Erkan Kipik
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
malimusavirerkankipik@gmail.com

Dış Ticarette Ödeme Şekilleri ve Özellikleri

Dış ticarette alıcı ve satıcı farklı ülkelerde olduğu için ödeme yöntemleri taraflar arasında güven ve risk paylaşımı açısından büyük önem taşır.

En yaygın 5 ödeme şekli şunlardır:

1. Peşin Ödeme (Cash in Advance)

Tanım: İthalatçı (alıcı), mal sevk edilmeden önce ödemeyi yapar.

Özellikleri:

- Satıcı için en güvenli ödeme yöntemidir.

- Alıcı açısından risklidir, mal gönderilmeyebilir.

- Genellikle güvenilir ilişki olmayan ilk ticaretlerde tercih edilir.

- İhracatçının finansman ihtiyacını azaltır.

2. Mal Mukabili Ödeme (Open Account)

Tanım: İhracatçı malı gönderir, ödeme ise genellikle 30, 60 veya 90 gün sonra yapılır.

Özellikleri:

- Alıcı için en avantajlı yöntemdir.

- Satıcı açısından en riskli yöntemdir.

- Güven ilişkisi gelişmiş taraflar arasında tercih edilir.

- Satıcı için tahsilat riski yüksektir.

3. Vesaik Mukabili Ödeme (Documents Against Payment - D/P)

Tanım: Satıcı, malları gönderir ve taşıma belgelerini bankaya teslim eder. Alıcı, malları teslim almak için ödeme yapar.

Özellikleri:

- Banka sadece belge ile ödeme bağlantısını kurar; malın durumunu incelemez.

- Satıcı için orta düzeyde risklidir.

- Alıcı ödeme yapmadan malları alamaz.

- Belgelere dayalıdır; mallar alıcıya ödeme yapılmadan teslim edilmez.

4. Kabul Kredili Vesaik Mukabili (Documents Against Acceptance - D/A)

Tanım: Alıcı, bankaya senet imzalayarak malları alır ve vadesinde ödeme yapar.

Özellikleri:

- Alıcı malları vadeli olarak teslim alır.

- Satıcı için vade riski söz konusudur.

- Genellikle vade farkı alınır.

- Güven ilişkisi gerektirir.

5. Akreditifli Ödeme (Letter of Credit - L/C)

Tanım: Alıcının bankası, belirli koşullarla belgelerin sunulması karşılığında satıcıya ödeme yapmayı taahhüt eder.

Özellikleri:

- Hem alıcı hem de satıcı için güvenli yöntemdir.

- Belgelere dayalıdır, malın fiziki kontrolü yapılmaz.

- Bankalar sürece aktif şekilde dahil olur.

- Maliyetlidir ancak riski düşürür.

- UCP 600 kurallarına tabidir.

Kıyaslama Tablosu (Özet)

Ödeme Şekli	Satıcı Açısından	Alıcı Açısından	Güven Durumu
Peşin Ödeme	Çok güvenli	Çok riskli	Zayıf ilişki
Mal Mukabili	Riskli	Güvenli	Güçlü ilişki
Vesaik Mukabili (D/P)	Orta düzey güven	Orta riskli	Belge kontrolü
Kabul Kredili (D/A)	Vadeli riskli	Avantajlı	Güven ilişkisi
Akreditif (L/C)	Güvenli	Kontrollü	Banka güvencesi

Sonuç olarak; Dış ticarette ödeme şekli seçimi, taraflar arasındaki güvene, işlem büyüklüğüne ve risk toleransına göre yapılmalıdır. Satıcı için ödeme garantisi, alıcı için malın doğru teslimi önemlidir. Bu nedenle çoğu ihracatçı/ithalatçı, güveni sağlamak için akreditif veya vesaik mukabili gibi yöntemleri tercih eder.

05.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.