Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.kooperatiflerkanunu.com

Kooperatiflerde Dış Denetim. Kooperatiflerde Dış Denetçi Seçimi Gündemde Yok ise Ne Yapılması Gerekiyor?

Kooperatifler Dış Denetçinizi Seçmezseniz Mali Tablolarınız Geçersiz Olur. Aman Dikkat!

Bilindiği üzere 1163 Sayılı Kooperatifler Kanunu kapsamında her yıl kooperatifler haziran ayı sonuna kadar olağan genel kurullarını gerçekleştirmek zorundadırlar. 

• Tasfiye halinde olan kooperatifler ise genel kurul toplantılarını yıl sonuna kadar yapabilirler.

Bu yıl kooperatiflerde geçmiş yıllardan farklı olarak birçok düzenleme söz konusu olacaktır. Bu düzenlemelerden bir tanesi de dış denetçi seçimi ile ilgilidir.

Kooperatiflerde Dış Denetçi Seçilmez ise;

Kooperatiflerin dış denetime tabi oldukları halde söz konusu denetimi yaptırmamaları durumda;

• Finansal tabloları, (Bilanço-Gelir Gider Farkı tablosu)
• Yönetim kurulu yıllık faaliyet raporları 
• Ve ibra konularında alınan genel kurul kararları geçersiz olmaktadır.

Bu durum, kooperatifler açısından hukuki ve mali açıdan telafisi çok zor sonuçlar doğurabilecektir.

1-Kooperatif olarak dış denetçi seçmek zorunda mıyız?

• Kooperatif dış denetçi seçimi bazı kooperatiflerde zorunlu iken bazı kooperatiflerde zorunlu değildir. 

Eğer kooperatifinizin aşağıdaki kooperatiflerden ise dış denetçi seçmeniz gerekmektedir.

-Yapı kooperatifleri dış denetime tabi mi?

• Yapı Kooperatifleri- Yapı ruhsatı alınmış ve ortak sayısı 100 veya daha fazla olan yapı kooperatifleri dış denetçi seçmek zorundadır.

-Yapı kooperatifleri dışında hangi kooperatifler dış denetime tabi?

• Turizm geliştirme Kooperatifleri: Yapı ruhsatı alınmış ve ortak sayısı 100 veya daha fazla olan turizm geliştirme kooperatifleri dış denetçi seçmek zorundadır.
• Gayrimenkul işletme kooperatifleri: Yapı ruhsatı alınmış ve ortak sayısı 100 veya daha fazla olan gayrimenkul işletme konularında faaliyet gösteren kooperatifler dış denetçi seçmek zorundadır.
• Tarım satış, tarım kredi, esnaf ve sanatkârlar kredi ve kefalet, pancar ekicileri kooperatifleri dış denetçi seçmek zorundadır.
• 30 milyon TL üzeri net satış hasılatı olan kooperatifler: Faaliyet konusuna bakılmaksızın 30 milyon Türk lirası ve üstü net satış hasılatı olan kooperatifler dış denetçi seçmek zorundadır.
• 2000 ortaktan fazla ortağı bulunan kooperatifler: Faaliyet konusuna bakılmaksızın 2.000 ve daha fazla ortağı bulunan kooperatifler dış denetçi seçmek zorundadır.

2-Hali hazırda kooperatifin denetim kurulu zaten var. Yine de kooperatif dış denetçisi seçmemiz gerekli mi?

• Evet, yukarıdaki şartları taşıyan bir kooperatif iseniz kooperatif dış denetimini yaptırmanız ve dış denetçi seçmeniz gerekmektedir.
• Kooperatif dış denetçisi kooperatif ve üst kuruluşlarının denetimine dair yönetmelik kapsamında kooperatif dış denetçileri sadece aşağıdaki yeterlilikleri sağlayan kişiler olabilir. 
• Kooperatif denetim kurulu için ise bu şekilde bir zorunluluk bulunmamaktadır.

Kooperatif dış denetçisi olabilecekler

a) Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yetkilendirilen bağımsız denetçiler,

b) 3568 sayılı Kanuna tabi meslek mensupları,

c) İlgili Bakanlıkça dış denetimle yetkilendirilen, bağlı olunan merkez birlikleri veya merkez birliği kurulamamışsa bağlı olunan birlikler,

3-Kooperatif dış denetçisini nasıl seçeceğiz?

• Kooperatif dış denetçisi kooperatifin genel kurulunda seçilir. Genel kurul tarafından oylanır ve kabul edilir. Denetçi seçimi için farklı bir karar yeter sayısı aranmaz.
• Kooperatif dış denetçisi kooperatif yönetim kurulu tarafından seçilmez.
• Dış denetçiler, kooperatif kuruluşunda ana sözleşmeyle, 
• Sonraki dönemlerde genel kurul kararıyla görev yapacağı hesap dönemi içerisinde seçilirler. 

4-Yedek Kooperatif Dış Denetçisi Seçilmesi Gerekli midir?

• Zorunlu olmamak ile beraber yedek kooperatif dış denetçisi seçilmesini mutlaka öneriyorum.
• Seçilen dış denetçinin görevi kabul etmemesi durumunda görev yapmak veya dış denetçiliğin herhangi bir sebeple boşalması durumunda kalan sürede görev yapmak üzere aynı genel kurulda yedek dış denetçi de seçilebilir.

5-Kooperatif Genel Kurul Gündemi Ortaklara Gitti. Dış Denetçi Seçim Maddesi yazmadık. Ne Yapacağız? Gündeme madde ekleyebilir miyiz?

• Normalde kooperatiflerde gündeme madde eklenmesi sıkı düzenlemelere tabiidir.
• Genel kurul günü gündeme eklenebilecek maddeler ana sözleşmede yazılmıştır. Dış denetçi seçimi bu maddeler arasında değildir.
• Genel kuruldan en az 20 gün önce ve en az 1/10 ortağın noterden müştereken gönderecekleri bildirim ile gündeme herhangi bir madde eklenebilir. 

Ancak dış denetçi seçimi ile ilgili Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı kolaylaştırıcı bir talimat yayınlamıştır.

Buna göre;

Eğer kooperatifin genel kurul gündeminde kooperatif dış denetçi seçimine ilişkin madde yok ise” Kooperatif ve Üst Kuruluşlarının denetime dair yönetmelik” gereğince buna ilişkin gündem maddesi konulması yönünde karar alınmasının gerekliliğinin divan heyeti ve genel kurula izah edilmesi ve bu yönde madde eklenebilecektir.

6-Kooperatif dış denetçisi raporunu ne zamana kadar sunmak zorunda?

• Dış denetim raporu, hesap döneminin sonundan itibaren en geç üç ay içerisinde hazırlanarak genel kurula sunulmak üzere yönetim kuruluna teslim edilir. 
• Rapor kooperatif merkezinde ortakların tetkiki için bulundurulur ayrıca koopbis -kooperatif bilgi sistemine de yüklenir.
• Ancak eğer genel kurul örnek olarak şubat ayında ise daha erken sunulur. 
• Her halde dış denetim raporları, denetimi yapılan kooperatifin genel kurul toplantısı yapmasını engellemeyecek şekilde sunulur

7-Kooperatif Dış Denetçi raporunun bir standardı var mı, yoksa istenildiği şekilde yazılabilir mi?

• Kooperatif dış denetçi raporunun bir standart formatı bulunmaktadır.
• Kooperatif dış denetim raporunun Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu tarafından yayımlanan uluslararası denetim standartlarıyla uyumlu Türkiye denetim standartlarına göre düzenlenmesi gerekmektedir.

8-Kooperatif Genel Kurulunda Dış Denetçimizi Seçtik. Peki Ticaret Sicile dış denetçi seçimi tescil ettirecek miyiz?

• Evet tescil ettirilmesi gereklidir.
• Dış denetçinin seçimi ile görevden alınması veya ayrılması ticaret siciline tescil ve Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinde ilan ettirilir.

Dış denetçinin tescilinde aşağıdaki belgeler ticaret sicili müdürlüğüne sunulur:

• Dış denetçinin seçimine ilişkin genel kurul kararının bir örneği.
• Dış denetçi ile yapılan denetim sözleşmesinin bir örneği.
• 6102 sayılı Kanunun 400’üncü maddesinde sayılan denetçiliğe engel hallerden birinin kendisinde bulunmadığına ilişkin dış denetçinin yazılı beyanı.
• Yedek dış denetçi, ancak dış denetçinin görevi kabul etmemesi veya herhangi bir sebeple dış denetçiliğin boşalması durumunda ve birinci fıkradaki belgelerin ticaret sicili müdürlüğüne sunulması şartıyla dış denetçi olarak tescil edilebilir.

28.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.