YAZARLARIMIZ
Tuğba Balıklı
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
BALIKLI Audit I Advisory
www.balikliaudit.com
tugba.balikli@balikliaudit.com



UMS/UFRS Uygulaması: Üretim İşletmesi Örneği

Dünyada yayılan küreselleşme kavramı ile birlikte sermaye piyasalarının entegrasyonu, tüm işletmelerin ana birimlerinden olan muhasebelerinde ortak bir dil kullanımını zorunlu kılmıştır. Bu ihtiyacı karşılamak amacıyla Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB- International Accounting Standards Board) tarafından Uluslararası Muhasebe Standartları (IAS- International Accounting Standards) ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS International Financial Reporting Standards) yayınlanmıştır.

Şirketlerin; Yasal Mevzuata göre hazırlanan mali tablolar ile Uluslararası Muhasebe Standardı’na (UMS) göre hazırlanan mali tablolar arasındaki farkları oluşturan önemli seçilmiş standartlar hakkında genel bilgi sahibi olunmasına katkıda bulunmak amacıyla aşağıdaki örnek hazırlanmıştır. Kullanılan varsayımlar ise Türk muhasebe sistemi ile uluslararası muhasebe standardı arasında birçok şirkette yaygın olarak kullanılacağı düşünülen farklar dikkate alınarak eklenmiştir. Örnek muhasebe kayıtlarında Tek Düzen Hesap Planı (THP) kapsamında hesap numarası detayları verilmemiş, finansal tablolardaki hesap isimleri kullanılmıştır.
Bu örnekte sadece bilanço ve gelir tablosunun Uluslararası Muhasebe Standardına göre düzeltilmesi anlatılmıştır. Çalışmanın tamamlanması için özkaynak değişim tablosu ve nakit akım tablosu ile önemli muhasebe politikalarının özeti ve dipnotların da Uluslararası Muhasebe Standartlarına göre hazırlanması gerekmektedir. 

ALAÇATI A.Ş.

ALAÇATI A.Ş.’nin yürürlükteki düzenlemeler çerçevesinde THP esas alınarak hazırlamış olduğu finansal tabloları  sunulmuştur.  THP kapsamında özet finansal tablo formatı esas alınmakla birlikte örnek muhasebe kayıtları yapılırken kullanılacak hesaplar finansal tablo üzerinde ayrı gösterilmiştir.

Hazırlanan örnekte aşağıdaki hesaplarla ilgili Uluslararası Muhasebe Standardının uygulanmasıyla oluşabilecek farklara değinilecek ve gerekli düzeltme kayıtları oluşturulacaktır.

a. Finansal Varlıklar ve Finansal Yükümlülükler           
   i.    Menkul Kıymetler
   ii.   Ticari Alacaklar
   iii.  Ticari Borçlar
b. Stoklar
c. Maddi Duran Varlıklar
d. Karşılıklar
   . Kıdem Tazminatı Karşılığı
f. Gelir Vergisi – Ertelenmiş Vergi

                   Tablo 1.a: Gelir Tablosu

ALAÇATI A.Ş
31 ARALIK 2010 TARİHİNDE SONA EREN YIL İÇİN
GELİR TABLOSU
 
Satışlar 3,120,000
Satışların Maliyeti -1,820,000
Büt Satış Kari 1,300,000
Genel Yönetim Giderleri -103,000
Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri -866,000
Diğer Faliyetlerden Olağan Gelir Ve Karlar 4,300
Diğer Faliyetlerden Olağan Gider Ve Zararlar -29,400
Faiz Gelirleri

100

Finansman Giderleri -279,000
Dönem Karı 27,000
Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülükleri -11,000
Dönem Net Karı 16,000

 

1. Finansal Varlıklar ve Finansal Yükümlülükler

Finansal varlıklar ve yükümlülükler bölümünde hazır değerler, menkul kıymetler, ticari ve diğer alacaklar banka kredileri, finansal kiralama yükümlülükleri, ticari ve diğer borçlar ve benzeri hesapların değerleme prensipleri, kayıtlara alınma ve kayıtlardan çıkarılma kriterleri anlatılmakta ve dipnot zorunlulukları açıklanmaktadır.

ALAÇATI A.Ş.’nin 5 Aralık 2010 tarihinde banka mevduatın 50.000 TL ile yıllık % 15 faiz oranından 4 ay vadeli mevduat hesabı açmıştır. Vade, 4 Nisan 2011 tarihinde bitmektedir.
 

2. Menkul Kıymetler

Sabit bir getirisi olmayan ve bir piyasada işlem gören finansal varlıklar ise gerçeğe uygun değeriyle gösterilirler.

ALAÇATI A.Ş. menkul kıymet portföyü Tablo 2’de verilmiştir. Şirket’in elindeki hisse senetlerini İMKB’de işlem görmektedir.

                                             Tablo 2: Menkul Kıymetler

  Edinme Tarihi Alış Fiyatı Lot Tutar - TL Yasal Kayıtlardaki Değerleme Prensibi
İzmir A.Ş Hise Senedi 9 Nisan 2010 2 5,000 5,000 Maliyet
Çeşme A.Ş Hisse Senedi 22 Aralık 2010 5 8,000 40,000 Maliyet
Toplam Menkul Kıymetler                                                                                                                      50,000


İzmir A.Ş Hisse Senedinin 31 Aralık 2010 itibariyle en iyi alış fiyatı 2.5 TL, Çeşme A.Ş’nin en iyi alış fiyatı 5.8 TL olmuştur.


3. Ticari Alacaklar

Ticari alacaklar iskonto edilmiş maliyet değeriyle gösterilmesi gereken hesaplardan bir diğeridir. Diğer taraftan tahsili şüpheli bir takım alacaklar varsa, şirketin buna ilişkin değerlendirmesini yapması ve bunu yansıtması
gerekmektedir. ALAÇATI A.Ş. yasal kayıtlarında açık hesaplar ile vadeli çek* ve senetler için bir reeskont işlemi yapmamış ve henüz yasal prosedürler başlatılmadığı için şüpheli alacak karşılığı ayırmamıştır.Vadeli çekler,vadelerinde tahsil edilmesi beklendiğinden ticari alacaklar altında gösterilmiştir. 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle şirketin ticari alacaklar hesabının dökümü aşağıdaki gibidir:


                                    Tablo 4: Ticari Alacakların Yaşlandırması

  Toplam Alacak Kayıt Tarihi Ortalama Vade
Alıcılar
A 80,000 11 Aralık 2010  20 Gün
B 115,000 29 Ekim 2010 60 Gün
C 240,000 5 Nisan 2010 30 Gün
Çekler
X 85,000 5 Eylül 2010 6 Ocak
Z 60,000 20 Aralık 2010 20 Şubat 2011
                                                                                                                         580,000                                                  -
Öngörülen Tahsil Edilemeyecek Bölüm
Ayrılması Gereken Karşılık                                                                        -                                                                 -

4. Stoklar

Stoklara ilişkin maliyet unsurları, değerleme yöntemleri, net gerçekleşebilir değer analizi ve dipnot açıklamaları gibi finansal tablolar hazırlanırken dikkat edilmesi gereken hususlar açıklanmıştır.

ALAÇATI A.Ş.’nin 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle eldeki stoklarının dökümü aşağıdaki gibidir: 

İlk madde malzeme 50,000
Yarı mamul 21,000
Mamul 50,000

                                   121,000

Mamulller
Cam şişe 25,000
Cam obje   3,000
Cam vazo 22,000

                                              50,000

 

ALAÇATI A.Ş.’nin 31 Aralık 2010 tarihi itibariyle elinde bulunan mamul maddeler için yapmış olduğu net gerçekleşebilir değer analizi şu şekilde sunulmuştur:

 

 

Maliyet

Envantere Giriş Tarihi

Satış Fiyatı

Satışa Hazır Hale Getirmek İçin Yapılacak Masraflar

Cam şişe 25,000 5 Aralık 2010 40,000 1,000
Cam obje   3,000 12 Aralık 2010 2,500 400
Cam vazo 22,000 22 Aralık 2010 25,000 2,000

 

5. Maddi Duran Varlıklar

ALAÇATI A.Ş’nin maddi duran varlık detayı Tablo’da verilmiştir. Görüldüğü üzere Şirket maddi duran varlıkları; arsa, bina, makine ve ekipman olarak sınıflandırmıştır. 
 

                             Maddi Duran Varlıklar

Maddi Duran Varlıklar Alım Bedeli Alım Tarihi
ARAZİ VE ARSALAR

400 M2 Arsa

60,000 01.05.2003
BİNALAR

Merkez Bina Zemin Kat

100,000 09.08.2004
Çiğli Organize Ek Fabrikası Binası 75,000 15.12.2007

Alsancak Daire

20,000 30.12.2008
TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR

Cam Eritme Makine Hattı

60,000

12.06.2005

Cam şekillendirme Hattı

42,200 13.08.2005

Paketleme Hattı

50,500 21.01.2006
TAŞITLAR

35 NU 678 Ford

7,000 05.12.2003

35 EY 556 BMW

10,000 25.12.2009
DEMİRBAŞLAR

LG Televizyon

200 12.12.2009

HP Laptop

100 14.08.2007
                                                                                       425,000

 

Şirket yönetimi 31.12.2010 tarihi itibariyle arsa ve binaların değerini tespit ettirmek amacıyla ekspertiz yaptırmış olup, ekspertiz tarafından hazırlanan raporun ayrıntısı şu şekildedir:

                        Maddi Duran Varlıklar

Maddi Duran   Varlıklar Yenileme Maliyeti
ARAZİ VE ARSALAR  

400 M2 Arsa

100,000
BİNALAR  

Merkez Bina Zemin Kat

120,000
Çiğli Organize Ek Fabrika Binası 45,000

Alsancak Daire

20,000

 

Şirket Alsancak Daireyi kira geliri elde etmek için kullanmaktadır.Merkez binanın arsa payı %20, Çiğli Organize Fabrika Binasının %40’dır.

6. Maddi Olmayan Duran Varlıklar

Şirket, raporlama tarihi sonrasında yıl içinde gerçekleşen 10.000 TL. geliştirme gideri tespit etmiştir.

7. Ticari Borçlar

Ticari borçlar da iskonto edilmiş maliyet değeriyle gösterilmesi gereken finansal yükümlülükler arasında yer almaktadır. ALAÇATI A.Ş.’nin yasal kayıtlarında reeskont hesabı yapmadığı dikkate alındığında ticari borçların ortalama tahsilat vadesinin tespit edilmesi ve buna göre iskonto edilmiş maliyet değerinin hesaplanarak finansal tablolarda gerekli düzeltme kaydının yapılması gerekmektedir.

ALAÇATI A.Ş.’nin ticari borçlarının bilanço tarihi itibariyle ortalama tahsilat vadesinin 80 gün olduğu tespit edilmiştir. Iskonto oranı %12 olarak belirlenmiştir.

8. Kıdem Tazminatı Karşılığı

Şirket, çalışan personele ilişkin 3.000 TL kıdem tazminatı karşılığı tahakkuk ettirmiştir. Bunun 2.400 TL’si önceki yıllara, 600 TL’si cari yıla aittir.

9. Karşılıklar

ALAÇATI A.Ş 31 Aralık 2010 itibariyle avukatından aldığı raporda açılmış olan davalar ile ilgili durum şu şekilde raporlanmıştır.

10. Gelir Vergisi – Ertelenmiş Vergi

Yukarıda anlatılan farkların düzeltilmesi sonucunda vergi hesabının yapıldığı finansal tablolardan çok farklı bir sonuca ulaşılmış olacaktır. Bu durumda dönemsellik ilkesi gereği işlemlere ilişkin vergi etkisinin de ilgili dönemde yansıtılması gerekir. Bunun için vergi bilançosu ile Uluslararası Muhasebe Standardına göre hazırlanmış bilanço arasındaki vergiye konu geçici farklar üzerinden ertelenmiş vergi hesabının yapılması ve finansal tablolara yansıtılması gerekmektedir.

12.03.2012

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.


GÜNDEM