Evren Özmen
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilirkişi
evrenozmen@ozmconsultancy.com
www.kooperatiflerkanunu.com

Kimler Yeniden Değerleme Düzenlemesine Başvurmamalı?

Bilindiği üzere 7338 sayılı Kanunun 52. maddesiyle Vergi Usul Kanunu’na geçici 32. madde eklenmiştir. Vergi mükelleflerinin bilançolarına kayıtlı bulunan taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerini yeniden değerleyebilmeleri mümkün hale gelmiştir. Değerlenen tutar fon hesabında gösterilecek olup, fon hesabında gösterilen değer artışı tutarı üzerinden %2 oranında vergi hesaplanarak ödenecektir.

Güncel özelgeler ışığında hangi şirketler yeniden değerleme düzenlemesine başvurmamalıydı?

1-Faaliyet konusu gayrimenkul alım satımı olan mükellefin aktifinde kayıtlı taşınmazlar için 7326 sayılı Kanun kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulması. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı-E-11395140–105[VUK-3–7326–36]-1171359–27.12.2021)

Şirketinizin faaliyet konuları arasında “Yurtiçinde veya yurtdışında gayrimenkul alınması, kiralanması, aldığı gayrimenkullerin kiraya verilmesi yada ihtiyaç dışı gayrimenkullerin satılabilmesi” konusu yer almakla birlikte, kuruluşundan itibaren 4 adet gayrimenkul alımı dışında herhangi bir alım satım işlemi yapmadığınız belirtilerek, 7326 sayılı Kanunun yeniden değerlemeye ilişkin hükümlerinden yararlanma imkanınızın olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.

213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrasının yürürlüğe girdiği 9/6/2021 tarihi itibarıyla şirketiniz aktifinde kayıtlı olan ve faaliyet konularınız arasında yer alan iktisadi kıymetlerin alım, satım ve inşa işleri ile ilgili olarak emtia niteliğinde bulunan kıymetlerin mezkûr düzenleme kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulmayacağı, bununla birlikte söz konusu mahiyette bulunmayan iktisadi kıymetler içinse anılan fıkra uyarınca yeniden değerleme yapılabileceği tabiidir.

2-Faaliyet konularından biri inşaat işi olan mükellefin duran varlıklar grubunda yer alan taşınmazlarını 7326 sayılı Kanun kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutup tutamayacağı hk.(İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı-E-11395140–105[VUK3–7326–46]-1163107–24.12.2021)

Faaliyet konularınızdan birinin inşaat işi olduğu belirtilerek uzun süredir firmanızın aktifinde duran varlıklar grubunda kayıtlı bulunan taşınmazların (arsa, bina, arazi vb.) 7326 sayılı Kanunun 11 inci maddesi ile 213 sayılı Vergi Usul Kanununun geçici 31 inci maddesine altıncı fıkrasından sonra gelmek üzere eklenen fıkra kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulup tutulamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşü talep edilmektedir.

213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrasının yürürlüğe girdiği 9/6/2021 tarihi itibarıyla şirketiniz aktifinde kayıtlı olan ve faaliyet konularınız arasında yer alan iktisadi kıymetlerin alım, satım ve inşa işleri ile ilgili olarak emtia niteliğinde bulunan kıymetlerin (Tek Düzen Hesap Planının “25. Duran Varlıklar” grubunda izlenip izlenmediği dikkate alınmaksızın) mezkûr düzenleme kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulamayacağı tabiidir.

3-Vergi Usul Kanununun Geçici 31. maddesi kapsamına giren işletmelerin satım ve kiralamaya konu ettikleri taşıtlarının yeniden değerlemesi

Oto alım-satım ve kiralama işi ile iştigal ettiğiniz, satın aldığınız taşıtları “153. Ticari Mallar Hesabı’nda izlendiğiniz ve satılana kadar kiraya verdiğiniz, “254. Taşıtlar Hesabı’nda kayıtlı bir adet hususi otomobilinizin de bulunduğu, söz konusu taşıtlar için 213 sayılı Vergi Usul Kanununun geçici 31 inci maddesine 7326 sayılı Kanunla eklenen fıkra kapsamında yeniden değerleme imkânından yararlanma imkânınızın olup olmadığı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.

Yeniden değerleme yapabilecek mükellefler tarafından satın alınıp aktife kaydedilen taşınmazlar ile amortismana tabi diğer iktisadi kıymetlerin, mezkûr fıkra ve Genel Tebliğde öngörülen usul ve esaslar dahilinde, yeniden değerlemeye tabi tutulması mümkün bulunmakla birlikte, söz konusu iktisadi kıymetlerin alım, satım işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu amaçla aktiflerinde kayıtlı bulunan emtia niteliğindeki kıymetlerin, bahse konu fıkra kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulması mümkün bulunmamaktadır.

Buna göre, şirketiniz tarafından alım-satım amaçlı olarak satın alındığı ve “153. Ticari Mallar Hesabı’nda izlendiği belirtilen taşıtların, emtia niteliğinde olmaları nedeniyle, mezkûr fıkra kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulabilmesi mümkün değildir.

Bununla birlikte, 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesinin bahse konu fıkrasının yürürlüğe girdiği 9/6/2021 tarihi itibarıyla, yasal defter kayıtlarınızda yer alan, emtia niteliğinde olmayan ve “254 Taşıtlar Hesabı’nda izlenen taşıtların, mezkûr fıkra ve Genel Tebliğde öngörülen usul ve esaslar dahilinde, yeniden değerlemeye tabi tutulabilmesi mümkün bulunmaktadır.

4-Daha Önce Sat-Kirala-Geri Al İşlemine Konu Edilen Fabrika Binasının 213 Sayılı Vergi Usul Kanununun Geçici 31 inci Maddesi Kapsamında Yeniden Değerlemeye Tabi Tutulması

Şirketinizin aktifinde kayıtlı olan fabrika binası için 22/12/2014 tarihinde sat-kirala-geri al işlemi kapsamında finansal kuruluşla işlem gerçekleştirdiğinizi ve söz konusu fabrika binasının geri alınması işleminin 27/12/2016 tarihinde tamamlanarak fabrika binasının mülkiyetini devraldığınızı, daha önceki yıllarda sat-kirala-geri al işlemine konu edilen ve geri alma işlemi tamamlanmış olan fabrika binası için, geri alma tarihinden 213 sayılı Vergi Usul Kanununun geçici 31 inci maddesine 7326 sayılı Kanunla eklenen fıkranın yürürlük tarihine kadar olan zaman için yeniden değerleme yapılıp yapılamayacağı konusunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.

Sat-kirala-geri al işlemine konu edilen ancak 2016 yılı aralık ayında mülkiyeti geri alınarak şirket aktifine kaydedilen, dolayısıyla bahse konu niteliği sona eren ve mezkûr Kanunun geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrasının yürürlüğe girdiği 9/6/2021 tarihi itibarıyla şirketiniz aktifine kayıtlı olan fabrika binasının, daha önce sat-kirala-geri al işlemine konu edilmiş olması bahse konu fıkra ve Genel Tebliğ çerçevesinde yeniden değerlemeye tabi tutulabilmesine engel teşkil etmemektedir

5-Faaliyet Konusu Gayrimenkul Acenteliği Olan Mükellefin Kiralamaya Konu Edilen Aktife Kayıtlı İktisadi Kıymetlerinin VUK Geçici 31. Mad. Kapsamında Yeniden Değerlemeye Tabi Tutulup Tutulamayacağı Hk.

Şirketinizin ana faaliyet konusunun “683101- Gayrimenkul Acentelerinin Faaliyetleri (Gayrimenkulün Ücret veya Sözleşme Temeline Dayalı Olarak Satın Alınması, Satılması ve Kiralanmasında Aracılık, vb.)” olduğu, “252. Binalar Hesabı’nda izlediğiniz gayrimenkullerinizi 213 sayılı Vergi Usul Kanununun geçici 31 inci maddesine 7326 sayılı Kanunun 11 inci maddesiyle eklenen yedinci fıkra kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutmak istediğiniz, söz konusu binaları yatırım amaçlı olarak aldığınız ve alındığı tarihten itibaren kiraya verdiğiniz belirtilerek, şirketinizin faaliyet konusu dolayısıyla bahse konu imkândan yararlanıp yararlanamayacağı hakkında Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmıştır.

Faaliyet alanı “iktisadi kıymetlerin alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşılması” mahiyetinde olan şirketinize ait olan, “252. Binalar Hesabı’nda kayıtlı olduğu ve kiraya verildiği ifade edilen gayrimenkullerin, bahse konu faaliyetiniz kapsamında iktisap edilmemiş olması şartıyla, 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrası uyarınca yeniden değerlemeye tabi tutulabileceği, aksi durumda ise söz konusu gayrimenkullerin yeniden değerlemeye tabi tutulamayacağı tabiidir.

6-Kooperatifler Yeniden Değerleme Uygulamasına kapsamında taşınmazlarını değerleyebilir mi ?

Kooperatifinizin, ortaklarını işyeri sahibi yapmak amacı ile “İş yeri yapı kooperatiflerinin faaliyetleri” faaliyet konusu ile kurulduğu, inşaatını gerçekleştirdiğiniz işyerlerinin tapu tescillerinin ortaklar adına yapıldığı, az sayıda işyerinin ortaklar adına tapu tescil işleminin kaldığı, proje kapsamında ortaklara tahsis ve teslim edilen işyerleri dışında site olma özelliği nedeniyle ayrıca çok sayıda sosyal ve müşterek tesis özelliği taşıyan işyerlerinin bulunduğu, bunlardan bazılarının kaba inşaatının bittiği ve tapuda kat irtifakının kurulduğu, ancak henüz inşaatlarının tamamlanmadığı, kooperatifin sosyal ve müşterek tesisleri kapsamında yer alan ve henüz inşaatı tamamlanmayan bu binaların bazılarının satışı ile ilgili kooperatifler mevzuatı gereği kooperatif yetkili organlarından karar alındığı, söz konusu binaların arsa bedelinin “250. Arsalar” hesabında, yapılan inşaat harcamalarının ise “258. Yapılmakta Olan Yatırımlar” hesabında takip edildiği hususlarından bahisle söz konusu binaların 213 sayılı Vergi Usul Kanunun Geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrası ve 530 Sıra No.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulup tutulamayacağı hususunda Başkanlığımız görüşünün talep edildiği anlaşılmaktadır.

İşletmeler tarafından satın alınarak aktife kaydedilen ve emtia mahiyetinde olmayan iktisadi kıymetlerin, mezkûr maddeye 7326 sayılı Kanunla eklenen yedinci fıkra ve bahse konu Genel Tebliğde öngörülen usul ve esaslar dahilinde, yeniden değerlemeye tabi tutulması mümkün bulunmakla birlikte, söz konusu iktisadi kıymetlerin alım, satım ve inşa işleri ile devamlı olarak uğraşanların bu amaçla aktiflerinde kayıtlı bulunan emtia niteliğindeki kıymetlerin (hangi hesapta kayıtlı olduğu önemli olmaksızın), bahse konu fıkra kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulması mümkün bulunmamaktadır.

Buna göre, Tek Düzen Hesap Planının "25. Duran Varlıklar" grubunda izlenip izlenmediği dikkate alınmaksızın, ilgide kayıtlı başvurunuzda belirtilen arsa ve yapılmakta olan yatırımların 213 sayılı Kanunun geçici 31 inci maddesinin yedinci fıkrası kapsamında yeniden değerlemeye tabi tutulamayacağı tabiidir.

31.01.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.