Ferdi Karaboğaz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
smmmferdi.karabogaz@gmail.com

Mali Müşavirlikte Ortak Dil Sorunu: Mesleki Birliktelikte Dağınık Bir Dilin Anatomisi ve Saha İzlenimleri

1. Farklı Eğitim Arka Planlarının Ortak Dil Üzerindeki Etkisi ve Staj Dönemindeki Eğitim Açığı

Türkiye’nin dört bir yanından, birbirinden çok farklı akademik geleneklerle mezun olan adaylar aynı meslek sınavına tabi tutuluyor. Boğaziçi, ODTÜ, Hacettepe, Gazi Üniversitesi gibi Türkiye’nin en yüksek puanlı üniversitelerinden mezun olan bir öğrenci ile Ardahan, Çankırı, Şırnak veya Bozok Üniversitesi gibi gelişmekte olan üniversitelerden mezun olan bir öğrenci aynı staj sürecine giriyor. Genelde amacına ulaşamamış, süreçlerin sağlıklı işletilemediği, eksik,  ve müdahaleler ile yapılandırılmamış ve Rehber sizlik faktörünün açıkça görüldüğü bir süreç sonrası yine aynı kişiler bu sefer yeterlilik sınavına girip, Mali Müşavir oluyor. 

Yani ilk 10.000 den öğrenci alan bir bölüm ve Üniversiteden mezun olan biri ile ilk 100.000 den öğrenci olan bir bölüm üniversiteden mezun olan bir kişi bir anda mesleki kaderdaş olabiliyor.

Ortak paydaları olan stajlarının bu eşitsizliği dengeleyebilmesi için; 3568 sayılı yasa, bu yasa çerçevesinde düzenlenen yönetmelikler ve ilgili konuların yanı sıra; etik, denetim, teknoloji kullanımı ve dijital uygulamalar gibi alanlarda, TÜRMOB öncülüğünde odalarda veya anlaşmalı Üniversitelerde verilecek resmi eğitimlerin yüz yüze  tamamlanması zorunlu hale getirilmelidir. Bu sayede, eğitim düzeyi ne olursa olsun her adayın aynı temel bilgiyle mesleğe başlaması sağlanabilir. Ortak dil burada sadece “Mevzuat ya da Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri ” değil, aynı zamanda mesleki jargondur, etik anlayıştır, ortak tepki modelleridir,  ortak kampüs hayatıdır,  çözüm üretme biçimidir. 

Bunun yanı sıra, ortak bir mesleki ve kültür oluşturulması için orta-uzun vadede yapılması gereken en önemli reformlardan biri de Mali Müşavirlik Fakültesi’nin kurulmasıdır.

2-Mali Müşavirlik Fakültesi Önerisi 

Amaç:

Mesleğin bilgi birikimini, değerlerini ve etik altyapısını erken yaşta, lisans düzeyinde kazandırmak.

Aynı eğitim müfredatından geçen bireylerle ortak dil, kültür ve mesleki dayanışma zemini kurmak.

Akademik derinliği olan, uygulamaya dönük bir uzmanlık alanı oluşturmak.

Fakültenin Yapısı:

4 yıllık lisans eğitimi (İktisat + Muhasebe + Vergi Hukuku + Teknoloji + Etik + Uygulama)

1 yıl uygulama ve denetimli staj (mevcut sistemin tersine, üniversite gözetiminde)

TÜRMOB veya YÖK onaylı bir standart müfredat ile tüm Türkiye’de aynı eğitim kalitesi.

Etkisi:

Yalnızca sınav ezberine dayalı değil, mesleği bütüncül şekilde kavrayan mezunlar.

Farklı altyapılardan gelen bireylerin yol açtığı uyumsuzlukların azalması.

Meslek örgütleriyle entegre çalışan, kendi kültürünü inşa eden bir eğitim modeli.

3. Ofis Açma Süreci, Kota Uygulaması ve Uygulama Deneyimi Zorunluluğu

Mali müşavir olduktan sonra hemen ofis açabilmek, mesleğin olgunlaşmasına büyük bir ket vuruyor. Mesleki olgunluk sadece sınav başarısıyla ölçülemez; bu bir “zanaat” gibidir, zamanla öğrenilir. Akademik bir araştırma sonucu belirlenecek bir bekleme süresi, bu süreçte denetimli bir uygulama döneminin zorunlu kılınması, yeni müşavirlerin sektöre hazırlıksız atılmasını engelleyebilir. Bu uygulama, hem piyasada rekabeti daha sağlıklı hale getirir hem de mesleğin itibarını artırır. 

Bunun yanı sıra, mesleğe kabul edilen müşavir sayısı için kota uygulaması getirilmelidir. Kota uygulaması, hem arz-talep dengesini sağlar hem de kalitenin korunmasına yardımcı olur. Türkiye genelinde her yıl binlerce adayın mesleğe adım atması hem hizmet kalitesini düşürmekte hem de mesleği değersizleştirmektedir. Akademik başarı, etik anlayış, uygulama deneyimi gibi objektif kriterlere dayalı bir kota sistemi hem rekabeti iyileştirir hem de meslek içinde ortak standartların yerleşmesine katkı sağlar.

Ayrıca mali müşavirlerin tutabilecekleri defter sayısına dair sınırlamalar, yani kapasite kotası da acilen düzenlenmelidir. Bu durum hem hizmet kalitesini düşürüyor hem de adaletsiz bir gelir dağılımı yaratıyor. Kapasite kotası; her müşavirin, belli bir insan kaynağı, ofis altyapısı ve dijital yeterliliğe göre maksimum kaç mükellefle çalışabileceğini belirleyen bir sistem olarak kurgulanmalıdır. Böylece hem müşteri memnuniyeti artar hem de meslektaşlar arasında daha dengeli bir dağılım sağlanır. Bu durum;  âtıl, gayri faal ve ekosistem için faydası olmayan binlerce firmanın da ayıklanmasına yardımcı olacaktır.

4. Odaların Akademik durumu ve Yereldeki Eksiklikler

Birkaç büyük ya da kendi imkanları ile süreç yürüten odalar dışında, odaların büyük çoğunluğu, üyelerine nitelikli akademik içerik sunamıyor. Seminerler yüzeysel kalıyor, eğitici dokümanlar yetersiz. Oysa odaların meslek içi eğitimin ana üssü olması gerekiyor. Meslektaşlarına güncel mevzuat, yeni teknoloji uygulamaları ve mesleki etik konularında eğitim veremeyen bir  örgütlenmenin, mesleğin gelişmesine katkısı sınırlı olur. Özellikle büyük şehir dışındaki odaların çoğunda güncel mali politika, uluslararası standartlar, dijital dönüşüm gibi alanlarda ciddi bir eksiklik göze çarpıyor. Bu durum, meslek mensupları arasındaki bilgi uçurumunu daha da derinleştiriyor. Akademik donanımın eksikliği, ortak dilin oluşmasındaki en önemli engellerden biri haline geliyor.

5. 3568 Sayılı Kanun’un Güncelliğini Yitirmesi ve Reform İhtiyacı

Mali müşavirlik mesleğinin anayasası sayılan 3568 sayılı kanun, artık çağın gerisinde kalmış durumda. Bu kanun, bugünün ihtiyaçlarını ve teknolojik dönüşümünü karşılayamıyor. Meslek sürekli değişiyor: e-fatura, e-defter, e-belge gibi uygulamalarla dijitalleşiyor. Ancak bu dönüşüm, yasal zeminde karşılık bulamıyor. Meslektaşlar hâlâ 1989’un ruhuyla yazılmış bir yasa çerçevesinde faaliyet gösteriyorlar. Oysa bu kanun, yeniden yazılmalı; dijital dönüşüm, yapay zeka, uzaktan çalışma, uzmanlık alanları gibi kavramları içerecek şekilde güncellenmeli. Ayrıca, etik kurallar, denetim mekanizmaları, mesleki yeterlilik kriterleri netleştirilerek tüm meslek mensuplarının aynı çatı altında, eşit şartlarda çalışması sağlanmalı.

Mesleğimizle ilgili daha onlarca sorun ve çözüm önerisi yazabiliriz. Bunların bir çoğu bir noktadan sonra  subjektif problemler olarak karşımıza çıkabiliyor. 

Bu 5 başlık altında toplamaya çalıştığım konular,  benim seçim sürecinde sahadan almış olduğum izlenim ve geri bildirimlere göre, sorunların temelini ve ana omurgasını oluşturduğu kanaatindeyim.

02.06.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.