Musa Çakmakçı
Sosyal Güvenlik Uzmanı
musacakmakci.1907@gmail.com

İşten Çıktıktan Sonra Genel Sağlık Sigortasından Yararlanma Süresi Ne Kadardır?

4/A’lılar, 4/B’liler ve 4/C’liler, 5-g kapsamında ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçileri, EK 9’uncu madde kapsamında ay içinde 10 günden fazla çalıştırılanlar, EK 15’inci madde kapsamında sigortalı olanlar, polislik eğitime tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencileri; zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten önceki bir yıl içinde en az 30 gün GSS prim ödeme gün sayıları varsa; zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanmaya devam edecektir.

Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri, tarihten geriye doğru 1 yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren “10+90 gün = 100 gün” süreyle sağlık hizmetlerinden yararlanacaklardır.

Sigortalılık niteliği sona erdikten sonra 10 gün süreyle daha sağlıktan yararlanabilmek için sigortalılık niteliğinin yitirildiği tarihten geriye doğru 1 yıl içinde en az 30 gün GSS prim ödeme gün sayısının olması gerekmektedir.

Şahıs 5 gün çalışıp işten ayrılsa sağlıktan yararlanamayacak ancak; örneğin 50 gün çalışıp işten ayrılsa; işten çıkış tarihinden itibaren 10 gün süreyle sağlıktan yararlanacaktır.

Sigortalılığı sona erdikten sonra 10 gün veya 10+90 gün sağlık hizmetinden yararlananların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de bu sürelerde sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.

 

İşten Çıktığı Tarihten Geriye Doğru 1 Yıl İçinde	İşten Çıktıktan Sonra Kaç Gün
Kaç Gün GSS Prim Ödeme Gün Sayısı Var?	Süreyle Sağlıktan Yararlanabilir
En az 30 gün ila 89 gün arası	10 Gün
En az 90 gün	10 + 90 = 100 gün

60’ıncı maddesi onikinci fıkrası kapsamındaki er – erbaşlardan genel sağlık sigortalılığı sona erenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle genel sağlık sigortasından faydalanabileceklerdir.

İsteğe bağlı sigortalı, isteğe bağlı sigortalılığı sona erdiği tarihten itibaren sağlık hizmetinden yararlanamaz. İsteğe bağlı sigortada; sigortalılığın sona erdiği tarihten itibaren 10 gün süreyle ve geriye doğru son 1 yıl içinde 90 gün varsa 90 gün süreyle daha sağlıktan yararlanma hakkı yoktur.

SİGORTALILIĞI SONA ERDİKTEN SONRA 10 GÜN, 30 GÜN VEYA 10+90 GÜN DAHA SAĞLIK HİZMETİNDEN YARARLANACAKLAR

 (a) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (c) bendi, 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendi, ek 9 uncu maddesinin birinci fıkrası ile ek 15 inci maddesi kapsamında sigortalı olanlar,

(b) Göreve başlamaları şartıyla Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencileri,

Zorunlu sigortalıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle,

(c) Kanunun 60 ıncı maddesinin on ikinci fıkrası kapsamındaki er/erbaşlar, terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle,

Sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

GENEL SAĞLIK SİGORTALILIĞININ BİTTİĞİ TARİH İTİBARİYLE SAĞLIK HİZMETLERİNDEN YARARLANMA HAKKI SONA ERENLER

(a) İsteğe bağlı sigortalı sayılan, (Kanunun 50’nci maddesine göre isteğe bağlı, 4/c kapsamında isteğe bağlı iştirakçiler)

(b) Polis Meslek Eğitim Merkezlerinde (POMEM) polislik eğitimine tabi tutulan adaylar, Milli Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencilerinden göreve naspedilmeyerek öğrenciliği sona eren,

(c) Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (e) bendi, ek 5, ek 6 ıncı maddesi, ek 9 uncu maddesinin ikinci fıkrası ve ek 13’üncü maddesi ile 2925 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olanlar,

(ç) Kanunun 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (c), (d), (e), (f) ve (g) bendinde sayılan,

(d) 60 ıncı maddenin yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu, onüçüncü ve ondördüncü fıkrasında sayılan,

Genel sağlık sigortalıları ile bunların bakmakla yükümlü oldukları kişiler, bulundukları bent/fıkra kapsamındaki haklarının sona erdiği tarihten itibaren sağlık yardımlarından yararlanma hakları da sona erecektir.

(e)Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1), (2), (3), (4) numaralı alt bentleri kapsamında sigortalı olanlardan, borcu nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamaz durumda iken sigortalılığı sona erenler, sona erme tarihi itibariyle Kurum sağlık hizmetlerinden faydalanmayacaktır. Ancak, sigortalılığın sona erdiği tarihten sonra borçlarını ödeyenler borcu ödedikleri tarihten itibaren 10+90 günden kalan günleri kadar sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Örnek: Berberlik mesleğinden dolayı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılığı devam eden ve son bir yılda doksan günden fazla sigortalılığı olan kişi, 15/06/2017 tarihinde işini terk etmiş ve 60 günden fazla borcu bulunmaktadır. Bu kişi borcunu 15/08/2017 tarihinde ödemesi halinde, ödediği tarihten itibaren 10+90 günden geriye kalan günler için sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Genel sağlık sigortalısının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkının sona erme tarihinden itibaren, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin de söz konusu hakları sona erecektir

GENEL SAĞLIK SİGORTASINDAN YARARLANMA HAKKININ SONA ERMESİ

1. İkametgâh Adresinin Türkiye Dışına Taşınması Nedeni ile Sona Erme

Genel sağlık sigortalılığı; sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri saklı kalmak şartıyla, Kanunun 60 ıncı maddesi kapsamındaki kişilerin yerleşim yerinin Türkiye dışına taşındığı tarihten itibaren sona erecektir.

Sosyal güvenlik sözleşme hükümleri saklı kalmak şartıyla, Kanun kapsamında sigortalılığı ve prim ödeme yükümlülüğü devam edenler ile Kanuna veya diğer kanunlara göre gelir ve aylık alanlardan yurtdışında ikamet edenler ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, Türkiye’de bulundukları sürelerde Kurum sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.

2. Ölüm Nedeniyle Sona Erme

Genel sağlık sigortalısının ölüm tarihi itibariyle sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erecektir. Ancak; Genel Sağlık Sigortası Tescil, Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliği’ nin yürürlüğe girdiği 18/04/2014 tarihinden sonra ise;

(1) Kurumdan ilgili kanunları gereği gelir/aylık alanların ölümü halinde bakmakla yükümlü olduğu eşlerinin ölüm aylığı bağlanacağı tarihe kadar, diğer bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ise ölüm tarihini takip eden ay sonuna kadar bu sıfatları devam eder.

Örnek 1: Nüfus kayıtlarına ölüm tarihi 03/05/2014 olarak işlenen ve aylık veya gelirini ayın 1’inde alan kişinin, hayatta iken bakmakla yükümlü olduğu kişiler 30/06/2014 tarihine kadar, Örnek 2: Gelir/aylığını 01/05/2014 tarihinde alan ve 28/05/2014 tarihinde vefat edenlerin, hayatta iken bakmakla yükümlü olduğu kişiler 30/06/2014 tarihine kadar,

Sağlık hizmetlerinden faydalanmaya devam edecektir.

(2) Kanunun 60 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sayılan zorunlu sigortalıların ölümü halinde ise, bakmakla yükümlü olduğu kişiler on gün süreyle genel sağlık sigortası hizmetlerinden yararlanırlar. Bu kişilerin ölüm tarihinden önce geriye doğru bir yıl içinde doksan günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, on güne ilaveten doksan gün süreyle daha sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Ancak ölen sigortalının 60 günden fazla prim ve prime ilişkin borcunun bulunması halinde bakmakla yükümlü olduğu kişileri genel sağlık sigortalısının öldüğü tarihten itibaren sona erecektir.

Örnek 3: 20/04/2014 tarihinde vefat eden ve son bir yıl içinde 90 gün zorunlu sigortalılığı olanların, hayatta iken bakmakla yükümlü olduğu kişiler 29/07/2014 tarihine kadar sağlık hizmetlerinden faydalanabilecektir.

Vefat eden kişilerin geride kalan ve aylık talebinde bulunanlardan, aylıkları yukarıda belirtilen sürelerde bağlanamayanlar için manuel kayıt açılarak sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

3. Tutukluluk ve Hükümlülük Nedeni ile Sona Erme Tutuklu ve hükümlü olanların genel sağlık sigortalılığı, tutukluluk ve hükümlülük tarihinden itibaren sona erecektir.

Ancak tutuklu ve hükümlü olanlardan;

(a) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının

(b) bendi kapsamında sigortalılığı devam edenlerin, (b) İsteğe bağlı sigortalılığı devam edenlerin,

(c) Gelir/aylık almaya devam edenlerin, bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edecektir.

Ayrıca, Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine tabi olup Kanunun 45 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında tutuklanan, gözaltına alınan veya görevden uzaklaştırılanların bakmakla yükümlü olduğu kişiler sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edeceklerdir.

Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı olanlardın tutukluluk/hükümlülük, (c) bendi kapsamında sigortalı olanların ise hükümlülük nedeniyle sigortalılığı sona ermesi durumunda, bakmakla yükümlü olduğu kişiler için sigortalılığın sona ermesine ilişkin hükümler uygulanacaktır.

4. Askerlik Nedeni ile Sona Erme

Kanunun 60 ıncı maddesinin on ikinci fıkrası haricinde genel sağlık sigortalısı olanlardan askerliğini er ve erbaş olarak yapanların bu kapsamdaki genel sağlık sigortalılığı, askerliğin başladığı tarihten itibaren sona erecektir. Ancak; Kanunun 60 ıncı maddesinin onikinci fıkrasında sayılanlardan;

(a) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı devam edenlerin,

(b) Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi kapsamında ücretsiz izinli olanların,

(c) İsteğe bağlı sigorta kapsamında sigortalılığı devam edenlerin,

(ç) Gelir/aylık almaya devam edenlerin, bakmakla yükümlü olduğu kişileri sağlık hizmetlerinden yararlanmaya devam edecektir.

Diğer genel sağlık sigortalılarının askerlik nedeniyle genel sağlık sigortalılığının sona ermesi halinde, bakmakla yükümlü olduğu kişiler için sigortalılığın sona ermesine ilişkin hükümler uygulanacaktır.

5. Sigortalılığın Sona Ermesi Nedeni ile Sona Erme

Kanunun 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılanlar, zorunlu sigortalılıklarının sona erdiği tarihten itibaren on gün süreyle genel sağlık sigortasından yararlanırlar. Bu kişilerin sigortalılığın sona erdiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 günlük zorunlu sigortalılıkları varsa, sigortalılık niteliğini yitirdikleri tarihten itibaren 90 gün süreyle daha bakmakla yükümlü olduğu kişiler dâhil sağlık hizmetlerinden faydalandırılırlar.

Şayet zorunlu sigortalının, sigortalılığın sona erdiği tarihten geriye doğru bir yıl içinde 90 gün prim ödeme gün sayısı yoksa sigortalılığın sona erdiği tarihten sonraki 10 uncu günden sonra bu kapsamda sağlık hizmetlerinden yararlanma hakları sona erecektir.

Kanunun 60 ıncı maddesinin onikinci fıkrası kapsamındaki er-erbaşlardan genel sağlık sigortalılığı sona erenler, terhis tarihinden itibaren 30 gün süreyle genel sağlık sigortasından faydalanabileceklerdir.

Örnek 1: 01/05/2013 tarihinde Ek-5 inci madde kapsamında tarım işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışan kişi olarak tescili yapılan ve 25/07/2013 tarihinde sigortalılığı sona eren genel sağlık sigortalısının geriye doğru son bir yıl içerisinde 90 günlük sigortalılığı olmaması nedeniyle 04/08/2013 tarihinden sonra bu kapsamda sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erecektir.

Örnek 2: 01/03/2013 tarihinde 4/a kapsamında çalışmaya başlayan ve 31/10/2013 tarihinde sigortalılığı sona eren ve geriye doğru son bir yıl içerisinde 90 gün sigortalılığı bulunan genel sağlık sigortalısı, 08/02/2014 (dahil) tarihine kadar sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır. Sigortalılığı sona erdikten sonra 10 gün veya 10+90 gün sağlık hizmetinden yararlananların bakmakla yükümlü olduğu kişiler de bu sürelerde sağlık hizmetlerinden faydalanacaktır.

10+ 90 GÜN UYGULAMASINDAN KİMLER YARARLANAMAZ?

Aşağıda sayılan sigortalıların genel sağlık sigortalıklarının bittiği tarih itibariyle sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkı sona erer.

• İsteğe bağlı sigortalılar
• 4/C isteğe bağlı iştirakçiler,
• Polislik eğitimine tabi tutulan adaylar
• Millî Savunma Üniversitesi ve Polis Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik

 Akademisi ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencilerinden, göreve naspedilmeyerek öğrenciliği sona erenler.

• 5-b bendinde sayılan aday çırak, stajyer öğrenciler, bursiyerler, tamamlayıcı eğitim

 Ya da alan eğitimi gören öğrenciler, üniversitelerde kısmi çalıştırılan öğrenciler

• 5- e bendinde sayılan İş-Kur kursiyerleri
• 60-c bendinde sayılanlar
• 60-d bendinde sayılan oturma izni almış yabancı ülke vatandaşlarından yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında sigortalı olmayan kişiler
• 60-e bendinde sayılan işsizlik ödeneği alan kişiler, esnaf ahilik sandık ödeneği alan kişiler, kısa çalışma ödeneği alan kişiler
• 60-f bendinde sayılan sosyal güvenlik kanunlarına göre gelir/aylık alan kişiler
• 60-g kapsamında GSS’li sayılanlar
• 60/7’nci fıkrası kapsamında ülkemizde öğrenim gören yabancı uyruklu öğrenciler
• 60/8’inci fıkrası kapsamındaki stajyer avukatlar
• 60/9’uncu fıkrası kapsamında 6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin önlenmesine Dair Kanun hükümlerine göre hakkında koruyucu tedbir kararı verilen kişiler
• 60/10’uncu fıkrası kapsamındaki Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri Personeli Eğitim Merkezleri Kanunu kapsamına göre hizmet öncesi eğitime alınanlar
• 60/13’üncü fıkrası kapsamındaki Türkiye’de eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir askeri personel
• 60/14’üncü fıkrası kapsamındaki Türkiye’de Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil Güvenlik Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Akademisi Başkanlığında eğitim ve öğretim gören yabancı uyruklu misafir personel
• Ek 5’inci madde kapsamındaki sigortalı olanlar
• Ek 6’ncı madde kapsamındaki sigortalı olanlar
• Ek 9’uncu maddeye göre ayda 10 günden kısa süreli çalışanlar
• Ek 13’üncü maddeye göre çalışanlar
• 2925 sayılı Kanununa tabi sigortalılar

4/B kapsamında sigortalı olanlardan, borcu nedeniyle sağlık hizmetlerinden yararlanamaz durumda iken sigortalılığı sona erenler, sona erme tarihi itibariyle Kurum sağlık hizmetlerinden faydalanamayacaktır. Ancak sigortalılığın sona erdiği tarihten sonra borçlarını ödeyenler borcu ödedikleri tarihten itibaren 10+90 günden kalan günleri kadar sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır.

Örnek: Berberlik mesleğinden dolayı Kanunun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi kapsamında sigortalılığı devam eden ve son bir yılda doksan günden fazla sigortalılığı olan kişi, 15/06/2017 tarihinde işini terk etmiş ve 60 günden fazla borcu bulunmaktadır. Bu kişi borcunu 15/08/2017 tarihinde ödemesi halinde, ödediği tarihten itibaren 10+90 günden geriye kalan günler için sağlık hizmetlerinden faydalandırılacaktır. Genel sağlık sigortalısının sağlık hizmetlerinden yararlanma hakkının sona erme tarihinden itibaren, bakmakla yükümlü olduğu kişilerin de söz konusu hakları sona erecektir.

İŞTEN ÇIKTIKTAN SONRA SAĞLIKTAN YARARLANMA HAKKI BİTTİĞİNDE GELİR TESTİ YAPTIRILMALIDIR

İşten ayrılan sigortalının son 1 yıl içindeki prim ödeme gün sayısına göre sağlıktan yararlanma hakkının bittiği gün itibariyle şahıs sistem tarafından resen GSS kapsamına alınmakta ve adına GSS prim borcu tahakkuk etmeye başlamaktadır. Bundan dolayı işten ayrılan sigortalılar sağlıktan yararlanma hakları bittikten sonra eğer bakmakla yükümlü olunan kişi değil iseler hemen ikametlerinin kayıtlı olduğu yerdeki SYDV’ye müracaat ederek gelir testi yaptırmalılar ve ilgili SGM’ye müracaat ederek gelir testi sonuçlarına göre GSS tescilini yaptırmalıdırlar.

60/g kapsamında sadece genel sağlık sigortalısı olanların ödemeleri gereken aylık GSS primi 194,13 TL,

Kaynakça

Genel Sağlık Sigortası Sağlık Aktivasyon İşlemleri G E N E L G E 2017 / 26

Sosyal Güvenlik Hukuku /Ramazan Elma

15.09.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.