoklarda değer düşüklüğü piyasa fiyatında maliyet bedeline göre en az % 10 oranında düşüş olması durumunda değer düşüklüğü karşılığı ayrılır.

*BOBİ FRS’ye göre stoklarda değer düşüklüğü Net gerçekleşebilir değerin maliyet değerinin altına düşmesi durumunda değer düşüklüğü karşılığı ayrılır.

*VUK’a göre stokların vade farkları ayrıştırılmaz.

*BOBİ FRS’ye göre, 1 yıldan uzun vadeli alımlarda ve satımlarda ortaya çıkan vade farkları ayrıştırılır.

Stokların değerinin tespiti ve değerlemesi Vergi Kanunları ile Türkiye Muhasebe Standartları/Türkiye Finansal Raporlama Standartları ve BOBİ FRS arasında bazı yönlerden farklılık göstermektedir. Bu durum vergilerin eksik ya da fazla hesaplanmasına neden olabilecektir.

Finansal raporlamaya etkisini düşündüğümüzde, VUK’a göre hazırlanan mali tablolar, vergi otoritelerine sunulmak üzere düzenlenir ve yatırımcılar için sınırlı bilgiler içerir. BOBİ FRS tabloları ise işletmenin ekonomik gerçekliğini yansıtır. Yatırımcılar, bankalar ve diğer finansal tablo kullanıcıları ve paydaşları için daha anlamlıdır.

Sonuç olarak, Vergi Usul Kanunu vergi odaklı ve daha muhafazakâr bir sistem sunarken, BOBİ FRS, finansal raporlamada şeffaflık ve karşılaştırılabilirlik sağlar.  TMS-2 Stoklar standardı elbette detaylı ve uzun bir konu. Lakin uygulamada yaygın kullanılan ve karşılaşılan hesaplama ve ölçümlerden bahsetmeye çalıştım ve özetlemek istedim. Faydalı olması dileğiyle

16.05.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.