Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vergi.uzmani@yandex.com

Sabit Kıymetle İlgili Matrah Artırımı ve Muhasebe Kayıtları

1.Beyan Edilen Kıymetlerin Kayıtlara Alınması

Bilanço esasına göre defter tutanlar, makine, teçhizat ve demirbaşlar ayrıca envanter kaydedilecek ve ayrılan karşılık birikmiş amortisman olarak kabul edilecektir.

İşletme esasına göre defter tutanlar, beyan ettikleri emtiayı defterlerinin gider kısmına satın alınan mal olarak kaydedeceklerdir.

Örnek 1:

ABC Gıda A.Ş. kayıtlarında yer almayan demirbaşları kayda almak istemektedir. Genel oranda katma değer vergisine tabi olan bu kıymetlerin mükellefçe belirlenen rayiç bedel 100.000 TL dir.

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

255. Demirbaşlar Hs.                                       100.000

689. Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hs.     9.000

                                               526. Kayıtlara Alınan Sabit Kıymet Kar. Hs.      100.000

                                               360. Ödenecek Vergi ve Fonlar Hs.                      9.000

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

Mükellef, söz konusu demirbaşları 31/12/2021 tarihine kadar satarsa, bu satıştan önce; satmadığı takdirde ise 31/12/2021 tarihine kadar yapacağı muhasebe kaydı,

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

526. Kayıtlara Alınan Sabit Kıymet Kar. Hs.      100.000

                                     257. Birikmiş Amortismanlar Hs.                      100.000

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

Demirbaşı 150.000 TL’ye satarsa

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

100. Kasa Hs.                                                    177.000

257. Birikmiş Amortismanlar Hs.                    100.000

                                     255. Demirbaşlar Hs.                                         100.000

                                     391. Hesaplanan KDV Hs.                                   27.000

                                     679. Diğ. Ol. Gel. Ve Kar Hs.                              150.000

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

Beyan Edilen Kıymetlerin Ba Formu Karşısındaki Durumu

Beyan edilen kıymetlerin rayiç bedelleriyle, Ba formu vermek zorunda olan mükellefler tarafından söz konusu form ile  bildirmek zorundadır.

Söz konusu bildirim işlemi, Ba formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Satıcılar (7326 sayılı Kanun Madde 6/1)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (3333 333 333) yazılmak suretiyle yapılacaktır.

2. Kayıtlarda Yer Aldığı Halde İşletmede Mevcut Olmayan Makine, Teçhizat ve Demirbaşlar

Belge Düzeni

Kanun kapsamında düzenlenecek faturalarda alıcıya ilişkin bilgiler yerine, “Muhtelif Alıcılar” (7326 sayılı Kanunun 6/2 maddesi çerçevesinde düzenlenmiştir) ibaresi yazılacaktır.

Değer Tespiti

Faturada yer alacak bedel, emtialar bakımından aynı nev’inden emtialara ilişkin cari yıl kayıtlarına göre tespit edilen gayri safi kar oranı, makine, teçhizat ve demirbaşlar bakımından mükelleflerin kendilerince veya bağlı oldukları meslek kuruluşunca tespit edilecek rayiç bedelleri dikkate alınarak tespit edilecektir.

Katma Değer Vergisi Beyannamesi Yapılacak İşlemler

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan makine, teçhizat ve demirbaşa ilişkin faturada ilgili kıymetin tabi olduğu oranda KDV hesaplanacak ve bu KDV ilgili dönem 1 No.lu KDV Beyannamesinin “Matrah” kulakçığının, 7326 sayılı Kanunun (6/2-a) Maddesi Kapsamındaki Bildirim”  tablosuna kayıt yapılarak beyan edilecektir.

Hesaplanan KDV tutarı, Ödenmesi Gereken KDV tutarından düşülecektir. Bu hesaplama sonucu Bu Dönemde Ödenmesi Gereken KDV satırında yer alan tutar, 1 No.lu KDV Beyannamesinin ödeme süresi içinde ödenecektir.

Ödenmesi Gereken Katma Değer Vergisi, satırında bir tutar bulunması halinde Tebliğ de yer alan (Ek: 21) beyannamenin verilmesi zorunludur. Taksitlendirme imkânından yararlanmayı tercih etmeyenlerin, ilgili dönem beyannamesinin Ödenmesi Gereken KDV satırında yer alan tutarın tamamını defaten ödemeleri halinde, ek beyanname vermelerine gerek yoktur.

	İlgili Dönem Hesaplanan KDV Tutarı	7326 sayılı Kanun (6/2-a) Hesaplanan KDV	İlgili Dönem İndirim KDV Tutarı (TL)	Ödenmesi Gereken KDV (TL)	1 No.lu KDV Beyannamesi Ödenecek KDV (TL)	(EK:21)Beyannamesi Ödenecek KDV (Taksitli) (TL)
Mükellef A	200.000	100.000	400.000	-	-	-
Mükellef B	100.000	50.000	20.000	130.000	80.000	50.000
Mükellef C	100.000	50.000	120.000	30.000	-	30.000

Hasılat esaslı vergilendirmede, bu hükümlerden yararlanma imkânı vardır. Bu kapsamdaki makine, teçhizat ve demirbaşlar için tespit edilecek KDV dâhil hasılat için %1,5 oranı uygulanarak ödenecek KDV tutarı belirlenecektir.

Makine, teçhizat ve demirbaşın ÖTV’ye tabi olması halinde, ilgili mevzuata göre hesaplanacak ÖTV’ye faturada yer verileceği ve bu makine, teçhizat ve demirbaşın tabi olduğu genel beyan usul ve esasları dâhilinde ilgili dönemde beyan edilip ödeneceği tabiidir.

Örnek 2: ABC Gıda Ltd. Şti. kayıtlarda yer aldığı halde işletmede yer almayan demirbaşı, faturalandırarak kayıtlarını fiili duruma uygun hale getirmek istemektedir.

İlgili demirbaşın rayiç bedeli 50.000 TL olup genel oranda KDV’ye tabidir. İlgili demirbaş, kayıtlarda 100.000 TL bedeli ile yer almaktadır ve bu tutarın tamamı için amortisman ayrılmıştır. Satış nedeniyle alacak senedi alınmıştır.

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

121. Alacak Senetleri Hs.                                 59.000

257. Birikmiş Amortismanlar Hs.                    100.000

                                     255. Demirbaşlar Hs.                                         100.000

                                     391. Hesaplanan KDV Hs.                                     9.000

                                     679. Diğ. Ol. Gel. Ve Kar Hs.                                50.000

--------------------------------------------------/------------------------------------------------------

İşletme Hesabı Esasına Göre Defter Tutanlar

Kayıtlarda yer aldığı halde işletmede mevcut olmayan makine, teçhizat ve demirbaş nedeniyle düzenlenen faturalar, işletme hesabı esasına göre defter tutanlar yasal defterlerine hasılat olarak kaydedilecektir.

Bs Formu Karşısındaki Durumu

Bs formunun “Soyadı/Adı Unvanı” bölümüne “Muhtelif Alıcılar (7326 sayılı Kanun Madde6/2)”, “Vergi Kimlik Numarası” bölümüne (4444 444 444) yazılmak suretiyle yapılacaktır.

24.06.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.