Fatih Sultan Mehmet Çiçek
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
fatihsmcicek@turmob.org.tr

Kamu İhalelerinden Yasaklı Olmak

I. Hukuki Dayanak ve Kavramsal Çerçeve

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 83. madde hükmünde düzenlenen fiil ve davranışlar sonucunda, 84. madde kapsamında idarelerce geçici süreyle ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilebileceği açıkça belirtilmiştir: “İhale işlemlerinin hazırlanması, yürütülmesi ve sonuçlandırılması sırasında; hile, desise, tehdit, nüfuz kullanma ve çıkar sağlama suretiyle ihaleye ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek” gibi hâlleri içermektedir.

Maddenin 3. fıkrasıysa, “üzerine ihale yapıldığı hâlde usulünce sözleşme yapmamak, taahhüdüne aykırı davranmak” gibi hâller nedeniyle yalnızca o idarenin ihalelerinden yasaklama öngörmektedir. Bu hâllerde süre bir yıla kadar olabilir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 58. maddesi ve 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 26. maddesi de benzer yasaklama hükümleri içerir. Hakkında kesin yasaklama kararı verilenler, tüm kamu kurumlarının ihalelerine katılamaz; haklarında tutulacak bilgiler EKAP’ta sicil olarak izlenir.

Bu düzenlemeler, saydamlık, rekabet, eşit muamele ve güvenilirlik ilkelerini tesis ederek ihalelerde kamu yararını güvence altına almayı amaçlamaktadır.

II. Yasaklama Kararının Unsurları ve Süreler

1. Sebep Unsuru

Yasaklama kararının dayandığı fiil Devlet İhale Kanunu m. 83’te sayılan yasak fiillerden biri olmalıdır. Örneğin; sahte belge kullanımı, fesat karıştırma, tehdit, rekabeti bozma gibi

2. Konunun Takibi ve Kapsamı

Karar gerçek ve/veya tüzel kişiyi takip eder. Sermaye şirketinde yarıdan fazla paya sahip ortak hakkında da yasaklama kararı kişiyi ve şirketi kapsar.

2886 Kanunu kapsamında tüm ihalelerden yasaklama veya sadece o idarenin ihalelerinden yasaklama şeklinde olabilir.

3. Süre Unsuru

Yasaklamayı gerektiren fiilin tespit edildiği tarihi izleyen en geç 45 gün içinde karar verilmelidir; karar Resmî Gazete’de yayımlanmak üzere en geç 15 gün içinde Kurum’a gönderilir; yayım tarihinde yürürlüğe girer.

4. Yetki Unsuru

Karar verme yetkisi, fiilin vuku bulduğu ihaleyi yapan idareye veya ilgili bakanlığa aittir. Yargı merciince verilen yasaklama kararları da mümkündür ancak idarenin kendi yetkisi dâhilindedir.

5. Şekil ve Gerekçelendirme

Kararda gerekçeler açıkça yazılmalı, süre, yetkili merci, hukuki dayanak ve davaya başvuru yolları belirtilmelidir. Resmî Gazetede yayımlaması zorunludur.

III. Uygulama Örneği; Yapılandırılmış Model Olay

1. Olay:

Bir firma, belediye ihalesine teklif verir. Sahte teminat sunduğu iddia edilir. İhale komisyonu bunu tespit eder ve Danıştay içtihadına göre fiil m. 83 kapsamında değerlendirilir. Belediye kararında söz konusu kişi hakkında 2886/84 1 uyarınca, bir yıl süreyle bütün ihalelerden yasaklama kararı tesis eder.

2. Hukuki Süre:

• Firma tespiti 1 Haziran 2025’te yapılmıştır. Yasaklama kararı en geç 16 Temmuz 2025 tarihinde verilmelidir (45 gün).
• Karar, Resmî Gazete için en geç 31 Temmuz 2025’e gönderilmelidir.
• Yayımı tarihi yasaklamanın başlangıcıdır.

3. İdari İşlemin Hukuki Özeti:

• Eğer karar gerekçesinde açıkça m. 83 c bendi (sahte belge) belirtilmiş ve yasa dışı fiil ayrıntılı olarak anlatılmışsa karar hukuka uygundur.
• Kararda yetki; belediyeye ya da ilgili kuruma aittir. Gerekçede yetki ve yere işaret edilmemişse yetki gaspı unsuru oluşabilir.
• Firma, karar tebliğinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açabilir. Ayrıca zarar iddia ediliyorsa tam yargı davası da açılabilir.

4. Yargı Süreci:

• İptal davası kabul edilirse, yasaklama kararı yürütme açısından durdurulabilir; iptal kararı verilirse yeniden teklif edilebilir.
• Tam yargı davası sonucunda tazminat alınabilir; bilirkişi marifetiyle zarar miktarı belirlenir.

IV. Sonuç

Kamu ihalelerinden yasaklama tedbiri, ihale düzenini korumak, rekabeti sağlamak, kamu maliyesini ve kamu güvenini korumak için zorunlu ve etkili bir araçtır. Ancak bu araç, kişilerin çalışma hakkına müdahale ettiği için idarî yargı denetimine açıktır. Kararın unsurları; sebep, yetki, konu, şekil, süre ve gerekçelendirme bakımından titizlikle oluşturulmalıdır. Ayrıca somut olaylara dair Danıştay kararlarına dayalı örneklendirme yapılması, metnin hem akademik hem uygulama odaklı niteliğini artırır.

Sonuç olarak, yasaklama kararı sadece gerekli hâllerde, hukuka uygun içerikle ve ölçülü şekilde tesis edilmelidir. Aksi takdirde; haksız ihale dışı bırakılma, tazminat davaları, itibar kaybı gibi olumsuz sonuçlar doğar.

11.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.