Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Aynı Gayrimenkul Üzerinde, Hem Veraseten İştirak, Hem Müşterek Mülkiyet ve Hemde Paylı Mülkiyet Olması Durumunda Harç Oranı Nedir ?

 
Bilindiği gibi, uygulamada aynı gayrimenkul üzerinde hem miras yoluyla veraseten iştirak, hem müşterek mülkiyet, ve hem de paylı mülkiyet söz konusu olması durumunda maliklerin arasında yapılacak  rızaen taksim işleminde harç nispeti konusunda farklı uygulamalar yapılmaktadır. Bu gibi işlemler esasen ilgili harcın binde 22,77 değil, esasen binde 4,55 olarak uygulanması gerekecektir. ( 4 sayılı tarife 6/C- Harçlar Kanunu Tapu İşlemleri, Tabu ve Kadastro işlemlerinden alınan harçlar )

Konuyla ilgili  Maliye Bakanlığı tarafından verilen bir Özelge de  aynen şöyle açıklamalar yapılmıştır: (1)[1]

“ 492 sayılı Harçlar Kanununun 57 nci maddesinde, tapu ve kadastro işlemlerinden bu Kanuna bağlı (4) sayılı tarifede yazılı olanların, tapu ve kadastro harçlarına tabi olduğu; 64 üncü maddesinin ikinci fıkrasında ise muhtelif işlemler aynı zamanda yapılırsa her işlemin ayrı ayrı harca tabi olduğu,  ifrazen yapılan taksimlerde bu fıkra hükmünün uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.

492 sayılı Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin "I-Tapu İşlemleri" başlıklı bölümünün;

3-a fıkrasında,"Terekeye dahil taşınmaz malların kanuni ve atanmış mirasçılar arasında aynen veya ifrazen yapılacak taksiminde kayıtlı değer üzerinden (Binde 22,77),

6 ncı fıkrasında,

a) İfraz veya taksim veya birleştirme işlemlerinde kayıtlı değerler üzerinden (Binde 11,38)

b) İmar parselasyon planları uygulama sonucu şuyulanan parsellerin pay sahipleri arasında rızaen veya hükmen taksiminde kayıtlı değer üzerinden (Binde 11,38)

c) Yukarıdaki fıkralar dışında kalan ve müşterek mülkiyete konu olanların rızaen veya hükmen pay sahipleri arasında, aynen veya ifrazen taksiminde kayıtlı değer üzerinden ( Binde 4,55)"hükmü yer almaktadır.

4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 683 üncü maddesinde mülkiyet hakkı, bir şeye malik olan kimsenin hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahip olması şeklinde tanımlanmıştır. Mülkiyet hakkı, hak sahibinin adedi bakımından paylı mülkiyet ve elbirliği mülkiyeti şeklinde bir ayrıma tabi tutularak Kanunun 688 inci maddesinde paylı mülkiyet, birden çok kimsenin maddi olarak bölünmüş olmayan bir şeyin tamamına belli paylarla malik olması; 701'inci maddesinde elbirliği mülkiyeti, kanun veya kanunda öngörülen sözleşmeler uyarınca oluşan topluluk dolayısıyla mallara birlikte malik olanların mülkiyeti şeklinde tanımlanmış, 703 üncü maddesinde de elbirliği mülkiyetinin, malın devri, topluluğun dağılması veya paylı mülkiyete geçilmesiyle sona ereceği, paylaştırmanın, aksine bir hüküm bulunmadıkça, paylı mülkiyet hükümlerine göre yapılacağı hükme bağlanmıştır.

Yukarıdaki hükümlere göre, veraset yoluyla intikal etmiş gayrimenkullerin aynen veya ifrazen yapılacak taksimi sırasında Harçlar Kanununa bağlı (4) sayılı tarifenin I/3 üncü maddesinin (a) fıkrasına göre; diğer gayrimenkullerin ifraz işlemlerinden ise (4) sayılı tarifenin I/6 ncı maddesinde yer alan hükümlere göre harç tahsil edilmesi gerekmektedir.

Buna göre,

1- Pay sahipleri arasında taksimi talep edilen paylı (müşterek) mülkiyete konu gayrimenkulleri mirasın intikali yoluyla iktisap eden pay sahipleri adına tapuda yapılacak tescil işleminde, 492 sayılı Kanuna bağlı (4) sayılı tarifenin I-3/(a) fıkrasına göre gayrimenkullerin kayıtlı değerinin her bir mirasçının miras paylarına isabet eden miktarı üzerinden binde 22,77 oranında,

2- Paylı (müşterek) mülkiyete konu gayrimenkulleri satış yoluyla iktisap eden pay sahipleri adına tapuda yapılacak tescil işleminden, aynı tarifenin I/6-(c) fıkrasına göre gayrimenkullerin kayıtlı değeri üzerinden binde 4,55 oranında  harç tahsil edilmesi gerekmektedir. “

Şeklinde görüş verilerek aynı gayrimenkuller üzerinde hem veraset suretiyle iştirak, hem ortak mülkiyet, ve hem de paylı mülkiyet olması halinde malikleri arasında rızaen yapılan paylaşım işlemlerinde harç oranı binde 4,55 olarak uygulanacaktır. Fazladan alınan harçlar Vergi Dairesinden VUK md. 116 hükmüne göre düzeltme yoluyla talep edilir. Düzeltme sırasında vergi dairesine tapudan alınacak yazı, ödenen harç makbuzu vs. belgelerle ilgili Vergi Dairesine fazla yatırılan harcın geri alınması gerekecektir. Konuyla ilgili Yargıtay hukuk genel kurul kararı mevcut olup, bu karara göre müşterek mülkiyete geçilmekle mirasçılık bağları sona ereceğinden dolayı, bu taşınmazların artık miras taksimine konu edilemeyeceği hükme bağlanmıştır.

---

( 1) 14.04.2015 gün ve 186 sayılı İzmir Vergi Dairesi Başkanlığı Özelgesi.

19.01.2016

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.