Ertuğrul Tuncer
Yeminli Mali Müşavir
Köker YMM Bağımsız Denetim A.Ş.
etuncer@kokerymm.com

Tasarım Merkezlerine Tanınan Vergisel İstisnalar

5746 Sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanun  kapsamında Tasarım Merkezlerinde Uygulanan  Teşvik ve Destekler sayıca çok, nitelik itibariyle karmaşık olduğu için sadece sektörde faaliyette bulunan kurumların yönetici ve müşavirlerinin ilgisini çekmektedir.

Halbuki, katma değeri yüksek ve teknolojik bilgi birikimine faydası tartışılmaz olan Ar-Ge Merkezleri ile yine bu merkezlerde veya kendilerine ait mekanlarda yürütülen Tasarım Merkezlerinde vergisel desteklerle vergi dışı destek ya da uygulama kolaylıkları hakkında danışmanlık meslek mensuplarının da -genel hatlarıyla da olsa- bilgi sahibi olmalar gerekmektedir.

Bu yazımızda, Ar-Ge Merkezleri ve Ar-Ge Şirketlerinden çok “Tasarım Merkezleri/tasarım Şirketleri”  üzerinde durmak ve bu kurumlar hakkında genel çerçevede bilgi vermek istiyoruz.

Tasarım Merkezleri/Tasarım Şirketleri:

5746 sayılı Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesi Hakkında Kanunu,  “ tasarım yoluyla ülke ekonomisinin uluslararası düzeyde rekabet edebilir bir yapıya kavuşturulması için ürün veya ürünlerin kullanılabilirliğini  artırma, geliştirme, iyileştirme ve farklılaştırmaya yönelik yenilikçi faaliyetlerin artırılması, tasarım personeli ve nitelikli işgücü istihdamının artırılmasını desteklemek ve teşvik etmek amacıyla “ çıkartılmıştır.

Tasarım merkezlerinin en önemli özelliği ve faaliyeti Ar-GE  çalışmalarından ayıran husus, yapılan tasarımın bir siparişe yönelik olmasıdır.

Ar-Ge Merkezleri, çalışma ve araştırma alanlarını kendisi belirler ve buradan hareketle bir kültürel ya da endüstriyel sonuca varır.  Tasarım Merkezleri ise temel olarak, endüstriyel ihtiyaçlar konusunda kendisine gelen sipariş ve taleplere göre, bazen, mevcut sınai konfigürasyona uygun biçimde yenilik tasarımı yapar, bazen de mevcut yapı dahil, komple yenileşmeyi sağlayacak tasarımlarda bulunur.   

Tasarım merkezi tanımı, organize alanları ifade etmez.  Uygun iş yerleri de “tasarım Merkezi” olarak tanımlanabilir. Bir mekanın tasarım alanı olabilmesi için öncelikle sahip olunması gereken bazı şartlar aranır. Bu şartların yerine getirilmesi ile iş yeri tasarım merkezi haline gelebilir.

Tasarım Merkezleri oluşumu için aranan bazı kriterler bulunmaktadır:

1. Tasarım Merkezinde en az 10 tam zaman eşdeğer tasarım personeli istihdam edilmesi

2. Tasarım faaliyetlerinin  yurt içinde gerçekleştirilmesi

3. İş yerinde  yeterli tasarım yönetimi ile teknolojik varlıkları, insan kaynakları, fikrî haklar, proje ve bilgi kaynakları yönetim yeteneğinin  ve kapasitesinin bulunması

4. Tasarım Merkezinde çalışan personelin, gerçekten bu işte çalıştığının  fiziki olarak kontrolünü yapacak mekanizmaların  (işe devam, giriş-çıkış kontrol mekanizmaları gibi)  mevcut olması

5. Tasarım Merkezinde yürütülmek üzere süresi, bütçesi ve personel ihtiyacı tanımlanmış programların  ve projelerin olması

6. Tasarım Merkezi sayılacak iş yerinin, bir kuruluşun bir ünitesi olarak değil,  “ayrı bir birim şeklinde” örgütlenmiş olması

7. İş yerinin ayrı bir  yerleşke (organize alanlar gibi)  veya faaliyetine uygun fiziki mekân içinde bulunması

Ar-Ge ve Tasarım Merkezleri için destek unsuru olarak özellikle vergisel teşvikler kullanılmaktadır. Bu teşviklerin önemli olanları aşağıda belirtilmektedir.

1. Kazançlardan Gider  indirimi:

Tasarım Merkezleri, proje faaliyetleri kapsamında yaptıkları harcamaların %100’u¨nu¨ Kurumlar Vergisi/Gelir Vergisi  matrahından indirebilmektedir.       Kazancın yetersiz olması nedeniyle ilgili hesap döneminde indirim konusu yapılamayan tutar, sonraki hesap dönemlerine devredilir. Devredilen tutarlar, izleyen yıllarda  yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınır.

Kanun ve Araştırma, Geliştirme ve Tasarım Faaliyetlerinin Desteklenmesine İlişkin Uygulama ve Denetim Yönetmeliğine göre tasarım merkezlerinin sözleşme çerçevesinde siparişe dayalı olarak yürüttükleri tasarım faaliyetleri  indirim, istisna, destek ve teşvik unsurlarından yararlanabilmektedir.

Kazançtan indirim konusu yapılacak tasarım harcamalarının, işletmelerin diğer faaliyetlerine ilişkin harcamalarından ayrılması gerektiğinden,  tasarım faaliyetine ilişkin işlemlerin ve harcamaların  ayrı hesaplarda  muhasebeleştirilmesi gerekmektedir.  

Tasarımcıların,  İndirim hakkından yararlanması durumunda,  Yönetmeliğin 9. Maddesinde yazılı hususları içeren bir Yeminli Mali Müşavirlik tasdik raporu hazırlatarak vergi dairesine verilmesi zorunludur.

Bu indirim hakkına rağmen tasarım faaliyeti kapsamında yer alan  harcamalardan amortismana tabi aktif kıymetler ile gayri maddi haklar Vergi Usul Kanununa göre ayrıca  amortisman yoluyla itfa edilir.

2. Gelir Vergisi Stopajı Teşviki:

Ar-Ge merkezlerinde çalışan Ar-Ge ve destek personeli ile tasarım merkezlerinde çalışan tasarım ve destek personelinin; bu çalışmaları karşılığında elde ettikleri ücretlerinin doktoralı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde en az yüksek lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksan beşi, yüksek lisanslı olanlar ile temel bilimler alanlarından birinde lisans derecesine sahip olanlar için yüzde doksanı ve diğerleri için yüzde sekseni gelir vergisinden müstesnadır.

Temel bilimler alanlarında en az lisans derecesine sahip Ar-Ge personeli istihdam eden ArGe merkezlerine, bu personelin her birine ödedikleri aylık ücretin o yıl için uygulanan asgari ücretin aylık brüt tutarı kadarlık kısmı, iki yıl süreyle, Sanayi Bakanlığı bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.

Yükseköğretim kurumlarının matematik, fizik, kimya ve biyoloji lisans programlarından mezun olan ve ilgili işletmede ilk kez istihdam edilen kişiler bu destekten faydalanabilir. Bu kapsamda her bir Ar-Ge merkezinde destekten yararlanacak personel sayısı, ilgili ayda Ar-Ge merkezinde istihdam edilen toplam personel sayısının yüzde onunu geçemez.

tasarım faaliyetine ilişkin olması şartıyla, indirim  konusu yapılacak harcamaların, ilk madde-malzeme, sabit kıymet, gayri maddi hak iktisabı/kiralanması karşılığındaki ödemeler ya da dışardan sağlanan hizmetler olması indirim hakkını etkilemez.

3-  Sigorta Primi Desteği:

Ar-Ge ve tasarım personeli ile deste  personelinin Kanun kapsamındaki faaliyetleri kars¸ılıgˆında elde ettikleri u¨cretleri u¨zerinden hesaplanan sigorta primi is¸veren hissesinin yarısı, Hazine ve Maliye Bakanlıgˆı bu¨tc¸esine konulacak o¨denekten kars¸ılanır.

Tasarım merkezinde çalışan tam zaman eşdeğer tasarım personeli sayısı; çalışan personelin, çalışma sürelerine göre üçer aylık dönemler itibarıyla toplam çalışma süresinin, bir kişinin üç aylık tam zamanlı çalışma süresine bölünmesi suretiyle hesaplanır.

Bu uygulamada;

• Haftada kırk beş saatin üzerindeki ve ek çalışma süreleri bu hesaplamada dikkate alınmaz.

• Üçer aylık dönemler,  tasarım merkezini bünyesinde bulunduran işletmenin geçici vergilendirme dönemleridir.

• Tasarım  merkezleri, sigorta prim desteğinden yararlanan  personel listesini her bir ay bazında ayrı ayrı olmak üzere, geçici vergilendirme dönemlerini izleyen ayın sonuna kadar bağlı bulundukları vergi dairesine ve ilgili Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğüne veya Sosyal Güvenlik Merkezine verirler.

4- Damga Vergisi İstisnası:

Kanun kapsamındaki her tu¨rlu¨ tasarım faaliyetine ilis¸kin olarak du¨zenlenen kagˆıtlardan damga vergisi alınmaz. Bu konuda önemli olan husus, kağıtların münhasıran tasarım işlemlerine ilişkin olması veya kağıtlardaki tasarıma ilişkin kısımların ayrıca yer almasıdır. Birden çok konuyu içeren kağıtlarda, damga vergisi İstisnası -ayrıca yer almak kaydıyla- tasarım faaliyetini ilgilendiren matraha ilişkin olarak uygulanır.  

5- Gümrük Vergisi İstisnası:

5746 Kanun kapsamında yu¨ru¨tu¨len  tasarım projeleri ile ilgili aras¸tırmalarda kullanılmak u¨zere ithal edilen es¸ya, gu¨mru¨k vergisi ve her tu¨rlu¨ fondan, bu kapsamda du¨zenlenen ka^gˆıtlar ve yapılan is¸lemler damga vergisi ve harc¸tan istisnadır.

Gümrük vergisinden istisna için, yapılan ithalatın tasarım merkezi tarafından gerçekleştirilmesi ve ithal edilen mal,malzeme ya da hakların tasarım faaliyetine ilişkin olduğunun belgelendirilmesi gerekmektedir.

03.07.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.