Kerim Çoban
E.Gümrük ve Ticaret Başmüfettişi
Çoban Gümrük Dış Ticaret Denetim Danışmanlık ve
Yetkilendirilmiş Gümrük Müşavirliği A. Ş.
k.coban0306@gmail.com

Gümrük Kanunu’nun 234/3.Maddesinin Yerine 234/1.Maddesinin -(Yanlış)- Uygulanması

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234.maddesinin 1 ve 2.fıkralarında aynen: “1. Serbest dolaşıma giriş rejimi veya kısmi muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimine tabi tutulan eşyaya ilişkin olarak, yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda; a) 15.maddede belirtilen Gümrük Tarifesini oluşturan unsurlarda veya vergilendirmeye esas olan sayı, baş, ağırlık gibi ölçülerinde aykırılık görüldüğü ve beyana göre hesaplanan ithalat vergileri ile muayene sonuçlarına göre alınması gereken ithalat vergileri arasındaki fark % 5’i aştığı takdirde, ithalat vergilerinden ayrı olarak bu farkın üç katı para cezası alınır.

b) Kıymeti üzerinden ithalat vergilerine tabi eşyanın beyan edilen kıymeti, 23 ilâ 31.maddelerde yer alan hükümler çerçevesinde belirlenen kıymete göre noksan bulunduğu takdirde, bu noksanlığa ait ithalat vergilerinden başka vergi farkının üç katı para cezası alınır.

c) Satış birimine göre miktar itibarıyla % 5’i geçmeyen bir fark ile maddi hesap hatasından doğan noksan kıymet beyanlarında, bu farklara ait ithalat vergilerinden başka vergi farkının yarısı tutarında para cezası alınır.

2. Dahilde işleme rejimi, gümrük kontrolü altında işleme rejimi ve tam muafiyet suretiyle geçici ithalat rejimi hükümlerine tabi eşyaya ilişkin olarak yapılan beyan ile muayene ve denetleme veya teslimden sonra kontrol sonucunda; birinci fıkrada belirtilen farklılıkların tespiti durumunda vergi farkının yarısı tutarında idari para cezası verilir.” Denildiği, anlaşılmaktadır. 

- Danıştay 7.Dairesi Esas No: 2006/57, Karar No: 2007/733 ve 27.02.2007 Tarihli Kararında da özetle; “Noksan kıymet beyanlarında gümrük para cezası alınması, noksanlığın muayene ve denetleme sonucu tespit edilmiş olmasına bağlı bulunmakta olup, bunun sebebi, gümrük idaresinin muayene ve denetim yetkisini kullanmasına gerek olmaksızın, mükelleflerin, kendi serbest iradeleri ile bildirecekleri noksanlıklar dolayısıyla cezaya muhatap olmamalarının temini; bir başka yönden de, bu tür noksanlıkları kendiliklerinden bildirmeleri konusunda mükelleflerin özendirilmeleridir.” Denilmiştir.

- Bir başka deyişle; Noksan kıymet beyanlarında gümrük para cezası alınması, noksanlığın muayene ve denetleme sonucu tespit edilmiş olmasına bağlı bağlı olup, gümrük idaresinin muayene ve denetim yetkisini kullanmasına gerek olmaksızın, mükelleflerin, kendi serbest iradeleri ile bildirecekleri noksanlıklar dolayısıyla cezaya muhatap olmamalarının temini ve mükelleflerin bu tür noksanlıkları kendiliklerinden bildirmeleri konusunda özendirilmeleridir. Ancak, mükellefe ceza uygulanmaması için, mükellefin, noksan kıymet beyanında bulunduğunu, beyanın/ beyannamenin kontrol için gümrük idaresince muayeneye sevkinden önce ilgili Gümrük İdaresine bildirmesi, noksanlığın gümrük idaresinin muayene ve denetlemesinden, tespitinden önce Mükellefince ilgili Gümrük İdaresine bildirilmesi gerekmektedir. 

4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234.maddesinin 3.fıkrasında ise aynen: “Yukarıda belirtilen aykırılıkların gümrük idaresince tespit edilmesinden önce beyan sahibince bildirilmesi durumunda söz konusu cezalar yüzde on (% 10) nispetinde uygulanır.” Denilmektedir.

Yukarıda Belirtilen Mevzuat Kapsamında Konu Değerlendirildiğinde:

Gümrük idaresince herhangi bir inceleme ve araştırmaya başlamadan önce veya inceleme ve araştırmaya başlanılmış olsa bile her hangi bir tarife farkı, kıymet ve/veya matrah eksikliği tespitinden önce mükellefi tarafından ilgili Gümrük İdaresine Gümrük Kanunu’nun 234.maddesinin 3.fıkrası kapsamında kendiliğinden beyanda bulunulması durumunda: İlgili olaya İdare tarafından Gümrük Kanunu’nun 234.maddesinin 1.fıkrasının (Üç kat para cezası) uygulanması; Haksız, hukuksuz, kanunsuz ve Gümrük Kanunu’nun 234/1.maddesinin ruhuna aykırıdır.  

Bir başka deyişle konu hakkındaki mevcut uygulama;

1) 4458 sayılı Gümrük Kanunu’nun 234/1 ve 234/3.maddelerine,

2) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 38.maddesinde belirtilen; “Kimse, işlediği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz. Kimseye suç işlediği zaman kanunda o suç için konulmuş olan cezadan daha ağır bir ceza verilemez. Ceza ve ceza yerine geçen güvenlik tedbirleri ancak kanunla konulur. İdare, kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucunu doğuran bir müeyyide uygulayamaz” kuralına, 

3) Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 73’incü maddesinin 3.fıkrasında belirtilen: “Vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülükler kanunla konulur, değiştirilir veya kaldırılır” şeklinde ifade edilen ve vergilendirme yetkisini yasama organına özgü kılan ilke, vergilere ilişkin düzenlemelerin gerek şeklî gerekse maddî anlamda kanunla yapılmasını emreden hükümlerine,

4) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’na göre, “Kanunun açıkça suç saymadığı bir fiil için kimseye ceza verilemez ve/veya güvenlik tedbiri uygulanamaz. Kanunda yazılı cezalardan ve güvenlik tedbirlerinden başka bir ceza ve güvenlik tedbirine hükmolunamaz. İdarenin düzenleyici işlemleriyle suç ve ceza konulamaz. Kanunların suç ve ceza öngören hükümlerinin uygulamasında kıyas yapılamaz. Suç ve ceza içeren hükümler, kıyasa yol açacak şekilde geniş yorumlanamaz” (TCK.m.2/I-III). hükümlerine,

5) 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun bu hükümleri vergi suçları bakımından da geçerli olduğundan, Türk Ceza Kanunu'na göre, “Bu Kanun’un genel hükümleri, özel ceza kanunları ve ceza içeren kanunlardaki suçlar hakkında da uygulanır” (TCK.m.5). hükümlerine,

6) Kabahatler Kanunu’nun 4.maddesinde de kabahatlerin kanuniliği ilkesi düzenlenmekte olup, buna göre, “Hangi fiillerin kabahat oluşturduğu, kanunda açıkça tanımlanabileceği gibi; kanunun kapsam ve koşulları bakımından belirlediği çerçeve hükmün içeriği, idarenin genel ve düzenleyici işlemleriyle de doldurulabilir. Kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarı, ancak kanunla belirlenebilir” (Kabahatler K.m.4/1, 2). hükümlerine,

7) Kabahatler Kanunu’nun bu hükümleri vergi kabahatleri bakımından da geçerlidir. Çünkü, Kabahatler Kanunu’na göre, “Bu Kanunun; a) idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümleri, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması halinde; b) Diğer genel hükümleri, idarî para cezası veya mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında, uygulanır” (Kabahatler K.m.3). hükümlerine,

8) Hukuki imkânsızlık [Bir idari işlemin yerine getirilmesinin hukuken imkânsız olduğunu ifade eder. Genel anlamda bir idari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve amaç/maksat olmak üzere beş temel unsuru söz konusudur. Bu unsurlardan herhangi birisinin hukuka aykırı olması o idari işlemin iptalini gerektirir. Bu anlamda bir idari işlemin geçerli olabilmesi için o işlemin konusunun imkânsız olmaması gerekmektedir. Konusu imkânsız olan bir idari işlemin iptal edilmesi gerekir.] hükümlerine,

Aykırıdır.

Sonuç Olarak:

1) Gümrük idaresince herhangi bir inceleme ve araştırmaya başlamadan önce veya inceleme ve araştırmaya başlanılmış olsa bile her hangi bir tarife farkı, kıymet ve/veya matrah eksikliği, kıymet veya matrah farkı tespitinden önce mükellefi tarafından ilgili Gümrük İdaresine Gümrük Kanunu’nun 234.maddesinin 3.fıkrası kapsamında kendiliğinden beyanda bulunulması durumunda: İdare tarafından Gümrük Kanunu’nun 234.maddesinin 1.fıkrasının (Üç kat para cezası) uygulanması durumunda; Gümrük Kanunu’nun 242.maddesi kapsamında süresi içinde (Yükümlüler kendilerine tebliğ edilen gümrük vergileri, cezalar ve idari kararlara karşı tebliğ tarihinden itibaren onbeş gün içinde bir üst makama, üst makam yoksa aynı makama verecekleri bir dilekçe ile itiraz edebilir.) itiraz edilmesi,  

2) Gerek söz konusu itirazlarda, gerekse bu itirazların ret kararı ile sonuçlanması halinde ilgili vergi mahkemesinde açılacak davada/ davalarda; Yukarıda belirtilen açıklama ve yorumların, konuya ilişkin bulunacak emsal kararlar ve lehe olan ilgili diğer bilgi ve belgelerin kullanılması gerekir.

28.03.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.