Kadir Demirbaş
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vergi.uzmani@yandex.com

Yıllık Gelir Vergisi Beyannamesi Menkul Kıymet Sermaye İradı İle İlgili Çok Önemli Notlar

Soru 1: Menkul sermaye iradı olarak sayılan gelirler nelerdir?

Sahibinin ticari, zirai veya mesleki faaliyeti dışında nakdi sermaye veya para ile temsil edilen değerlerden müteşekkil sermaye dolaysıyla elde ettiği kar payı, faiz, kira ve benzeri iratlar menkul sermaye iradıdır.

Soru 2: Menkul sermaye iratlarında istisna tutarı ne kadardır?

Gerçek kişilerin 2020 yılında elde ettiği menkul sermaye iratlarının bir kısmı beyan edilecek gelirin toplamı 49.000 TL’yi aşması halinde beyan edeceklerdir. Bazı iratlar için, vergi kesintisine ve istisnaya tabi olmadıkları için 2.600 TL’yi aşması halinde yıllık beyanname ile beyan edilecektir.

Soru 3: Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu (TL cinsinden) faiz geliri beyan edilirken, hangi durumları dikkate alması gerekir?

Bunun için iki durum var,

• İhraç tarihi 01.01.2006 önce ise, %85,1 oranında indirim uygulandıktan sonra kalan tutar 49.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
• İhraç tarihi 01.01.2006 tarihinden sonra ise, Geçici 67’nci madde kapsamında tevkifata tabi olduğundan beyan edilmeyecektir.

Soru 4: Devlet Tahvili ve Hazine Bonosu (Dövize, altına veya başka bir değere endeksli) faiz geliri beyan edilirken, hangi durumları dikkate alması gerekir?

Bunun için iki durum var,

• İhraç tarihi 01.01.2006 önce ise, 49.000 TL’yi aşıyorsa beyan edilecektir.
• İhraç tarihi 01.01.2006 tarihinden sonra ise, Geçici 67’nci madde kapsamında tevkifata tabi olduğundan beyan edilmeyecektir.

Soru 5: Eurobond Faiz Geliri elde edenler, nelere dikkat etmesi gerekir?

Vergi mevzuatı açısından, devlet tahvili ve hazine bonosu gibi değerlendirilmekle birlikte Eurobondlar geçici 67’nci madde kapsamında değildir. İhraç tarihine bakılmaksızın 2020 yılında elde edilen ve 49.000 TL’yi aşan Eurobond faiz geliri beyan edilecektir.

Soru 6: Hangi durumlar menkul kıymetler olarak vergilendirilmez?

Gelir Vergisi Kanunu’nun 76’ncı maddesine göre; menkul kıymetin kuponlu veya kuponsuz olarak satılması, iştirak hisselerinin devir ve temliki, menkul kıymetler ile iştirak hisselerinin tamamen veya kısmen ifta olunması karşılığında alınan paralarla ifta dolaysıyla verilen ikramiyeler menkul sermaye iradı sayılmaz.

Soru 7: Hangi kar dağıtımları menkul sermaye iradı olarak değerlendirilmez?

• Kurumlar vergisi mükelleflerince 31.12.1998 ve daha önceki tarihlerde sona eren hesap dönemlerinde elde edilen kazançların dağıtımı halinde, gerçek kişilerce elde edilen kar payları.
• Kurumların karlarını sermayeye eklemek suretiyle gerçekleştirdikleri kar dağıtım işlemlerinde gerçek kişi ortaklarca elde edilen kar payları.

Soru 8: Defter tutmaya mecbur olan vergi mükelleflerinin, menkul sermaye iratlarına ilişkin kayıtları nasıl yapacaklar?

213 sayılı Vergi Usul Kanunu’na göre defter tutmaya mecbur olan gerçek kişilerin, gelir vergisine tabi menkul kıymet sermaye iratları ve bunlara müteallik giderleri, diğer kazançların tespit için tuttuğu hesaplarla karıştırılmadan ve onlarla birleştirilmeden, defter-i kebir veya işletme hesabının veya serbest meslek kazanç defterinin ayrı bir sayfasına veya ayrı bir deftere veyahut bir cetvele ayrı ayrı kaydetmesi gerekmektedir.

Soru 9: Gerçek kişiler tam mükellef kurumlardan elde edilen gelirler ne yapmalıdır?

• Her türlü hisse senetlerinin kar payları,
• İştirak hisselerinden doğan kazançlar,
• Kurumların idare meclisi başkan ve üyelerine verilen kar payları.

Tam mükellef kurumlardan elde edilen ve yukarıda sayılan kar paylarının yarısı gelir vergisinden istisna olup, kalan tutar vergiye tabi gelir olarak dikkate alınacaktır. Beyana tabi başka gelirlerin bulunmaması halinde, vergiye tabi gelir 49.000 TL’yi aşıyor ise beyan edilecektir.

Soru 10: Ödenen Bağ-Kur primi menkul sermaye iratları hesaplanırken, gider olarak dikkate alınır mı?

Menkul sermaye iratlarına ilişkin bildirim doldururken, sadece adi komandit şirketlerin komanditer ortakları, limited şirket ortakları ve anonim şirketlerin kurucu ortakları ile yönetim kurulu üyesi ortakları ödemiş oldukları Bağ-Kur primlerini elde edilen menkul sermaye iradı tutarıyla sınırlı olmak üzere indirilebileceklerdir.

Soru 11: Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşlarının elde ettiği menkul sermaye iratlarının beyanı nasıl olacak?

Yurt dışında yaşayan Türk vatandaşları dâhil dar mükellefiyete tabi olanlar, Türkiye’de elde ettikleri vergi kesintisine tabi tutulmamış menkul sermaye iratlarının tamamını, elde etme tarihinden itibaren 15 gün içinde münferit beyanname ile bildirecek ve aynı süre içinde ödeyeceklerdir.

Menkul Sermaye İratlarına İlişkin Örnekler

Örnek 1: 01.01.2006 Tarihinden Önce TL Cinsinden ihraç edilen devlet tahvili faiz gelirinin beyanı

Bir gerçek kişi, 2020 yılında 01.01.2006 tarihinden önce TL cinsinden ihraç edilmiş olan Devlet Tahvilinden brüt 1.000.000 TL tutarında faiz geliri elde etmiştir.

Elde edilen Devlet tahvili faiz gelirine indirim oranı uygulandıktan sonra kalan tutar [1.000.000 TL – (1.000.000x%85,1)]=149.000 TL

Devlet tahvili faizi	1.000.000 TL
İndirim oranına isabet eden tutar	851.000 TL
Kalan tutar	149.000 TL
Ödenecek gelir vergisi	38.020 TL
Ödenecek damga vergisi	97,20 TL

Örnek 2: Bir gerçek kişi 2020 yılında,

50.000 TL alacak faizi,

Net 85.000 TL tam mükellef bir kurumdan kar payı elde etmiştir. Kar payından 15.000 TL tevkifat yapılmıştır.

Alacak faizi	50.000 TL
Kar payı geliri	100.000 TL
İstisna tutarı (100.000x1/2)	50.000 TL
Kar payı geliri	50.000 TL
Beyan edilecek gelir tutarı	100.000 TL
Hesaplanan gelir vergisi	22.470 TL
Kesinti yoluyla ödenen vergi	15.000 TL
Ödenecek gelir vergisi	7.470 TL
Ödenecek damga vergisi	97,20 TL

Örnek 3: 01.01.2006 Tarihinden Önce İhraç Edilen Döviz Cinsinden Devlet Tahvili Faiz Geliri İle İşyeri Kira Geliri

Bir gerçek kişi, 2020 yılında, ihraç tarihi 01.06.2003 olan döviz cinsinden Devlet tahvilinden 1.000.000 TL faiz geliri ile işyeri olarak kiraya verdiği gayrimenkulünden 250.000 TL brüt kira geliri elde etmiştir. 25.000 TL gelir vergisi kesintisi yapılmıştır.

Devlet tahvili döviz cinsinden olduğundan indirim uygulanmayacaktır.

Devlet tahvil faizi	1.000.000 TL
Gayrimenkul sermaye iradı (iş yeri)	250.000 TL
Götürü gider	37.500 TL
Safi kira geliri	212.500 TL
Toplam gelir	1.212.500 TL
Hesaplanan gelir vergisi	440.870 TL
Kesinti yoluyla ödenen vergi	25.000 TL
Ödenecek gelir vergisi	415.870 TL
Ödenecek damga vergisi	97,20 TL

11.03.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.