Yusuf Yurdakul
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
yusufyurdakul@msn.com

7338 Sayılı Kanunla Yenileme Fonu Uygulamasında Yapılan Değişiklikler

7338 Sayılı Kanun’un 36 ve 37.inci Maddeleri İle 213 sayılı Kanunun 328 ve 329. uncu maddelerinde yapılan değişikliklerle amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması halinde halihazırda da uygulanmakta olan yenileme fonu uygulamasında, bu alanda daha önce verilen yargı kararları da dikkate alınarak düzenlemeler yapılmıştır. Buna göre 3 yıllık sürenin ne şekilde hesaplanacağı, fonda yer alan tutarın, sadece satılan veya doğal afetten zarar gören iktisadi kıymetin aynısı ile sınırlandırılmayıp benzer ve birden fazla kıymet için ayrılacak amortismanlara mahsup edilebileceği, Uygulamadan sadece bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin yararlanabileceği hususları netlik kazanmıştır.

Yenileme Fonu Nedir Mükelleflere Nasıl Fayda Sağlamaktadır?

Yenileme fonu, amortismana tabi iktisadi kıymetlerin satılması sonucunda oluşan karın alınan aynı yahut benzer mahiyetteki iktisadi kıymetlerin amortismanından düşülmek suretiyle vergi erteleme avantajı sağlayan bir uygulamadır. Bu ertelenen vergi ile oluşan kaynak iktisadi kıymetlerin yenilenmesinde kullanılmakta, bu sayede işletmelerin
modernizasyonu çalışmaları teşvik edilmektedir.*
 

Kimler Yenileme Fonu Uygulamasından Yararlanabilir?

Sadece bilanço esasına göre defter tutan mükellefler yararlanacak olup işletme hesabı esasında defter tutanlarla, serbest meslek kazanç defteri tutanlar bu uygulamadan yararlanamayacaklardır. Önceki uygulamada bu yöndeydi ancak bilanço esasına göre defter tutanlar ibaresi kanun metninde yer almamakta, pasifte geçici bir hesaptan bahsedilmesinin doğal bir sonucu olarak uygulanmaktaydı. Bu sefer doğrudan kanun metnine “bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerce” ibaresi eklenmiş olup bu alanda oluşabilecek ihtilafların önüne geçilmiştir.

Benzer Mahiyetteki İktisadi Kıymetlerin İktisabı

Değişiklikten önce satılan iktisadi kıymetlerin aynından alınması gerekmekteydi. Yapılan düzenlemede iktisadi kıymetin aynısı ile sınırlı tutulmayıp, “benzer mahiyetteki” bir iktisadi kıymetin iktisabı şeklinde değiştirilerek mükellefler lehine bir durum yaratılmıştır.
 

Birden Fazla İktisadi Kıymet İktisabı

Ayrıca, yenileme işleminde, satılan veya doğal afetten zarar gören bir iktisadi kıymetin yerine yine sadece bir adet değil, teknik icaplar gereği birden fazla iktisadi kıymet alınmışsa bunun da yenileme fonu uygulamasına engel olmadığına Kanun maddesinde yer verilmiştir.

3 Yıllık Sürenin Nasıl Hesaplanacağı

Önceki durumda yenileme için kanunda üç yıldan bahsedilmekle birlikte üç yılın başlangıcının ne zaman olduğu hususu net değildi. Yapılan düzenleme ile  üç yıllık sürenin hesabı “satışın yapıldığı tarihi takip eden üçüncü takvim yılının sonuna kadar” şeklinde belirtmek suretiyle konu netliğe kavuşturulmuştur. Örneğin, 2021 yılındaki bir satıştan (veya alınan sigorta tazminatından) doğan karın, 2021 yılı sonunda bilançoda yenileme fonuna alınmış olması halinde, en geç 31.12.2024 tarihine kadar yenilemenin gerçekleşmesi gerekir. Aksi halde, yenileme fonundaki tutarın 31.12.2024 tarihinde 2024 yılının kar ve zararına eklenmesi zorunludur.

Finansal Kiralama Yoluyla Edinilen İktisadi Kıymetler

Bu husus daha önce kanun metninde yer almamaktaydı. Yapılan düzenleme ile;

 “Pasifte geçici bir hesapta tutulan kâr, finansal kiralama yoluyla edinilenler de dâhil olmak üzere (a) bendindeki esaslar dâhilinde iktisap edilen bir veya birden fazla kıymetin bu Kanun hükümlerine göre ayrılacak amortismanlarına mahsup edilir. Bu mahsup tamamlandıktan sonra itfa edilmemiş olarak kalan değerlerin amortismanına devam olunur.”

denilmek suretiyle finansal kiralama ile yapılan alımların yenileme fonu uygulamasında sorun teşkil etmeyeceği açıklığa kavuşturulmuştur.

Yenileme Yapılmazsa Ne Olur?

Bu hususta bir değişiklik olmayıp eskiden olduğu gibi üç yıllık süre içinde, satılan iktisadi kıymetlerin yenilenmesi veya benzer mahiyetteki bir iktisadi kıymetin iktisabı gerçekleşmezse, geçici hesapta tutulan kâr, satışın yapıldığı yılı takip eden üçüncü takvim yılının kâr ve zarar hesabına eklenir.

Yapılan düzenlemelerin uygulamasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkili kılınmış olup tebliğ bazında yapılacak detay düzenlemeleri takip etmekte yarar vardır.

Kaynaklar

213 Sayılı VUK.

https://www.turmob.org.tr/ebulten/YorumSirkuleri/3.pdf
Denet Sirküler 2021 / 123

25.11.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.