Mustafa Çanakçıoğlu
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
mcanakcioglu@hotmail.com

Ücret Gelirlerinin Beyanına Maliye İncelemesi

Son günlerde Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yapılan incelemeler sonucu birden fazla işverenden ücret geliri elde eden kişiler, izaha davet edilerek kendilerinden gelir vergisi beyanname verme yükümlülüğünün yerine getirilmesi istenmektedir. Yazımızda ücret gelirlerin beyanı özet bir anlatımla açıklanmaya çalışılmıştır.

Olay Ne?

İşverenler,  personeline yapmış olduğu ücret ödemelerinden Gelir Vergisi Kanunu’nda yer alan tarifelere göre gelir vergisi(stopaj) hesaplayarak, ücretinden kesmekte ve muhtasar beyanname ile işçi adına gelir vergisini beyan etmektedir. Tek işverenden alınan ücretlerde stopaj nihai vergilendirme olduğu için ücret alan kişinin, ücret gelirini ayrıca beyan etmesine gerek yoktur. Ancak kişi işyerini değiştirirse veya başka bir sebeple ikinci bir işverenden ücret alırsa, elde edilen ücretin miktarına göre beyanname vermesi gerekmektedir.

Gelir İdaresi Başkanlığı, SGK’dan aldığı veriler ışığında, işyerini değiştiren veya ikinci bir işverenden ücret alan kişilerin ücret bilgilerini istemiş ve bu bilgilere göre gelir vergisi beyannamesi vermesi gereken kişileri tespit etmiş durumda. Bu şekilde farklı yıllarda tespit edilen yaklaşık 2 milyon kişiden söz ediliyor.

Kanun Ne Diyor?

Birden fazla işverenden ücret geliri elde edilmesi ve birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamı (2018 yılı için) 34.000 TL’yi aşması halinde; birinci işverenden alınan da dahil olmak üzere ücret gelirlerinin tamamının gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekiyor. Birden fazla işverenden ücret alınması halinde, 34.000 TL’lik haddin hesabında birinci işverenden alınan ücretin hangisi olacağına, mükellefler kendileri karar veriyor.

Birden sonraki işverenden alınan ücretlerin toplamı (2018 yılı için) 34.000 TL’yi aşmıyorsa (tevkif yoluyla vergilendirilmiş olması kaydıyla) bu ücretler için beyanname verilmesine gerek yoktur.

Yıl içerisinde iş değiştiren ücretlilerin veya grup şirketlerinde görev yapan kişiler ek görevleri karşılığında diğer şirketlerden ücret veya huzur hakkı gibi gelir elde etmeleri halinde birden fazla işverenden ücret geliri elde etmiş sayılmaktadır.

Dikkat Edilmeli !!!

Ücretlerin hesaplamalarında çeşitli istisnalar ve indirimler söz konusu. Ayrıca gelir vergisi beyannamesi üzerinden yapılacak indirimler de var.

Örneğin; Kanuni ve iş merkezi Türkiye’de bulunmayan dar mükellefiyete tabi işverenlerin yanında çalışan hizmet erbabına, işverenin Türkiye dışında elde ettiği kazançları üzerinden döviz olarak ödediği ücretler gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmiyor.

Ücretin gayrisafi tutarından belli indirimler (emekli aidatı ve sosyal sigorta primleri, sosyal güvenlik destekleme primi, işsizlik sigortası primi, hayat/şahıs sigorta primleri, oyak ve benzeri kamu kurumlarınca yapılan yasal kesintiler, sendikalara ödenen aidatlar (işçi ve memur sendikaları), engellilik indirimi) düşürüldükten sonra kalan tutar beyan ediliyor.

Bütün bunlar dikkate alındıktan sonra yıllık gelir vergisi beyannamesinde beyan edilecek bir gelir olması durumunda, GVK’nın 89. Maddesinde belirtilen hususların (eğitim ve sağlık harcaması, şahıs/hayat sigorta primi, bağış ve yardımlar gibi) öngörülen şartlar ve limitler dahilinde indirim konusu yapılması da mümkündür.

Konu İle İlgili Basit İki Örnek

Örnek-1

Mükellef, 2018 yılında iki ayrı işverenden ücret geliri elde etmiş ve ücretlerin tamamı kesinti yoluyla vergilendirilmiştir.

A İşvereninden Alınan Ücret	150.000 TL
B İşvereninden Alınan Ücret	32.000 TL

Mükellef, A işvereninden almış olduğu 150.000 TL’yi birinci ücret olarak kabul etmiş, ikinci işveren olan B’den almış olduğu ücret 2018 yılı beyan sınırı olan 34.000 TL’nin altında olduğundan, mükellefin gelir vergisi beyannamesi vermesine gerek yoktur.

Örnek-2

Mükellefin 2018 yılında elde ettiği gelirlere ilişkin bilgileri aşağıdaki gibidir:

A İşvereninden Alınan Ücret	75.000 TL
B İşvereninden Alınan Ücret	63.000 TL
Ücret Gelirinden (İşveren Tarafından) Kesinti Yolu ile Ödenen Vergi	25.431 TL
Sağlık Harcaması	4.000 TL
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı İlköğretim Okuluna Bağış	10.000 TL

Mükellefin ikinci işverenden aldığı ücret 34.000 TL’yi geçtiğinden dolayı 138.000 TL’nin (75.000 TL + 63.000 TL) tamamı için gelir vergisi beyannamesi verilecektir. Bu tutardan %15 oranında sigorta primi indirimi yapıldıktan sonra, sağlık harcaması ve okula yapılan bağışın tamamı gelir vergisi matrahından indirim konusu yapılarak vergiye tabi gelir matrahı bulunacaktır. Ödenecek gelir vergisinin hesaplanması aşağıdaki yer alan tablodaki gibi olacaktır.

Ücret Geliri	138.000 TL
Sigorta Primi Ve İşsizlik Sigortası Prim Ödemesi (138.000 X %15=)	20.700 TL
Beyan Edilecek Ücret Geliri (138.000 – 20.700=)	117.300 TL
Eğitim Ve Sağlık Harcaması	4.000 TL
Eğitim Ve Sağlık Tesislerine İlişkin Bağış Ve Yardımlar	10.000 TL
İndirimler Toplamı (10.000 + 4.000=)	14.000 TL
Vergiye Tabi Gelir (Matrah) (117.300 – 14.000=)	103.300 TL
Hesaplanan Gelir Vergisi	24.771 TL
Mahsup Edilecek Gelir Vergisi (AGİ İndirimi Mahsup Edilmeden Önceki Vergi)	25.431 TL
Ödenecek Gelir Vergisi	-
İade Edilecek Gelir Vergisi	660 TL

Görüleceği üzere indirimler ve mahsup edilecek gelir vergisi düşüldükten sonra mükellefe herhangi gelir vergisi ödemesi çıkmamakta aksine 660 TL gelir vergisi iadesi çıkmaktadır.

Ne Yapılmalı?

Mükellefler, izahat için vergi dairesine gittiklerinde; hazır beyan sistemine yönlendirilmekte, indirim ve istisnalardan bahsedilmeden, pişmanlık müessesesinden yararlanılarak gelir vergisi beyannamesinin verilmesi talep edilmektedir. Bazen de mükellefler vergi dairesi takdir komisyonuna sevk edilmekte, vergi matrahı vergi dairesi tarafından tespit edilmektedir.

Hazır beyan sisteminin kullanımı basit olmakla birlikte; konunun komplike olması nedeni ile izahata gitmeden önce veya beyanname vermeden önce bu konuda uzman herhangi bir mali müşavirden danışmanlık alınması mükelleflerin yararına olacaktır.

08.08.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.