Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vergi.uzmani@yandex.com

Örtülü Sermaye, Transfer Fiyatlandırılması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı ve Binek Otomobillerde Gider Kısıtlaması Uygulamaları Nedeniyle KKEG Olarak Dikkate Alınan Finansman Giderlerinin Durumu ve Muhasebe Kayıtları

Bu yazımızda, muhasebe kayıtları açısından KKEG olarak dikkate aldığımız bazı hesapların, finansman gider kısıtlamasıyla bir arada anlatacağız.

3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 41/1-9.bendi ve 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 11/i bendinde yer alan finansman gider kısıtlaması 01/01/2021’den itibaren uygulanmaya başlanmıştır. Bu çerçevede, yabancı öz kaynaklarını aşan mükelleflerin (yatırıma ilave edilenler hariç) finansman giderlerinin %10’unun kurum kazancından indirilemeyeceği hükme bağlanmıştır.

Yabancı kaynakları öz kaynaklarını aşan aşmış olan kurumlar vergisi mükelleflerinin aşan kısma sınırlı olmak üzere yabancı kaynaklara ilişkin faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurlarının %10’luk kısmı, kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alınacaktır.

Finansman giderleri: Yabancı kaynağın kullanım süresine bağlı olarak doğan her türlü faiz, komisyon, vade farkı, kâr payı, kur farkı ve benzeri adlar altında yapılan gider ve maliyet unsurlarıdır.

İşletmenin kullanmış olduğu yabancı kaynaklara ilişkin faiz ve kur farkı giderlerin örtülü sermaye, transfer fiyatlandırılması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı veya binek otomobillerde gider kısıtlaması nedeniyle zaten kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınmamış olduğundan, KKEG olarak dikkate alınmış olan bu kısım finansman gider kısıtlamasına tabi tutarın hesabında dikkate alınmayacaktır.

Örnek 1:

2021 yılı dönem başı öz sermaye tutarı 500.000 TL olan (A) A.Ş., ortağı (B) A.Ş.’den 3.000.000 TL borç almış ve 2021 yılında 300.000 TL faiz ödemiştir. Söz konusu şirketin 2021 yılı toplam finansman gideri 500.000 TL’dir. Öte yandan, (A) A.Ş.’nin 31/12/2021 tarihli bilançosunda yabancı kaynak tutarı 6.000.000 TL, öz kaynak tutarı ise 3.000.000 TL’dir. Bu durumda, (A) A.Ş.’nin ortağı (B) A.Ş.’den aldığı borcun, dönem başı öz sermayenin 3 katı olan (500.000 x 3=) 1.500.000 TL’yi aşan (3.000.000 TL – 1.500.000 TL=) 1.500.000 TL’lik kısmı örtülü sermaye olacaktır. Örtülü sermaye olarak kabul edilen kısma isabet eden faiz tutarı, Kurumlar Vergisi Kanununun 12’nci maddesi uyarınca KKEG olarak dikkate alınacaktır.

Örtülü sermaye nedeniyle ödenen faiz : 300.000 TL x (1.500.000 TL / 3.000.000 TL)

  : 300.000 TL x %50

  : 150.000 TL

(A) A.Ş.’nin 2021 yılına ilişkin toplam 500.000 TL’lik finansman giderinin 300.000 TL’lik kısmı ortak (B) A.Ş.’den alınan borca ilişkin olup bu tutarın örtülü sermayeye isabet eden kısmına ilişkin 150.000 TL’lik faiz gideri KKEG olarak kabul edilecektir. Finansman gider kısıtlaması nedeniyle KKEG olarak dikkate alınacak tutar ise örtülü sermayeye isabet eden KKEG düşüldükten sonra kalan (500.000 TL - 150.000 TL=) 350.000 TL üzerinden hesaplanacaktır.

Finansman gider kısıtlamasına tabi tutarın hesabı: 500.000 TL – 150.000 TL = 350.000 TL

Aşan kısım: Yabancı kaynak toplamı – Öz kaynak toplamı : 6.000.000 TL – 3.000.000 TL = 3.000.000 TL

Aşan kısma isabet eden finansman gideri: Finansman gideri x (Aşan kısım / Toplam yabancı kaynak)

: 350.000 TL x (3.000.000 TL / 6.000.000 TL)

: 350.000 TL x %50

: 175.000 TL

Buna göre, (A) A.Ş. tarafından 2021 yılında finansman gider kısıtlaması kapsamında (175.000 TL x %10=) 17.500 TL’lik faiz gideri kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alınacaktır. Dolayısıyla, (A) A.Ş. 2021 yılında örtülü sermaye kapsamında 150.000 TL, finansman gideri kısıtlaması kapsamında ise 17.500 TL olmak üzere finansman giderlerinin toplam 167.500 TL’lik kısmını kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alacaktır.

---------------------------------------------------31.12.2021-----------------------------------------------

689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs.                 167.500

                                780.Finansman Giderleri Hs.                                          167.500

-----------------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

---------------------------------------------------31.12.2021-----------------------------------------------

900. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Hs.              167.500

                                   950. Kanunen Kabul Edilemeyen Giderler Hs.                       167.500

KKEG kaydı

-----------------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

Örnek 2: Kimya alanında faaliyette bulunan KLM A.Ş. 2021 yılında finansal kiralama yoluyla edindiği binek otomobil için 2021 yılında 80.000 TL, 2022 yılında da 100.000 TL faiz ödeyecektir. KLM A.Ş.’nin 31/12/2022 tarihli bilançosunda yabancı kaynak tutarı 10.000.000 TL, öz kaynak tutarı ise 5.000.000 TL’dir. Bu yıla ilişkin 180.000 TL’lik toplam finansman giderinin, 100.000 TL’lik kısmı 2021 yılında finansal kiralama yoluyla iktisap edilen binek otomobilden kaynaklanmaktadır. KLM A.Ş. söz konusu finansman giderini binek otomobilin maliyetine eklemeyip gider olarak dikkate almayı tercih etmiştir. Binek otomobil için ödenen faizin %70’lik kısmı kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabilecektir.

2021 yılı uygulaması:

İlk yıl ödenen 80.000 TL’lik faiz gideri, 163 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğine göre söz konusu binek otomobilin maliyetine dahil olacağından finansman gider kısıtlamasına tabi olmayacaktır. KLM A.Ş.’nin 31/12/2021 tarihli bilançosunda yabancı kaynak tutarının öz kaynak tutarını aşması ve başkaca finansman giderinin bulunması halinde finansman gider kısıtlaması uygulanacaktır.

2022 yılı uygulaması:

KLM A.Ş.’nin 2022 yılına ilişkin toplam 180.000 TL’lik finansman giderinin 100.000 TL’lik kısmı finansal kiralama yoluyla iktisap edilen binek otomobile ilişkin olup bu tutarın ancak %70’lik (100.000 TL x %70=) 70.000 TL’lik kısmı kurum kazancının tespitinde gider olarak dikkate alınabileceğinden kalan (100.000 TL – 70.000 TL=) 30.000 TL’lik faiz gideri 2022 yılı kurum kazancının tespitinde KKEG olarak dikkate alınacaktır. Bu nedenle aşan kısma isabet eden finansman gideri hesaplanırken toplam finansman giderinden 30.000 TL’lik bu faiz giderinin düşülmesi gerekmektedir.

Finansman gider kısıtlamasına tabi tutarın hesabı: 180.000 TL – 30.000 TL = 150.000 TL

Aşan kısım: Yabancı kaynak toplamı – Öz kaynak toplamı : 10.000.000 TL – 5.000.000 TL = 5.000.000 TL

Aşan kısma isabet eden finansman gideri: Finansman gideri x (Aşan kısım / Toplam yabancı kaynak)

: 150.000 TL x (5.000.000 TL / 10.000.000 TL)

: 150.000 TL x %50

: 75.000 TL

Buna göre, KLM A.Ş.’nin, finansal kiralama yoluyla iktisap ettiği binek otomobil için 2022 yılında ödemiş olduğu ve gider olarak dikkate almaya karar verdiği 100.000 TL’lik faiz giderinin 30.000 TL’lik kısmı Gelir Vergisi Kanununun 40 ıncı maddesinin birinci fıkrasının (5) numaralı bendi kapsamında KKEG olarak dikkate alınacaktır. KKEG olarak dikkate alınmış olan 30.000 TL’lik bu tutar finansman gider kısıtlamasına tabi tutarın hesabında toplam finansman giderinden mahsup edilecektir. Dolayısıyla, KLM A.Ş. 2022 yılında (75.000 TL x %10=) 7.500 TL tutarında finansman giderini, finansman gider kısıtlaması kapsamında, kurum kazancının tespitinde toplamda 37.500 TL KKEG olarak dikkate alacaktır.

---------------------------------------------------31.12.2021-----------------------------------------------

689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs.                 37.500

                                   780.Finansman Giderleri Hs.                                          37.500

-----------------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

---------------------------------------------------31.12.2021-----------------------------------------------

900. Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler Hs.              37.500

                      950. Kanunen Kabul Edilemeyen Giderler Hs.                       37.500

KKEG kaydı

-----------------------------------------------------------/-----------------------------------------------------

Kaynaklar:

- 3490 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı

- 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu

- 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu

- 1 seri no.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği

- 163 seri no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği

07.04.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.