Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Basit Usul Ticari ve Mesleki Kazançlarda Defter Beyan Yöntemi Uygulaması

I.GENEL BİLGİLER

Bilindiği üzere, Gelir Vergisi Kanununa göre, ticari kazancı basit usulde tespit olunan gelir vergisi mükellefleri, 2018 yılına ilişkin Yıllık Gelir Vergisi Beyannamelerini Defter-Beyan Sistemi üzerinden 1-25 Şubat 2019 tarihleri arasında verebileceklerdir. (GVK mad. 106 ila 110)

Öte yandan, Gelir İdaresi Başkanlığının 31.12.2018 verilerine göre, toplam 4.677.791 gelir vergisi mükellef sayısı içinde basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellef sayısı 774.681 olup, 2018 yılında elde edilen kazançların beyan dönemi ilk olarak bu mükellef grubu ile başlamaktadır.

Diğer taraftan, Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin yanında çalışan kişilerin, Gelir Vergisi Kanunu’nun 64. maddesine göre diğer ücretli olarak verginin tarh ve tahakkuk ettirilmesi de vergi daireleri tarafından Şubat /2019 ayında yapılacaktır. (GVK mad. 106 ila 110)

Bilindiği üzere, basit usulde vergilendirilen mükellefler, kazancın tespiti ve Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma hükümleri hariç; bildirme, vesikalar, muhafaza, ibraz, diğer ödevler, ceza hükümleri ile bu Kanun ve diğer kanunlarda yer alan ikinci sınıf tüccarlar hakkındaki hükümlere tabidirler.[1]

II. DEFTER BEYAN SİSTEMİ BASİT USULDE NASIL İŞLEMEKTEDİR?

Defter-Beyan Sistemi; serbest meslek erbabı, işletme hesabı esasına göre defter tutan mükellefler ile basit usule tabi olan mükelleflerin kayıtlarının elektronik ortamda tutulması, bu mükelleflerden defter tutmak zorunda olanların defterlerinin bu kayıtlardan hareketle elektronik ortamda oluşturulması ve saklanması, vergi beyannamesi, bildirim ve dilekçelerin elektronik ortamda verilebilmesi ile elektronik ortamda belge düzenlenebilmesi amacıyla Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından geliştirilmiştir.

Basit usule tabi mükelleflerin kayıtları, mükelleflerin “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” düzenledikleri meslek odaları veya meslek mensupları aracılığıyla Defter-Beyan Sistemi üzerinde tutulmaktadır. Basit usule tabi mükelleflerin alış ve giderleri ile satış ve hasılatlarına ilişkin üçer aylık kayıtlar, “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” düzenledikleri meslek odaları veya meslek mensupları aracılığıyla izleyen ayın sonuna kadar Defter-Beyan Sistemine kaydedilecektir.

Gelir vergisine tabi olan ticaret ve sanat erbabı, kazancın tespit usulü bakımından ikiye ayrılmaktadır.

1. Basit usulde gelir vergisine tabi olanlar.
2. Gerçek usulde gelir vergisine tabi olanlar.

Basit usulde ticari kazanç; bir hesap dönemi içinde elde edilen hasılat ile giderler ve satılan malların alış bedelleri arasındaki müspet (olumlu) farktır. Mevcut vergi kanunlarına göre, basit usulde vergilendirme kapsamında bulunan mükelleflere, gerçek usulde vergilendirilen mükelleflerden farklı bir takım kolaylıklar sağlanmıştır. Basit usulde vergilendirmenin mükelleflere getirmiş olduğu kolaylıklar kısaca şöyledir; 

1. Kazancı basit usulde tespit edilen mükellefler tarafından defter tutmamaktadır,
2. Vergi tevkifatı yapılmaz ve muhtasar beyanname verilmez,
3. Geçici vergi beyannamesi verilmez ve geçici vergi ödenmemektedir,
4. Basit usulde vergilendirilen mükelleflerin teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden istisnadır,
5. Ticari kazancın tespitinde amortismana tabi iktisadi kıymet alışları ve satışları dikkate alınmamaktadır,
6. Alınan ve verilen belgelerin kayıtları “Aracılık ve Sorumluluk Sözleşmesi” düzenlenen meslek odası veya meslek mensupları aracılığıyla Defter-Beyan Sistemi üzerinden tutulur,
7. Ticari kazançlarına yıllık 9.000 TL kazanç indirimi yapılacaktır,
8. Genç girişimcilere ilişkin 75.000 TL’lik kazanç istisnasından yararlanacaklardır (Bu istisna ile 9.000 TL’lik kazanç indiriminden birlikte faydalanamaz),
9. Engellilik indiriminden yaralanabilirler,
10. Vergiye uyumlu mükelleflere yani karnesi düzgün olan mükelleflere sağlanan %5 oranındaki vergi indiriminden faydalanacaktır.
11. Basit usul uygulamasından tavassut işi yapanlar ile GVK’nın 51. Maddesinde zikredilen kimseler basit usul ticari ve mesleki kazanç yönteminden faydalanamazlar. (Bkz: GVK mad. 51. Basit Usulün Hududu Sınırı)
12. Basit usul ile vergiden muaf esnaf uygulamaları birbirinden farklıdır. Vergiden muaf esnaf hiçbir şekil ve surette vergi ödemez. Beyanname vermez. (Bkz: GVK mad. 9)

III. DİĞER HUSUSLAR

Geliri sadece basit usulde tespit edilen ticari kazançlardan oluşan mükellefler, 1-25 Şubat 2019 tarihleri arasında yıllık gelir vergisi beyannamelerini Defter-Beyan Sistemi üzerinden kayıtlı bulundukları vergi dairesine elektronik ortamda göndereceklerdir. Basit usulde tespit edilen ticari kazanç yanında beyana tabi başka bir gelir unsurunun bulunması halinde, 2018 yılı kazançlarına ilişkin yıllık gelir vergisi beyannamesi de 1-25 Mart 2019 tarihleri arasında Defter-Beyan Sistemi üzerinden verilecektir.

Sonuç olarak, 2018 yılı kazançlarına ilişkin verilecek yıllık beyannameler üzerinden hesaplanan gelir vergisi iki eşit taksitte ödenecek olup; birinci taksitin 28 Şubat 2019 tarihine kadar, ikinci taksitin ise 30 Haziran 2019   tarihine kadar ödenmesi gerekmektedir. Tahakkuk eden gelir vergisinin ise; 

• Gelir İdaresi Başkanlığının www.gib.gov.tr internet sitesi (İnteraktif Vergi Dairesi, İnternet Vergi Dairesi ve GİB Mobil uygulaması) üzerinden;
• Anlaşmalı bankaların banka kartları veya banka hesabından,
• Yabancı ülkede faaliyet gösteren bankaların; kredi kartları, banka kartları ve diğer ödeme yöntemleri ile
• Anlaşmalı bankaların;
  • Şubelerinden,
  • Alternatif ödeme kanallarından (İnternet Bankacılığı, Telefon Bankacılığı, Mobil Bankacılık vb.),
• PTT işyerlerinden,
• Türkiye genelinde Tüm vergi dairelerinden, ödenebilir.
• Vadesi geçmiş vergiler ancak vergi dairesinden  ödenebilir. Bunlar hakkında Bankadan ödeme yapılamaz.

Ticari kazancı basit usulde vergilendirilen mükellefler, yıllık beyanname ile bildirilecek gelirlerine ilişkin olarak Gelir Vergisi Kanunu’nun 89. maddesinde belirtilen unsurlara ait tutarları (hayat/şahıs sigorta primleri, eğitim ve sağlık harcamaları, bağış ve yardımlar, engellilik indirimi, 9.000 TL’lik kazanç indirimi vb.) indirim konusu yapabileceklerdir.

Basit usul ticari ve mesleki kazançlarda 2018 yılı içinde yapılan bütün gider faturaları veya hizmet alımıyla ilgili fatura vb. mahiyetteki evrakların deftere yazılması gibi bir durum olmadığı için bunların kayıtlandırılması sırasında 10 günlük kayıtlandırma veya defter işleme sistemi yoktur. Bütün mal ve hizmet ve gider faturalarının kayıtlandırılarak saklanması ve bunların inceleme sırasında talep edilmesi halinde 5 yıl muhafaza edilmesi gerekmektedir. Faturaların geç kayıtlandırılması veya daha sonra araya kayıt atılması gibi bir durum söz konusu olamaz.

---

[1] Bkz: TÜRKAY İmdat, Vergi Algı, “Basit Usulde Ticari Kazançlar Şubat/2019’da Defter-Beyan Sisteminden Beyan Edilecek”, 23.01.2019.

05.02.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.