Ertuğrul Kılıç
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
ertugrul.64@gmail.com

Muhasebecilerin Mobbing Kaynağı (VUK Mükerrer 257)

Giriş

Vergi, Anayasa’nın 73. maddesine göre kamu giderlerinin karşılanması amacıyla alınan bir kamu kaynağıdır ve bu düzenleme verginin kanuniliği ilkesini açıkça ortaya koyar. Vergi Usul Kanunu ise verginin uygulanmasına ilişkin usul ve teknik esasları belirleyerek idareye yalnızca belirli sınırlar içinde yetki tanır. Bu sınırlar, vergilendirme yetkisinin yasama organının tekelinde olduğunu net biçimde ortaya koyar.

Ancak VUK mükerrer 257. maddesiyle Gelir İdaresi Başkanlığı’na verilen düzenleme yetkisinin kapsamı, son yıllarda olağanüstü derecede genişlemiş ve meslek mensupları üzerinde “yıldırıcı ve sistematik baskı” niteliği taşıyan bir etkiye dönüşmüştür. Bu nedenle iş yaşamında psikolojik baskı ve yıldırmayı ifade eden “mobbing” kavramı, artık vergi uygulamalarında kendine özgü bir biçimde somutlaşmaktadır.

1.Elektronik Belgeler ve Sürekli Değişen Şartlar

GİB, mükerrer 257’ye dayanarak son 5 yılda elektronik belge ve kayıt sistemlerinde tarihin en yoğun düzenleme dalgalarından birini gerçekleştirdi. 509 Sıra No’lu Tebliğ ile başlayan e-Belge zorunlulukları, 2022–2024 arasında yapılan değişiklikler ile neredeyse tüm mükellefleri kapsar hale geldi:

• E-Fatura ve e-Defter zorunluluğu: 2020’de 5 milyon TL olan ciro eşiği, 2022’de 4 milyon TL’ye, 2024’te ise 3 milyon TL’ye kadar indirildi.
• E-İrsaliye zorunluluğu: Akaryakıt, maden, gübre ve inşaat demirinde zorunlu iken, 2023 sonrasında kapsam 60’ın üzerinde sektöre genişledi.
• E-Arşiv günlük 5.000 TL sınırı, 2024’te 4.400 TL’ye düşürüldü (GVK 2024 yeniden değerleme oranı kapsamında).

Ayrıca 2024 yılında yatırım teşvik belgeli işlemler için ayrı e-belge senaryosu tanımlanması, teknik kılavuzlarda sürekli güncellemeler yapılması ve yeni XML şablonlarının sıklaştırılması, meslek mensuplarında “her ay yeni bir yükümlülük” duygusunu pekiştirmiştir.

GİB’in kendi verilerine göre:

• 2023’te 4,7 milyar e-belge,
• 2024’te 7,1 milyar e-belge düzenlendi.

Bu artışın teknik yükü, büyük ölçüde muhasebecilerin omuzlarında kalmıştır.

KDV Beyannameleri ve Bitmeyen Detaylar

KDV beyannameleri, Türkiye’de en sık verilen ve en çok değişikliğe uğrayan beyan türlerinden biridir. GİB, 2023 ve 2024 yıllarında KDV sistemine 14 ayrı tablo ekledi:

• Tevkifatlı işlemler için detaylı tablo,
• İade talebi türlerine göre alt kırılımlar,
• Her bir işlem türü için “karşı taraf bazında” bilgi istenmesi,
• Yıllardır kullanılan tabloların açıklamalarının yeniden yazılması.

2024 yılı değişiklikleri ile birlikte meslek mensupları artık:

• İndirimli orana tabi her işlemi ayrı satırda,
• Karşı taraf bazında detaylandırarak,
• İade hesaplamalarını sistemin istediği formatta göstermek zorunda kalmaktadır.

Bu sürekli değişim, muhasebecilerin yalnızca beyanname vermesini değil, her ay yeni bir müfredat öğrenmesini gerektirmektedir. Güncel formatlar için GİB’in e-Beyanname Rehberi 2024 içinde 8 kez güncelleme yapılmış olması, meslek mensuplarının sürekli uyum baskısı altında çalıştığını göstermektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından 2025 Ekim ayına kadar olan döneme ait aylık veya dönemsel “KDV Beyannameleri”ne ilişkin kapsamlı veri (matrah, beyan sayısı vs.) detaylı olarak kamuya açık şekilde bulunmamaktadır. Yukarıda yer alan kaynaklarda yalnızca şu tür bilgiler yer almıştır.

• KDV beyannameleriyle (KDV1, KDV2, KDV2B, KDV4, KDV9015) ilgili olarak 2025/Ağustos dönemi itibariyle pilot illerde yeni “e-Beyan” sistemine geçileceği bildirilmiştir.
• 2025/Ekim dönemi itibariyle pilot uygulamanın kapsamının genişletileceği ve yeni bildirim tablolarının düzenleneceği duyurulmuştur.

Neredeyse her ay bir yeni versiyon düzenlemesi,

Bu durumda KDV beyannamesi artık sadece vergi bildirim aracı olmaktan çıkmış, idarenin veri toplama platformu haline gelmiş, muhasebeciler ise bu veriyi işleyen görünmez operatörlere dönüşmüştür.

Bildirim ve Tevsik Yükümlülükleri

VUK mükerrer 257’nin en geniş uygulama alanı bildirim yükümlülükleridir. Son yıllarda özellikle:

1. Gerçek Faydalanıcı Bildirimi (529 Sıra No’lu Tebliğ)

• Tüm kurumların “nihai hâkim ortak” ve “yönetim kontrolünü elinde bulunduran kişileri bildirmesi zorunlu hale geldi.
• GİB verilerine göre 2023 yılında bu konuda 1,9 milyon bildirim yapıldı.
• 2024 yılında bildirimlerin %11’i eksik veya hatalı olduğu gerekçesiyle sistem tarafından geri çevrildi.

Her düzeltme işlemi, meslek mensupları için yeni bir yazışma, yeni bir belge ve yeni bir stres kaynağıdır.

2. 7.000 TL Tevsik Sınırı ve Banka Zorunluluğu (459 Sıra No’lu Tebliğ)

• 30 Kasım 2024 tarihli Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ’in (Sıra No: 575) yayımlanmasıyla tahsilâtlarda ve ödemelerde tevsik sınırı 7.000 TL’den 30.000 TL’ sına yükseltilmiştir.
• Her ödemenin banka üzerinden yapılması zorunlu hale gelince, meslek mensupları artık müşteri kayıtlarını izlemek zorunda kalıyor.

Bu düzenlemeler kayıt dışılığı azaltmakla birlikte, yükümlülüğü uygulayan taraf olarak muhasebecileri yıpratıyor.

Oryantasyon Eksiklikleri ve Psikolojik Baskı

GİB’in düzenleme ve uygulama takvimleri, meslek mensuplarının en ağır şikâyet konularından biridir:

• Tebliğler çoğu zaman “yayım tarihinde yürürlük” şeklinde çıkarılıyor.
• Teknik kılavuzlar çoğu zaman tebliğden günler veya haftalar sonra yayınlanıyor.
• GİB, 2023–2024 döneminde e-Belge kılavuzlarını 38 kez güncelledi.
• Meslek mensuplarına uyum için verilen süre çoğu zaman birkaç gün.

Bu durum, meslek mensuplarında:

• Sürekli hata yapma kaygısı,
• “Geç açıklamayla erken ceza” korkusu,
• Her an yeni bir düzenleme ile karşılaşma tedirginliği,
• Müşteri baskısının artması,
• Tükenmişlik hissi

yaratmaktadır.

Tam da bu nedenle, meslek mensupları arasında VUK 257’in yarattığı baskı “idari mobbing” olarak tanımlanmaya başlanmıştır.

Sonuç

VUK mükerrer 257, teknolojik dönüşüm için önemli bir araçtır, ancak bu aracın yoğun, sürekli ve öngörülemez biçimde kullanılması, muhasebeci ve mali müşavirler için ciddi stres ve baskı kaynağına dönüşmüştür. Düzenlemelerin kanunun öngördüğü sınırlar içinde kalmasının yanı sıra;

• Öngörülebilir geçiş takvimi,
• Meslek örgütleriyle gerçek anlamda istişare,
• Teknik kılavuzların zamanında yayımlanması,
• Geri bildirim mekanizmalarının güçlendirilmesi,
• Hatalı beyanlardan doğan cezalarda kolaylaştırıcı yaklaşım

gibi adımların atılması gerekmektedir.

Aksi halde mükerrer 257, teknolojiye geçişin rehberi olmaktan ziyade, meslek mensupları için bir baskı mekanizması ve “mesleki mobbing” unsuru olarak kalmaya devam edecektir.

KAYNAKÇA

Kanunlar ve Yönetmelikler

1. Gelir İdaresi Başkanlığı. (2024). Vergi Usul Kanunu (VUK). Resmî Gazete.
   (“Kanun” APA’da kurum adı + yıl + italik eser adı olarak yazılır; kanun numarası verilmez.)
2. T.C. Resmî Gazete. (2023). Anayasa’nın 73. maddesi – Vergi ödevi.

Tebliğler

1. Gelir İdaresi Başkanlığı. (2019). Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 509). Resmî Gazete, 30923.
2. Gelir İdaresi Başkanlığı. (2021). Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 459). Resmî Gazete, 31442.
3. Gelir İdaresi Başkanlığı. (2021). Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği (Sıra No: 529) (Gerçek faydalanıcı bildirimi). Resmî Gazete, 31506.
4. Gelir İdaresi Başkanlığı. (2022–2024). 509 Sıra No’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğler (ciro sınırları güncellemeleri). Resmî Gazete çeşitli sayılar.

Kurumsal Raporlar ve İstatistikler

1. Gelir İdaresi Başkanlığı. (2024). e-Belge İstatistikleri Yıllık Raporu. Ankara: GİB Yayınları.
2. Gelir İdaresi Başkanlığı. (2024). e-Beyanname Rehberi Güncellemeleri. Ankara: GİB.
3. Hazine ve Maliye Bakanlığı. (2024). 2024 Yılı Yeniden Değerleme Oranları Tebliği. Resmî Gazete.

Diğer Kaynaklar

1. Mali Müşavirler Odaları Birliği (TÜRMOB). (2023). e-Belge ve Beyanname Sistemlerine Uyum Raporu. Ankara.

26.11.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.279 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.