Ufuk Yola
Eski İş Müfettişi
İş ve Sosyal Güvenlik Danışmanı
Bilirkişi
ufukyola@gmail.com

Kısa Çalışma Uygulamasına İlişkin Örnek Uygulamalar ve Kıdeme Bağlı Haklar Bakımından Değerlendirilmesi

Covid-19 nedeni ile son günlerde üzerinde çok konuşulan konulardan birisi de Kısa çalışma uygulamasıdır. Kısa çalışma uygulaması, işveren lehine yapılan nadir düzenlemelerden biridir ve uygulanabilmesi için işçinin rızası gerekli değildir.(Yargıtay 9 HD 2011/26182 E. 08.07.2013 T.) Bu haliyle ücretsiz izinden farklıdır.

Çalışma Süreleri Ne Kadar Azaltılmalıdır?

Kısa çalışma uygulaması, en fazla üç ay süreyle; işyerinde uygulanan çalışma süresinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılmasını veya en az dört hafta süreyle işyerindeki faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulmasını gerektirir. Bu kapsamda işyerinde faaliyetin tamamen durdurulması planlanıyorsa, kısa çalışmanın en az 4 hafta süre ile talep edilmesi gerekmektedir.

Bu kapsamda işyerinde haftalık çalışma süresi 45 saat yerine en fazla 30 saat olacak şekilde düzenlenebilir. Başka bir anlatımla, işyerinde faaliyet tamamen durdurulabilir ya da haftalık en fazla 30 saate kadar, mesela haftalık 10 saat, 15 saat, 20 saat vb. gibi düzenleme yapılabilir.

Örnek:

1

Pazartesi	Salı	Çarşamba	Perşembe	Cuma	Cumartesi	Pazar	Toplam
7,5	7,5	7,5	-	-	-	-	22,5 Saat

2

Pazartesi	Salı	Çarşamba	Perşembe	Cuma	Cumartesi	Pazar	Toplam
-	-	-	5	5	5	-	15 Saat

3

Pazartesi	Salı	Çarşamba	Perşembe	Cuma	Cumartesi	Pazar	Toplam
11	-	-	-	-	-	-	11 Saat

Çalışma saatleri azaltılacaksa çalışılacak saatler günlük 11 saati geçmeyecek şekilde haftanın günlerine istenildiği gibi dağıtılabilir.

Korona Virüs Gerekçe Olarak Zorlayıcı Sebepler Kapsamına Girer

Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı Kanunun 24’üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve 40’ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar. Bir haftalık süre içerisinde de işçilere her gün için yarım ücretlerinin ödenmesi gerekmektedir.

Kısa çalışma formunda, başvuru gerekçesi olarak, “dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebep” seçilmesi gerekmektedir.

İşçilerin İşsizlik Sigortası Hak Etme Koşullarını Sağlaması Gereklidir

Kısa çalışma halinde İşsizlik Sigortası Fonundan kısa çalışma ödeneği ödenir. İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi gerekir.

Bu kapsamda işçinin;

• Hizmet akdinin feshinden önceki son 120 gün içinde prim ödeyerek sürekli çalışması,
• Son 3 yıl içinde en az 600 gün süreyle işsizlik sigortası primi ödemiş olması,

Gerekir.

Kısa Çalışma Ödeneği Nasıl Hesaplanır?

Günlük kısa çalışma ödeneği; sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır. Bu şekilde hesaplanan kısa çalışma ödeneği miktarı, 4857 sayılı Kanunun 39’uncu maddesine göre 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçemez.

Son 12 Aylık Prime Esas Kazançların Aylık  Ortalaması	Hesaplanan Kısa Çalışma  Ödeneği Miktarı	Damga Vergisi	Ödenecek Kısa Çalışma Ödeneği Miktarı
2.943,00 TL	1.765,80 TL	13,40 TL	1.752,40 TL

 

 

 

 

 

Sigorta Primleri de Fon Tarafından Karşılanır

İşçinin kısa çalışma ödeneği aldığı süre için, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereği ödenecek sigorta primi, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından Sosyal Güvenlik Kurumuna aktarılır.

Kısa Çalışma Uygulamasında Geçen Süreler ve Kıdeme Bağlı Haklar

Kısa çalışma uygulamasında geçen süreler İş Kanunu hükümlerine göre yıllık ücretli izin sürelerinin hesabında çalışılmış gibi dikkate alınır. Bu kapsamda kıdem ve ihbar tazminatlarına esas süreler bakımından da çalışılmış gibi dikkate alınması gerekir. Yargıtay uygulaması da bu yöndedir.

Nitekim, Yargıtay 9.HD 2010/50993 E, 14.07.2011 tarihli örnek bir kararda;

“…Somut olayda davacı işçinin 22.12.2008-18.06.2019 tarihleri arasında yasaya uygun olarak 5 ay 27 gün kısa çalışma yaptığı ve kısa çalışma süresinin çalışılmış sayılan süre kapsamında kıdemine eklenmesi gerektiği tartışmasızdır”. denilmiştir.

Uygunluk Tespitine Yönelik Genel Bilgiler

İŞKUR tarafından yapılan duyuru kapsamında, covid-19 nedeni ile Kısa Çalışma

Uygulaması Kararı uyarınca yapılacak uygunluk tespiti incelemelerinde aşağıdaki hususlar dikkate alınacaktır;

• Tüm incelemeler mahalline gidilmeksizin Rehberlik ve Teftiş Başkanlığında veya Grup Başkanlıklarında sadece ilgili başvuru evrakı ve ekleri üzerinden ve tespit tutanağı düzenlenmeksizin gerçekleştirilecektir.
• İnceleme sürecinde başvuru evraklarında eksiklik olduğunun değerlendirilmesi halinde, ivedilikle işverenler ile irtibata geçilerek, söz konusu eksik evrakların elektronik ortamda intikal ettirilmesi istenecek ve inceleme evrak bazında ivedilikle tamamlanacaktır.
• Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde, işyerlerinin sadece bu kapsamda olup olmadığına ilişkin belgeler yeterli olacaktır.
• İşverenlerin yönetimsel kararları çerçevesinde faaliyeti durdurulan veya azaltılan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti incelemelerinde ise, durumu ortaya koyacak ilgili belgeler yeterli olacaktır.
• Uygunluk tespitine ilişkin olarak Bakanlığımız İş Müfettişlerince rapor niteliğinde yazı düzenlenecektir. Söz konusu yazı ve ekleri, Kurumumuz İl Müdürlüklerine Kep adresi üzerinden elektronik ortamda gönderilecek olup ıslak imzalı hali ise işyerlerinin dosyasında muhafaza edilmek üzere bilahare gönderilecektir.
• Cumhurbaşkanlığı, Bakanlıklar veya ilgili kamu kurum ve kuruluşları tarafından faaliyeti durdurulan işyerleri ile ilgili olarak yapılan uygunluk tespiti işlemi, Kanunda düzenlenen asgari ve azami süreler ile birlikte, idari tasarrufun süresi ile sınırlı olup idari tasarrufun sona ermesi ile kısa çalışma uygulaması da kendiliğinden sona ereceği dikkate alınmalıdır. 

Netice itibari ile işverenler tarafından faaliyetin durdurulduğu ya da azaltıldığına ilişkin ispat edici belgelerin ibraz edilmesi, ispat açısından yeterli olacaktır.

25.03.2020

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.