Ercan Aydın Tuncer
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
ercantuncer@outlook.com

İnşaat Muhasebesi Yazı Dizisi 1- Başlangıç ve Mükellefiyet Tesisi

Değerli Okurumuz;

İnşaat Muhasebesi ile ilgili bir yazı dizisi ile tekrar buluşmaktan mutluluk duymaktayım. Temel amacımız yıllar içerisinde sektörde edindiğimiz tecrübe ve bilgiyi olabildiğince uygulamaya dönük olarak anlatmaya çalışacağız. Konuya vakıf olmayan meslektaşlarımıza bir rehber, inşaata yeni başlayacak mükelleflere bir yol haritası çıkarmak temel gayemiz.

Yazı dizimiz ilk defa inşaata başlayacak müşterilerimizin mükellefiyet tesisinden, asgari işçilik hesaplamasına, tahmini maliyetlerden, tahmini satış bedellerine kadar özellikle dikkat edilmesi gerekenleri dilimiz döndüğünce, aklımız erdiğince bir dost sohbeti tadında aktarmaya çalışacağım.

İlgililere şimdiden teşekkür ederim.

1-MÜKELLEFİYET TESİSİNDE GERÇEK KİŞİ Mİ TÜZEL KİŞİ Mİ TERCİH EDİLMELİ?

Öncelikle belirtmeliyim ki inşaat işlerinde özellikle başlama ve bitiş yılı aynı cari dönemde tamamlanmayan müşterilerimizde yüksek enflasyonist piyasaların doğal sonucu olarak ciddi karlar doğmaktadır. Bunun doğal sonucu olarak da artan oranlı gelir vergisi mükellefleri ciddi vergi yükü altında kalmaktadır.

Eğer bir sefer de tek bir inşaat yapılacak ve bu inşaat mesken inşaatı olacak ise kuruluş ve tasfiye/kapanış süresi bakımından da avantajlı olan gelir vergisine tabi gerçek kişi mükellefiyet tesisi tercih edilebilir.

Sürekli olarak inşaat işlerine devam edilecek ise, m2 artırılarak (müteahhitlik yapı belgesinin sınıfı yükseltilecek ise) inşaat işi yapılacak ise tüzel kişilik tesisi sabit oranlı kar vergisi (Kurumlar Vergisi) açısından avantajlı olacaktır.

Her iş kabulünde olduğu gibi inşaat işlerinde de müşterinin talepleri dinlenilmeli ve ihtiyaçlarına göre bir yol belirlemeliyiz.

Ayrıca müteahhitlik yapı belgesinin temininin giderek zorlaştığı belli m2’leri belli sınıfların yapabildiği günümüzde Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti olmayanların müteahhitlik yapı belgesini devredemeyeceği unutulmamalıdır. Birden çok yıl inşaat yapılacak ise ve müteahhitlik yapı belgesi büyütülecek ise Kurumlar Vergisi Mükellefi olunması daha makul olacaktır. Böylelikle şirket hisse devri yolu ile satılabilir ve karlı bir ticaret yapılabilir.

2-GERÇEK KİŞİ MÜKELLEFİYET AÇILIŞI

Değerli Okurum…

Müteahhitlik işleri işletme defteri usulü hadler ve maaliyetler dikkate alındığında defteri olarak açılamaz.  O nedenle bu düşünceden hemen uzaklaşmalısınız.

Mükellef Ticaret Odasına kayıt olmalı ve bilanço esasına uygun olarak kuruluş yapmalısınız.

Sadece kat karşılığı inşaat işi yapacaksanız 41.00.01 İkamet amaçlı binaların inşaatı (ahşap binaların inşaatı hariç) Nace Kodu ile faaliyetinize başlayabilirsiniz. Bu faaliyete ek olarak 41.00.02 İkamet amaçlı olmayan binaların inşaatı ile eğer tadilat tamirat işleri de faaliyetler de olacak ise 41.00.03 mevcut ikamet amaçlı olan veya ikamet amaçlı olmayan binaların yeniden düzenlenmesi veya yenilenmesi (büyük çaplı revizyon) (tarihi yapıların restorasyonu hariç) Nace Kodu ’nu da eklemenizi tavsiye ederim.

Ticaret odasında açılış tamamlandıktan sonra şahıs firmasının adresi sizin vergi daireniz olacağı için lütfen vergi dairesi açılış işlemlerini tamamlamayı unutmayın. Özellikle E-Tebligat vb. işlemler nedeni ile son dönemlerde ciddi cezalar yazılmaktadır. Bu işlemlerden sonra artık vergi levhanız çıkmış ve müşteriniz gerçek anlamda vergi mükellefi olmuş bulunmaktadır. Yoklamanız da tutulduktan sonra gerekli müracaatları (belediye vs.) almalısınız.

3-TÜZEL KİŞİ MÜKELLEFİYET AÇILIŞI

Gelelim şimdi Tüzel Kişiliğe…

Tüzel kişi mükellefiyet kaydı her anlamda İnşaat işlerinde çok daha avantajlı görülür.

Limited Şirket mi Anonim Şirket mi?

Mesleki muhakememiz ile müşterimizin hedeflerini birleştirerek karar vermemiz gereken bir durumdur. Eğer firmamız Kurumsal Kimlik çalışmaları yapacak, bulunduğu sektörde öncü olma yolunda ilerleyecek, halka arz gibi hedefleri olan bir yapı da ise Anonim Şirket kurmanız faydalı olacaktır.

Ve fakat Anonim Şirket’in yasal zorunluluklarının nispeten daha ağır olduğu düşünülürse burada da Limited Şirket kurmak daha faydalı olacaktır. Özellikle kuruluş aşamasında A.Ş’lerde ¼  sermaye bedelinin bloke ettirilmesi yada 1.250.000,00TL ve üstü sermayeleri A.Ş’lerde Avukat bulundurma zorunluluğu gibi durumları dikkate almak faydalı olacaktır.

Her durum ve şart altında Gerçek Faydalanıcı ve e-Tebligat işlemlerini bildirmeyi unutmayınız.!

Nace kodu olarak ise Sadece kat karşılığı inşaat işi yapacaksanız 41.00.01 İkamet amaçlı binaların inşaatı (ahşap binaların inşaatı hariç) Nace Kodu ile faaliyetinize başlayabilirsiniz. Bu faaliyete ek olarak 41.00.02 İkamet amaçlı olmayan binaların inşaatı ile eğer tadilat tamirat işleri de faaliyetler de olacak ise 41.00.03 mevcut ikamet amaçlı olan veya ikamet amaçlı olmayan binaların yeniden düzenlenmesi veya yenilenmesi (büyük çaplı revizyon) (tarihi yapıların restorasyonu hariç) Nace Kodu ’nu da eklemenizi tavsiye ederim.

Ayrıca tüzel kişilik olmak pek çok işi faaliyetlerimize ekleme kolaylığı sağlamaktadır.

Tüzel kişilikler de malumunuz üzere Şirket Ana Sözleşmesi yazılmak zorundadır.

4-ÖRNEK AMAÇ KONU

A- İNŞAAT

1.Her türlü inşaat taahhüt işleri; konut, işyeri, ticarethane inşaatlarını yapmak, satmak, kendi hesabına arazi ve arsalar almak bunlar üzerinde veya başkalarına ait arsa ve araziler üzerinde kat karşılığı binalar yapmak, satmak ve kiraya vermek.

2.Yurt içinde ve yurt dışında her türlü resmi ve özel sektöre ait inşaat taahhüt ve montaj işleri yapmak ve müstakil konut, iş hanları, fabrikalar, park ve bahçe düzenlemeleri ve turistik tesisler, tatil köyleri inşa etmek. satmak ve kiraya vermek.

3.Türkiye sınırları içinde veya yabancı ülkelerde, resmi ve özel kurum ve kuruluşları tarafından kapalı zarf, açık arttırma, eksiltme, teklif alma ve pazarlık usulü ile ihaleye çıkarılacak her türlü küçük ve büyük yapıları her türlü inşaat işlerini anahtar teslimi taahhüt etmek.

4.Prefabrike inşaat ve meskenler yapmak, yaptırmak ve bunları satmak, kiraya vermek.

5.Her türlü havuz inşaatı ve arıtma işlemleri ile ilgili tesisleri yapmak, satmak, kiraya vermek, işletmek devir almak ve devretmek.

6.Her türlü dekorasyonla ilgili olarak: spor salonlarının saha çizimi, her tür bina ve işyerlerinin boya, parke ve cam cila, duvar kâğıdı, her tür halı, asma tavan-kartonpiyer, fayans-kalebodur, su ve elektrik tesisatı, çatı imalat ve tadilat işlerini yapmak.

7.İşyeri dışında mallarının ticaretini yapmak üzere nakil vasıtaları satın almak, satmak, servis ağları kurmak, işletmek, bu amaçla nakil vasıtası kiralamak ve kiraya vermek.

8.Yurt içinde ve dışında her türlü arsa arazi bina daire villa işyerleri ve tesis alım satımı kiralama ve kiraya verme emlak ve gayrimenkul alınıp satılması emlak alana ve satana aracılık etmek bunlar üzerinde kat irtifakı ve kat mülkiyeti tesis etmek ve ettirmek

9.Yurt içi ve yurt dışında her türlü inşaat tesisat elektrik ve hafriyat konularında taahhütlerde bulunmak ve yerine getirmek,

10.Her türlü binanın yenilenmesi, tadil, bakım ve onarımını yapmak, binaların modernizasyonunu sağlamak

11.Şirket konusu ile ilgili gerek resmî kurumlara gerekse özel şahıslara açılmış ihalelere katılmak amacıyla teminat vermek verilmiş teminatları geri almak.

Şirket Amaç ve Konusunu Gerçekleştirmek İçin;

1-Konusu ile ilgili olarak resmi ve özel taahhütlere girebilir, teklifler verebilir, teminat gösterip açık artırıma ve eksiltmelere girebilir.

2- Şirket amaçlarını gerçekleştirmek için her türlü ticari mal alım satımı yapabilir, internet üzerinden alım satım yapabilir ve sanal mağaza açabilir, ithalat ve ihracat gerçekleştirebilir. Gerekli hallerde serbest bölgelerde çalışabilir ya da yurt dışında şube açabilir.

3- Şirket sürekliliğini sağlamak ve ihtiyaçlarını giderebilmek, kaynaklarını korumak üzere gayrimenkul, nakil vasıtaları, makine, demirbaş ve teçhizat alabilir, satabilir, devir ve ferağ edebilir. İhtiyaç halinde her türlü menkul, gayrimenkul, teminat, banka teminatı, ipotek verebilir ve alabilir.

4- Gerekli hallerde personel çalıştırabilir ve taşeronluk yapabilir.

5- Gerekli hallerde kamu kurum ve kuruluşları ile özel ve tüzel her türlü kişiden ihtiyacı olan belgeleri temin edebilir, ettirebilir ve temin edebilmek için gerekli girişimleri yapabilir.

6- Gerekli hallerde kaynak temin edebilmek için banka ve finans kuruluşlarından şirket ortaklarının ya da 3. Kişilerin mallarını ipotek ettirebilir ve ipotekleri fevk edebilir.

7-Yukarı da sayılan işler dışında şirket lehine gelişebilecek her türlü faaliyette yönetim kurulu kararı ile bulunabilecektir.

Ana Sözleşme değişikliğinde olan iş bu kararın uygulanması için tescil ve ilan ettirilecektir.

5- MÜTEAHHİTLİK BELGESİ NEDİR? SINIF TESPİTİ VE ÖZELLİKLİ KONULAR

Vergi kaydımız oluştuğu, yoklama, e-defter, e-fatura vb. süreçler tamamlandığına göre artık müteahhitlik yapabilmek için ihtiyacımız olan belgeye ulaşmamız gerekiyor.

Müteahhitlik Belgesi nedir? sorusunu anlamamız önemlidir.

Müteahhitlik Yeki Belgesi müteahhitlik yapmak isteyen mükelleflere belli şartlar altında verilen ve 2019 yılından bu yana bu belge olmadan inşaat yaptırılmayan bir nevi inşaat yapabilme ruhsatıdır.

Mevzuat açısından gerekli detaylar için ; YAPI MÜTEAHHİTLERİNİN SINIFLANDIRILMASI VE KAYITLARININ TUTULMASI HAKKINDA YÖNETMELİK

https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=31301&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5

Müteahhitlik yetki belgesi alındığı zaman aynı m2 üzerinden 5 yıl kullanılabiliyor fakat yapı grubunu artırmak isteyen mükellefler tekrar müracaat etmek zorundadır.

Bu belgenin alınması Çevre Şehircilik İl Müdürlüğüne başvuru yapılması gerekmektedir. Başvuru sonrasında müdürlük her hangi bir evrak vermemektedir. Yapı Müteahhitliği Bilişim Sistemi üzerinden bir yetki belgesi numarası tanımlanır ve YAMBİS numarası üzerinden işlemler devam eder. YAMBİS kullanabilme için Kayıtlı Elektronik Posta (KEP) adresi olması zorunludur.

Müteahhitlik belgesinin en alt yetki grubu olan H sınıfıdır. H sınıfı yeni açılış yapan ve daha önce inşaat tecrübesi olmayan müteahhitlerin yapacağı inşaat alanını gösterir. H sınıfı bir yetki belgesi ile ortalama 2.000m2 inşaat yapılabilir.

 Müteahhitlik belgesinin en üst yetki grubu olan ise A sınıfıdır. A sınıfı yetki belgesi olan müteahhit ise sınırsız inşaat yapabilir durumdadır.

Sınıflar en düşük H olmak üzere A sınıfına kadar yükselmektedir. Bu yükselme yapılan inşaat m2’sinden asgari iş deneyimine, iş hacmine, asgari banka referans mektubuna kadar pek çok kritere bağlı olarak değişiklik göstermektedir. 

Değerli okurum…

Görüş ve önerileriniz için bize yazmayı ihmal etmeyiniz.

Bir sonra ki yazımız da

-Yapı Ruhsatı

-İşe Başlama ve SGK Dosyasının Açılması

-Asgari İşçilik Hesaplama ve Eksik İşçilik

-Tahmini İnşaat Maliyeti vb. konuları ele alacağız.

İlginize teşekkür ederim.

28.10.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.