Yılmaz Velioğlu
Bilim Uzmanı
MBA-Finans Direktörü
yilmazvelioglu@hotmail.com

Tam Maliyet Yöntemi ile Değişken Maliyet Yönetimi Arasındaki Farkların Yorumlanması

Tam maliyet sistemi ile değişken maliyet sistemi arasındaki farkların incelenmesi hususunu incelediğimizde karşımıza ilk çıkan unsur;  sabit maliyetlerin konumlandırılması olmaktadır.
Sabit Maliyetler; Tam maliyet sisteminde satılan malın maliyetine eklenirken, Değişken Maliyet Sisteminde, dönem gideri olarak dikkate alınmaktadır.

Bu kitabı fark tanımı, ezbere işleyen bir öğrenme sistemini ifade etmekte olup, derinliğine inceleme yapıldığında neden- sonuç ilişkileri ile farkı daha iyi kavrayıp özümseyebiliriz.
Bu noktada, sorgulamamız gereken konu; sabit maliyetin satılan mamul maliyetinde olmasının ya da dönem giderinde yer almasının ne gibi sonuçlar doğurduğunun analizidir
 

1-      SABİT MALİYETLERİN YER ALDIĞI BÖLÜMLERE GÖRE ANALİZ

Sabit maliyet sorunsalının bizi götüreceği nokta stokların değerlemesi ile ilgili olacaktır. Bu konuya girmeden önce, basit bir örnekle sunumumuza başlayalım.

Tüm değişkenlerin aynı olduğu bir örnekte aşağıdaki gelir tablolarını inceleyelim.

 

Tam Maliyet Sistemine Göre:

 

Brüt Satışlar   :                                    200.000 TL

Satışların Maliyeti:                               125.000 TL

 

Hammadde :                    50.000 TL

İşçilik:                             30.000 TL

Değişken GÜG:                20.000 TL

Sabit    GÜG:                   25.000 TL

Brüt Satış Karı :                                     75.000 TL

 

Faaliyet Giderler:                                      10.000 TL

Genel Yön. Gid.                 5.000 TL

Pazarlama   Gid:                 5.000 TL

Faaliyet Karı :                                            65.000 TL

Değişken Maliyet Yöntemi:

 

Brüt Satışlar   :                                      200.000 TL

 

Satışların Maliyeti:                               100.000 TL

 

Hammadde :                       50.000 TL

İşçilik:                                30.000 TL

Değişken GÜG:                 20.000 TL

Brüt Satış Karı :                                     100.000 TL

 

Faaliyet Giderler:                                      35.000 TL

Genel Yön. Gid.                 5.000 TL

Pazarlama   Gid:                 5.000 TL

Sabit GÜG                        25.000 TL

Faaliyet Karı :                                            65.000 TL
 

Yukarıdaki örnek Gelir Tablosu kesitlerinde Faaliyet kar’ları aynı çıkmaktadır. Tam maliyet ve Değişken maliyet arasında sabit maliyetlerin yer değiştirmesi yukarıda görüldüğü üzere son tahlilde  herhangi bir değişikliğe sebebiyet vermemiştir. Bunun tek sebebi vardır: Yukarıdaki örnekte üretim miktarı ile satış miktarı birbirine eşittir.  Bunların birbirine eşit olması, stok değişiminin olmadığını, dolayısıyla stok değerlemesi yapılmadığını gösterir.

2- STOK DEĞERLEMESİNİN MALİYET YÖNTEMLERİ ARASINDAKİ FARKA ETKİSİ:

Stok değerleme, üretim ve satış miktarları arasında fark olduğunda ortaya çıkar. Üretimden daha az satış yaptığımızda dönem sonunda elimizde bulunan stokları değerlemeye tabi tutmamız gerekecektir. Stok değerlemesi de Satılan malın maliyeti kalem gruplarının üzerinden yapılacaktır. Bu ne anlama geliyor. Tam maliyet sisteminde, sabit maliyetler satılan mamul maliyeti kaleminin içinde, yani stok değerlemesinin yapılacağı unsurlarda yer alırken, değişken maliyet sisteminde sabit maliyetler, doğrudan dönem gideri olarak yansımakta, stok değerlemesi unsurları içinde yer almamaktadır.

Bu noktada ÜRETİM > SATIŞ olduğunda Değişken Maliyet sistemindeki kar daha düşük çıkacak, ÜRETİM < SATIŞ olduğunda kar rakamı tam maliyete göre yüksek çıkacaktır.

SONUÇ:

Tam maliyet yöntemi ile Değişken maliyet yönteminin farkı, sabit giderlerin konumlandığı yere göre değişmektedir. Konunun özüne inildiğinde bunun üretim-satış hacimlerinin durumuna, bunlarında stok değerlemesi ile kar üzerinde etki ettiğine kadar varmaktadır.

Son tahlilde konuyu aşağıdaki diyagram ile sonuçlandırabiliriz. 

Sabit Giderlerin Konumlandığı Bölüm Ayrımı

↓

Üretim-Satış Hacimlerinin Etkisi

↓

Stok Değerlemesinin Kar Üzerine Etkisi

08.06.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.