Dr. Koray Ateş
korayates@muhasebetr.com

Dövizli Avanslarda Önemli Bir Ayrıntı ve Muhasebe Uygulaması

Değerli okurlar, şirketlerin dövizli olarak takip ettikleri avans hesabı kur artışlarının etkileri dikkate alınarak stoklar hesabıyla ilişkilendirilmelidir.

Örnek: ABC A.Ş. yurt dışındaki bir firmaya satın alacağı mal için 01.01.201X tarihinde 100.000 dolar avans göndermiştir. Söz konusu tarihte 1 dolar = 2 TL’dir.

10 gün sonra mal gümrüğe gelmiştir. Gümrüğe geldi tarihte 1 Dolar = 2,20 TL’dir.

En çok yapılan hata:

Şirketin sipariş verdiği tarihte 1 dolar = 2 TL’dir

100.000 x 2 = 200.000 TL

-----------------------------------------01.01. 201X ---------------------------

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 200.000

                                               102 BANKALAR 200.000

Sipariş avansı verilmesi

-------------------------------------------------------------------------------------

Mal gümrüğe geldiğinde gümrük işlemleri tamamlandıktan sonra stoklara alınmıştır.

Gümrük idaresi mal bedeli için 20.000 TL KDV almıştır.

---------------------------------------10.01. 201X----------------------------------------------

191 İNDİRİLECEK KDV  20.000

                                                           102 BANKALAR 20.000

----------------------------------------------------------------------------------------------------

İşletme tarafından dolar kuru 2,20 TL olmasına rağmen bu dikkate alınmamış doğrudan kayıtlardaki 159 hesabın bakiyesi 153 hesaba virmanlanmıştır.

-----------------------------------------10.01.201X---------------------------

153 TİCARİ MALLAR  200.000

                                   159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 200.000

Gümrüğe gelen malın stoklara alınması

------------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere şirket tarafından verilen avanslar hesabında izlenen tutar gümrüğe geliş tarihindeki kur dikkate alınmadan doğrudan stoklar hesabına alınmıştır. Oysa gümrüğe geliş tarihindeki kur dikkate alınarak stoklara intikal ettirilmesi gerekirdi.

Doğru uygulama:

Şirketin sipariş verdiği tarihte 1 dolar = 2 TL’dir

100.000 x 2 = 200.000 TL

-----------------------------------------01.01.201X---------------------------

159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 200.000

                                               102 BANKALAR 200.000

Sipariş avansı verilmesi

-------------------------------------------------------------------------------------

Mal gümrüğe geldiğinde gümrük işlemleri tamamlandıktan sonra stoklara alınmıştır.

Gümrük idaresi mal bedeli için 20.000 TL KDV almıştır.

---------------------------------------10.01.201X----------------------------------------------

191 İNDİRİLECEK KDV  20.000

                                                           102 BANKALAR 20.000

----------------------------------------------------------------------------------------------------

İşletme tarafından dolar kuru 2,20 TL olduğu dikkate alınmış olup buna göre stoklar hesabına intikal ettirilmiştir.

100.000 x 2,20 = 220.000 TL

Kayıtlı değer:      200.000 TL

Yeni değer:        220.000 TL

Fark:              20.000  TL

-----------------------------------------10.01.201X---------------------------

153 TİCARİ MALLAR  220.000

                                   159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI       200.000

                                   646 KAMBİYO KARLARI                    20.000

Gümrüğe gelen malın stoklara alınması

-------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------31.12.201X---------------------------

646 KAMBİYO KARLARI                    20.000

                                   690 DÖNEM KAR ZARARI  20.000

Gelir hesaplarının dönem karına devri

-------------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere şirket tarafından mal gümrüğe geldiği anda döviz kurları tekrar dikkate alınarak malın stoklara intikali esnasında değerleme yapılmıştır. Zira bu değerleme yapılmasaydı şirket tarafından vergi ziyaına neden olunmuş olacaktı.

Yukarıdaki örnekte kurların düşmesi halinde ise aşağıdaki kayıt yapılması gerekirdi;

Döviz kurunun 1 Dolar = 1,90 TL’ye düştüğünü varsayalım;

100.000 x 1,80 = 190.000 TL

Kayıtlı değer:      200.000 TL

Yeni değer:        190.000 TL

Fark:              10.000  TL

-----------------------------------------10.01.201X---------------------------

153 TİCARİ MALLAR        190.000

656 KAMBİYO ZARARLARI   10.000

                                   159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI 200.000

Gümrüğe gelen malın stoklara alınması

-------------------------------------------------------------------------------------

-----------------------------------------31.12.201X---------------------------

690 DÖNEM KAR ZARARI 10.000

                                   656 KAMBİYO ZARARLARI 10.000

Gider hesaplarının dönem kar zararına devri

-----------------------------------------------------------------------------------

Görüldüğü üzere şirket gümrüğe gelen malların stoklara alınması esnasında döviz kurlarının yeni değerleri üzerinden işlem yapmıştır. Yukarıda da bahsetmiş olduğumuz üzere şirketlerin bir kısmı bu ayrıntıyı gözden kaçırabilmektedir. Dolayısıyla stokların gerçek değerleri bilanço hesabına yansıtılmamış ve ayrıca dönem kar zararı da doğru bir şekilde tespit edilmemiş olunmaktadır.

04.12.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.