Ertuğrul Kılıç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
ertugrul.64@gmail.com

Yapay Zekâ İle Değil, Asıl SMMM’ler Şimdi Yok Oluyor / 49 No’lu Tebliğe Neden Karşı Çıkılmalıdır?

Giriş

Muhasebe mesleği uzun süredir “yapay zekâ muhasebecileri bitirecek mi?” sorusu etrafında tartışılıyor. Oysa bugün Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik (SMMM) mesleğini asıl tehdit eden unsur teknoloji değil, idari düzenlemeler yoluyla mesleğin işlevsizleştirilmesidir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan ve kamuoyunda 49 No’lu Tebliğ olarak bilinen düzenleme, görünürde teknik bir vergi uygulaması gibi sunulsa da gerçekte 3568 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinde tanımlanan SMMM mesleki haklarını fiilen daraltan bir etki yaratmaktadır.

Bu makale, 49 No’lu Tebliğ’in SMMM mesleğini nasıl görünmez ve etkisiz hâle getirdiğini ortaya koymayı amaçlamaktadır.

1. 3568 Sayılı Kanun’un 2’nci Maddesi: Mesleğin Anayasası

3568 sayılı Kanun’un 2’nci maddesi, SMMM mesleğinin varlık nedenini tanımlar. Bu maddeye göre SMMM;

• Defter tutar,
• Mali tabloları ve beyannameleri düzenler,
• Mali müşavirlik ve danışmanlık yapar,
• Rapor hazırlar ve görüş bildirir.

Bu yetkiler, SMMM’yi yalnızca teknik bir kayıt elemanı değil; beyanın içeriğini ve vergi matrahını şekillendiren asli aktör olarak konumlandırır.

Dolayısıyla bu yetkilerin içinin boşaltılması, doğrudan mesleğin varlığına yönelmiş bir müdahaledir.

2. 49 No’lu Tebliğ Ne Yapıyor?

49 No’lu Tebliğ ile;

• Gelir ve kurumlar vergisi istisna ve indirimleri,
• İndirimli vergi uygulamaları,
• Asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi hesaplamaları,

belirli tutarların aşılması hâlinde zorunlu YMM tasdikine bağlanmıştır.

Buradaki temel sorun YMM tasdiki değil; tasdik zorunluluğunun kapsamının ve eşiğinin ölçüsüzlüğüdür.

Günümüz ekonomik koşullarında sıradan sayılabilecek işlemler dahi, Tebliğ yoluyla SMMM’nin etki alanı dışına itilmiştir.

3. SMMM’nin Danışmanlık ve Raporlama Yetkisi Nasıl Etkisizleşiyor?

SMMM tarafından yapılan;

• istisna analizleri,
• indirim hesaplamaları,
• vergi planlaması ve yorumları,

YMM raporu yoksa hukuki sonuç doğurmamaktadır.

Bu durum, 3568 m.2’de açıkça tanınmış olan raporlama ve mali müşavirlik hakkının fiilen yok sayılması anlamına gelir.

SMMM raporu artık;

• teknik olarak vardır,
• ama hukuken yok hükmündedir.

4. Beyannameyi Yazıp Sonucunu Belirleyememek

Beyannameyi SMMM düzenlemekte; ancak beyanın en kritik unsurları olan istisna ve indirimlerin geçerliliği başka bir meslek mensubunun onayına bağlanmaktadır.

Bu tablo, SMMM’yi:

“Beyannameyi dolduran ama beyanın kaderini tayin edemeyen”

bir konuma sürüklemektedir.

Bu, yetkinin şeklen korunup özünün ortadan kaldırılmasıdır.

Sonuç

Bugün SMMM mesleğini tehdit eden şey yapay zekâ değildir.
Asıl tehdit, mesleği karar verici olmaktan çıkarıp teknik aracıya indirgeyen mevzuat anlayışıdır.

49 No’lu Tebliğ, SMMM’yi yok etmiyor gibi görünse de, etkisizleştirerek görünmez kılmaktadır.
Bu ise yok oluşun en sessiz ama en tehlikeli biçimidir.

---

49 NO’LU TEBLİĞE NEDEN KARŞI ÇIKILMALIDIR?

“SMMM ODALARININ HUKUKİ VE TARİHSEL SORUMLULUĞU”

Giriş

49 No’lu Tebliğ, sadece bireysel SMMM’leri ilgilendiren teknik bir düzenleme değildir. Bu Tebliğ, meslek alanlarının idari bir metinle yeniden paylaşılması anlamına gelmektedir.

Bu nedenle mesele, kişisel gelir kaybı değil; mesleğin kurumsal geleceği meselesidir.

1. SMMM Odalarının Kanuni Görevleri

3568 sayılı Kanun uyarınca SMMM Odaları ve TÜRMOB’un temel görevleri şunlardır:

• Mesleğin gelişimini sağlamak,
• Meslek mensuplarının hak ve menfaatlerini korumak,
• Mesleğin itibarını ve bağımsızlığını savunmak,
• Haksız rekabeti önlemek,
• Meslek alanına yönelik müdahalelere karşı durmak.

Bu görevler, odalara sadece temsil yetkisi değil; aktif savunma yükümlülüğü de yüklemektedir.

2. 49 No’lu Tebliğ Karşısında Sessizlik Ne Anlama Gelir?

Bu Tebliğ karşısında sessiz kalmak;

• SMMM mesleğinin yetki alanının daraltılmasını kabullenmek,
• YMM lehine idari tekel yaratılmasına razı olmak,
• 3568 sayılı Kanun’un 2’nci maddesinin fiilen işlevsizleşmesini onaylamak,

anlamına gelir.

Bu, pasif bir tutum değil; örtülü bir rızadır.

3. Tebliğin Karşı Çıkılması Gereken Yönleri

49 No’lu Tebliğ’e karşı çıkılmalıdır çünkü:

1. Meslek alanlarını kanunla değil, tebliğle yeniden düzenlemektedir.
2. Ölçülülük ve orantılılık ilkesine aykırıdır.
3. SMMM’leri ekonomik ve mesleki olarak bağımlı hâle getirmektedir.
4. Meslekler arası dengeyi bozmakta, haksız rekabet yaratmaktadır.
5. SMMM Odalarının varlık nedenini tartışmalı hâle getirmektedir.

4. Bugün İtiraz Edilmezse Ne Olur?

Bugün bu Tebliğe karşı çıkılmazsa:

• Yarın başka istisnalar,
• Daha düşük eşikler,
• Daha geniş YMM zorunlulukları

kaçınılmaz hâle gelecektir.

Bu süreç, SMMM’yi uzun vadede:

• müşavir olmaktan çıkarıp,
• veri giriş elemanına dönüştürür.

Sonuç

49 No’lu Tebliğ’e karşı çıkmak;

• YMM karşıtlığı değil,
• mesleğin hukuki sınırlarını savunma mücadelesidir.

SMMM Odaları bu noktada ya;

• mesleğin tarihsel sorumluluğunu üstlenecek,
• ya da mesleğin tasfiyesine seyirci kalacaktır.

Bugün susulursa, yarın gerçekten şu cümle kurulacaktır:

“Yapay zekâ değil, mevzuat SMMM’leri bitirdi.”

30.12.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.