Doç. Dr. Ahmet Gökgöz
İBA Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.
ahmetgokgoz@ibakademi.com

TFRS-BOBİ FRS Çerçevesinde “Şerefiye”

Finansal raporlarda sıklıkla karışıklığa neden olan konulardan birisi de şerefiye mevzuudur. Bu yazımda şerefiyenin raporlamasında dikkat edilecek hususların özet bir şekilde çerçevesini çizmeye çalışacağım. Şerefiye, işletme birleşmelerinde ortaya çıkan bir kavramdır. Bir şirketin devri sırasında devre konu şirketin net varlıkları (öz varlıkları) ile ödenen bedel arasındaki müspet fark “şerefiye” olarak tanımlanmaktadır.

TFRS 3 İşletme Birleşmeleri Standardına göre Şerefiye; “Tek olarak tanımlanamayan ve ayrı olarak kaydedilemeyen bir işletme birleşmesinde edinilmiş diğer varlıklardan kaynaklanan gelecekteki ekonomik fayda” olarak ifade edilmektedir.

Şerefiyeden bahsedebilmek için bir işletme birleşmesinin olması gerekir. İşletme birleşmesi için de bir devralan bir de devralınan şirketten bahsedilir. Burada birleşmeyi ikiye ayırmak gerekir.

1. Devralınan şirketin infisah olarak devralan şirketin bünyesine katılması; bu durumda devralınan şirket tüzel kişilik olarak hayatı son bulur. Devralan şirketin varlıkları ve yükümlülükleri arasında vücut bulur. Devralma tarihinde devralınan şirketin TFRS-BOBİ FRS değeri üzerinde yapılan ödeme şerefiye olarak bilançoda aktifleştirilirken altında yapılan ödeme ise ucuza satın alma kârı olarak gelir tablosuna yansıtılır.
2. Devralınan şirketin tüzel kişilik olarak faaliyetlerine devam etmesi; bu durumda devralınan şirket devralan şirketten ayrı bir kişilik olarak hayatına devam eder ve devralan şirketin kayıtlarında devralma bedeliyle bağlı ortaklık olarak raporlanır. Devralınan şirket tüzel kişilik olarak hayatına devam ediyorsa, şirketin değeri üzerinde yapılan ödeme, yani şerefiye, ayrı bir kalemde raporlanmaz ve bağlı ortaklığın defter değerine dahil edilerek kaydedilir. Ancak TFRS’yi uygulayan veya BOBİ FRS’yi uygulayıp Büyük İşetme kategorisinde yer alan şirketlerde, yatırım yapılan şirket üzerinde Kontrol varsa, aksi ispat edilmediği sürece bağlı ortaklıklar kastedilir, konsolide finansal tablo hazırlanması zorunluluğu vardır. Konsolide finansal tablo hazırlanması durumunda, devralınan şirket için fazla ödenen ve bağlı ortaklıklara kaydedilen tutar, şerefiye olarak raporlanır. Örneğin; A Şirketi, sermayesi 1.000 TL olan B Şirketi’nin tamamını 1.500 TL’ye satın almış ve bağlı ortaklık olarak kaydetmiş olsun. A Şirketi’nin bireysel tablosunda 1.500 TL bağlı ortaklık olarak raporlanacak bu tutar, konsolide finansal tabloda (B’nin 1.000 TL’lik sermayesi ile A’nın bağlı ortaklık tutarı elimine olarak) fazla ödenen 500 TL şerefiye olarak raporlanır.

Şerefiye ile ilgili önem arz eden konuları yalın bir şekilde özetleyecek olursak

• Şerefiye tutarı ile çok büyük yaygınlıkla konsolide finansal tablolarda karşılaşılır. Bireysel bir finansal raporda şerefiye raporlaması ancak devralınan şirket infisaha uğramış ve devralan şirketin tüzel kişiliği altına katılmışsa devralınan şirketin TFRSBOBİ FRS değerleri üzerinde yapılan ödeme şerefiye olarak raporlanabilir.
• TFRS çerçevesinde şerefiye olarak raporlanan değer, ilerleyen raporlama dönemlerinde; amortismana tabi tutulmaz. Her raporlama döneminde değer düşüklüğü testine tabi tutulur. Eğer değer düşüklüğü meydana gelmişse değer düşüklüğü karşılığı ayrılır. Ancak değer artışları kayda alınmaz. Değer düşüklüğü testinin en makbulü da pratikte şirket değerlemesidir. Şerefiye doğuran şirketin değerlemesi yapılarak değer düşüklüğü varsa karşılık ayrılır.
• BOBİ FRS çerçevesinde şerefiye olarak raporlanan tutar 10 yılda amortismana tabi tutularak giderleştirilir.
• İşletme birleşmesi ortak kontrole tabi işletme birleşmesi ise yani devralınan şirket müşterek olarak kontrol edilen bir grup şirketi ise bu durumda şerefiye raporlaması yapılmaz. Şirket devri sonucunda fazla ödenen bedel özkaynak içerisinde “ortak kontrole tabi işletme birleşme etkisi” kaleminde negatif olarak raporlanır.
• Şerefiye tutarı parasal olmayan bir kalem olması nedeniyle TMS 29 veya BOBİ FRS Bölüm 25 çerçevesinde enflasyon düzeltmesine tabi tutulur.
• Şerefiye tutarı, TFRS açısından, finansal tablolarda maddi olmayan duran varlıklardan ayrı bir başlıkta raporlanır. BOBİ FRS açısından ise maddi olmayan duran varlıklar başlığı altında raporlanır.
• TFRS’ye göre ilk defa raporlama yapacak bir şirket üç yıl karşılaştırmalı olarak çevrim yapılarak rapor oluşturulur. BOBİ FRS’ye göre ise iki yıl karşılaştırmalı çevrim yapılarak raporlanır. TFRS veya BOBİ FRS’ye ilk geçiş sırasında VUK kayıtlarında geçmiş yıllardan gelen bir şerefiye kalemi ile karşılaşılmış olunabilir. Bunun anlamı şirket çevrime konu yıllardan önceki zamanlarda bir şirket birleşmesi işlemi gerçekleştirmiş demektir. Bu birleşme VUK kaydi değerleri üzerinden gerçekleşmiştir. TFRS’ye veya BOBİ FRS’ye geçiş döneminde önceki yıllara ait bu birleşmenin edinilen varlık ve yükümlülüklerin TFRSBOBİ FRS değerlerinin tespiti ve şerefiyenin sağlıklı bir şekilde belirlenmesi mümkün gözükmemektedir. Dolayısıyla ilk TFRS’ye veya BOBİ FRS’ye geçiş yıllarında VUK kayıtlarından gelen şerefiye tutarının geçmiş yıllar kârlarına gönderilmesi en makbul yoldur.

10.07.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.