Dr. Mustafa Alpaslan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
m.alpaslan@windowslive.com

Nakliye Araçlarında İşi Terk ve E-Beyan İle İlgili Çeşitli Sorunlar

Bilindiği gibi, nakliye araçlarında vergi dairesi  ile ilgili işe başlama, işi terk ve elektronik  beyan konusunda uygulamada  birçok  problemler ortaya  çıkmaktadır.   Uygulamada ortaya çıkan bir başka problemlerden biri de  kişisel  amaç için  alınan  kamyonet,  doblo türündeki  vasıtaların  vergi dairesine gerçek usulde kayıt  açılıp açılmayacağı ile ilgili konulardır.  Örneğin,  arazi sahibi bir vatandaşın kendi ihtiyaçlarında kullanmak üzere midibüs veya kamyonet alması, hususi  amaçla kullanılmak üzere kamyon alınması vb.

Nakliye araçlarında  vergi daireleri ilk işe başlama sırasında;

1)     İşe başlama dilekçesi,

2)     Aracın  noter kesin alış sözleşmesi,

3)     Varsa aracın alış faturası,

4)     Aracın ruhsatnamesi,

5)     Aracın sahibinin  nüfus cüzdanı,

6)     Aracın sahibinin  ikametgah  senedi,

…….

gibi belgeleri  talep ederek buna göre işe başlama dilekçesi ekinde vergi kaydının  açılması böylelikle yapılabilmektedir.

Son yıllarda ise, gerçek kişilerin  yıl içerisinde  internet sitesi üzerinden yılda  birden   çok araç alım satımı yapması  faaliyetleri dolayısıyla yeterince araştırma yapılmadan  gerçek usulde vergi kaydı  açılması  sıklıkla karşılaşılmaktadır.

Diğer taraftan, nakil  araçlarında  işin terki için  aşağıdaki belgeler istenilmektedir: 

1)     Terk dilekçesi,

2)     Varsa boş faturalar,

3)     Kati satış senedi,

4)     Araç kullanılamaz hale gelmiş ise bununla ilgili ekspertiz raporu veya pert belgeleri veya araç kullanılmıyor ise otoparka çekilme ile ilgili  tutanaklar,

…….
gibi belgeler istenmektedir.

Uygulamada bazı  araçlar gerek teknik olarak  ve gerekse başka nedenlerle trafikten men  edilebilmektedirler. İşte bu  gibi nedenlerle de tamamen  kullanılmaz hale gelen  veya ticari iş yapamaz duruma düşen araçların  vergi kayıtlarının da  terk ettirilmesi gerekir. 

Örneğin;  

1)     Aracın trafik  tarafından  muhtelif sebeplerle  men  edilerek  otoparka çekilmesi,

2)     Araca fenni muayene yapılması  dolayısıyla  trafik tarafından  el konularak  bir yeddi emin otoparkına konulması,

3)     Araçta yakalanan  bir yasak madde veya malzeme dolayısıyla aracın mahkeme tarafından  el konulması ve mahkeme neticelenene kadar  bir yerde  alı konulması,

4)     Aracın teknik sebeplerle kullanılmaz hale gelerek  bu durumun bir rapora bağlanması,

5)     Aracın yasa dışı  bir olaya karışması dolayısıyla bloke edilmesi,

6)     Aracın modelinin  1990 ve daha eski olan  bir taşıt kapsamında olması nedeniyle 5838 sayılı yasa gereğince  trafikten çekilmesi (MTV GT seri 41)

7)     Aracın ticari vasıftan, hususi  vasfa dönüştürülmesi,

8)     Binek vasıftaki bir aracın   çeşitli  fiziki imalat neticesinde  trafikten alınan izne göre, başka bir vasfa örneğin kamyonet  şekline dönüştürülmesi,

9)     Aracın çalınması veya çeşitli  nedenlerle  bulunamaması,

…….

Bu gibi durumlarda vergi dairesine gerçek usulde kaydı olan bir aracın   kaydının  silinmesi  gerekecektir.   

Maliye Bakanlığı, yayınladığı  çeşitli  genel  tebliğ ve iç  genelgelerle nakliye araçlarındaki  işe  başlama ve terk konularını   açıklamıştır.  Buna karşın, uygulamada özellikli durumlar nedeniyle çeşitli duraksamalarla karşılaşıldığı görülmektedir.[1]

Vergi dairelerinin  yukarıda yer alan araçlarla ilgili  vergi kayıtlarını  sonlandırmamış olmaları nedeniyle pek çok mükellef  yüksek miktarlara varan  e-beyan özel  usulsüzlük  cezaları, gereksiz tarhiyatlar, beyanname verilmemiş olması nedeniyle kesilen   vergi ve vergi cezaları vs. tarhiyatlar  vergi dairelerinde  önemli borçların oluşmasına neden  olmaktadır.   Böylece vergi dairelerinin tahakkuk  tahsilat dengesi bozulmakta ve neticede  iş yapmayan  araçların  gıyabında  hacizler uygulanmakta, araç sahiplerinin banka hesaplarına elektronik  hacizler yürütülmektedir. 

Maliye Bakanlığı’nın  taşıt  araçları ile ilgili  nakliyecilikten dolayı gerçek usulde gelir vergisi kayıtlarını  silme konusunda ilgili  vergi dairelerine  yetki vermesi zorunludur.   Aksi  takdirde,  yukarıda belirtilen  gereksiz tarhiyatlar nedeniyle gerek  idare açısından  ve gerekse mükellefler açısından  maddi ve manevi pek çok mağduriyetler ortaya çıkmaktadır.

---

[1] Bkz. VUK Md. 153, 161 ve GVK İç Genelgesi Seri No: 2003/3.

03.08.2013

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.