YMM Nurcan Çepni Kurum Kazancının % 5´i İle Sınırlı Bağış ve Yardımlar (19.04.2024)

E-bültenimize kayıt olun, yeni yazılar e-posta adresinize gelsin! Üye olmak için tıklayın.

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

YAZARLARIMIZ

Ali Deniz İnan
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bilim Uzmanı
denizinanmuhasebe@gmail.com

Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Hakkında 35 Soru - 35 Cevap

04.04.2019 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan “Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Beyannamesi Genel Tebliğ (Sıra No:1) ile 2872 sayılı Çevre Kanuna Ekli 1 sayılı listede bulunan ürünlerden sadece plastik poşetler için ödenecek GEKAP beyanı ve tahsilatına ilişkin usul ve esaslar açıklanmıştı.

31.12.2019 tarihli Resmi Gazetede GEKAP’ a ilişkin yönetmelik açıklanmış, 05.02.2020 tarihli Resmi Gazetede ise Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Beyannamesi Genel Tebliğ (Sıra No:1)’nde değişiklik yapılmasına dair Tebliğ yayınlanmıştır.

07.02.2020 tarihinde ise Geri Kazanım Katılım Payına ilişkin yönetmeliğin uygulanmasına yönelik açıklayıcı hususlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenerek Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar olarak yayımlanmıştır.

29.06.2020 ve 23.07.2020 tarihlerinde ise Geri Kazanım Katılım Payına ilişkin yönetmeliğin uygulanmasına yönelik açıklayıcı hususlar Çevre ve Şehircilik Bakanlığınca belirlenerek Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esaslar olarak yayımlanmıştır.

2872 Sayılı Çevre Kanunu Uyarınca Alınacak Geri Kazanım Katılım Payı Tutarlarına İlişkin yayımlanan tebliğ ile 01.01.2021 tarihinden itibaren uygulanacak tutarlar belirlenmiştir.

Söz konusu düzenlemeler ile ilgili olarak, Mükellefiyet, Beyanname Dönemleri, GEKAP Kapsamında Olan Ürünler, Düzeltme ve Mahsup İşlemleri, GEKAP Cezaları, …vb. birçok konu hakkında soru cevap şeklinde ayrıntılı bir biçimde yazımızda açıklanmış olup Konu İle İlgili Açıklayıcı Birçok Örnek mevcuttur.

2021 yılının ilk 3 ayına ilişkin GEKAP tutarları 30.04.2021 tarihi sonuna kadar beyan edilip ödenecektir.

1. GERİ KAZANIM KATILIM PAYI KAPSAMINDA OLAN EK-1 SAYILI ÜRÜNLER NELERDİR

Geri kazanım katılım payına tabi olan ürünler başlıklar halinde aşağıdaki şekilde sıralanmıştır.

Plastik Poşetler
Ambalajlar
Bitkisel Yağlar
Elektrikli ve Elektronik Eşyalar
İlaçlar
Lastikler
Pil ve Akümülatörler
Madeni Yağlar

2872 sayılı Çevre Kanunu Ek-1 Sayılı listeyi görüntülemek için ve 2021 yılında uygulanacak GEKAP tutarları için aşağıdaki linke tıklayabilirsiniz;

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2020/12/20201230M2-1-1.pdf

2. GERİ KAZANIM KATILIM PAYI MÜKELLEFİYETİ KİMİN ÜZERİNDEDİR

Geri kazanım katılım payından kimin sorumlu olacağı;

Çevre Kanunun Ek-1 sayılı listesinde yer alan “Yurt içinde piyasaya arz edilen bu ürünlerden poşetler için satış noktalarından, diğer ürünler için PİYASAYA SÜREN/İTHALATÇILARDAN bu listede belirtilen tutarda geri kazanım payı tahsil edilir.”

Şeklinde belirtilmiştir.

3. PİYASAYA ARZ ETME, PİYASAYA SÜREN, İTHALATÇI KAVRAMLARI NEDİR

PİYASAYA ARZ ETME; Ek-1 sayılı listede yer alan ürünler üzerindeki tasarruf hakkının bir alıcıya veya onun adına hareket edenlere devredilmesi fiilini ifade etmektedir.

Satış ve ithal etme ifadesi de piyasaya arz etmek tanımı ile aynı ifadeyi taşımaktadır.

PİYASAYA SÜREN; Ek-1 sayılı listede yer alan ürünlerden herhangi birini tedarik veya kullanım amacıyla “Bedelli” veya “Bedelsiz” olarak ilk defa piyasada yer almasını faaliyetini gerçekleştiren kişilerdir.

Piyasaya Arz Eden İle Piyasaya Süren Tanım Olarak Aynı Kişilerdir.

ÖRNEK -1; İçme suyu faaliyeti yapan Doğal Su A.Ş.’ nin dolum faaliyeti soncunda kendi adı ve/veya ticari markasıyla piyasaya arz etmiş olduğu suyun ambalajları için PİYASAYA SÜREN olarak geri kazanım payından sorumludur.

İTHALATÇI; Ek-1 sayılı listede yer alan ürünlerden herhangi birini ithal ederek tedarik veya kullanım amacıyla “Bedelli” veya “Bedelsiz” olarak ilk defa piyasada yer almasını faaliyetini gerçekleştiren kişilerdir.

4. GEKAP BEYAN VE ÖDEME SÜRELERİ NE ZAMANDIR

2021 yılı GEKAP Beyanı ve Ödeme Zamanlarına ait tablo aşağıdaki gibidir.

Beyan Dönemi	Beyan ve Ödeme Son Günü
Ocak – Şubat – Mart	30 Nisan 2021
Nisan – Mayıs – Haziran	31 Temmuz 2021
Temmuz – Ağustos – Eylül	31 Ekim 2021
Ekim – Kasım - Aralık	31 Ocak 2022

5. İŞLEM OLMASA DA GERİ KAZANIM KATILIM PAYI BEYANNAMESİ VERİLECEKMİDİR (BOŞ BEYANNAME)

GEKAP Yükümlülüğü Bulunanlar;

Mükellefin ilgili beyan dönemi içerisinde Çevre Kanununa ekli (1) sayılı listede yer alan ürünlerden plastik poşetlerin satışını diğer ürünlerin ise piyasa arzını/ithalini yapmamış olsalar dahi GEKAP beyannamesini BOŞ olarak vermekle yükümlüdürler.

Beyanname üzerinde "Beyan edilecek geri kazanım katılım payı bulunmamaktadır" seçeneğinin işaretlenerek beyannamenin verilmesi gerekmektedir.

6. GEKAP KAPSAMINDA OLMAYAN İŞLEMLER NELERDİR

Aşağıdaki listede belirtilen;

Tekrar kullanıma alınan ürünler, zati ihtiyaç kapsamındaki ürünler, imha edilerek tasfiye edilecek gümrüklü ürün ve eşyalar ile ihraç edilen ürünler,
Kamu kurum ve kuruluşlarının münhasıran asli görevlerinde kullanmak, piyasaya arz edilmemek ve ticari amaç güdülmemek kaydıyla ürettikleri veya bağlı kuruluşlarına ürettirdikleri Kanunun ek-1 sayılı listesinde yer alan ürünler,
Depozitolu Ürünler (depozito uygulaması kapsamında olan ambalajlar için GEKAP beyanı verilecektir, GEKAP ödemesi yapılmaz.)
Serbest dolaşıma giriş rejimi haricindeki diğer gümrük rejimleri (Dahilde İşleme Rejimi vb.) kapsamında yapılan ithalat işlemleri,

İçin GEKAP ödenmez.

7. AMBALAJLAR İÇİN GERİ KAZANIM KATILIM PAYI NE ŞEKİLDEDİR

Ambalajlar; içerisinde bulunan, taşınan, korunan, saklanan ve/veya satışa sunulan ürün/eşya/malzemelerin Ek-1 sayılı listesinde olup olmamasına, bu ürün/eşya/malzemelerin tehlikeli veya tehlikesiz özellik gösterip göstermemesine bakılmaksızın geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi tutulur.

8. BİR ÜRÜNÜN AMBALAJ OLARAK DEĞERLENDİRİLEBİLMESİ İÇİN GEREKENLER NEDİR

Bir ürünün ambalaj olarak değerlendirilebilmesi için 3 adet kriter mevcuttur.

Kriter 1;

Başka bir ürünün ayrılmaz bir parçası değilse,
Başka bir ürünün kullanım ömrü boyunca o ürün/eşya/malzemeleri içinde bulundurmak, desteklemek veya korumak için kullanımı gerekli değilse,
Başka bir ürün ve bunların tüm parçaları ile birlikte kullanılıp, tüketilip, bertaraf edilmiyorsa, ambalaj olarak kabul edilir.

Bunlardan herhangi birisini sağlamayanlar asıl ürün/eşya/malzemenin orijinal parçası olarak kabul edilirler ve ambalaj olarak tanımlanmazlar.

Kriter 2;

Satış yerlerinde doldurulmak üzere tasarlanan ve bu şekilde kullanılan ürünler,
Satış yerlerinde satılan, doldurulan ya da doldurulması tasarlanan ve bu şekilde kullanılanlar,
Tek kullanımlık ürün/eşya/malzemeler,

ambalaj olarak kabul edilir.

Tekrar kullanımı mümkün olanlar ambalaj olarak değerlendirilmez.

Kriter 3;

Ambalajın bileşenleri ve ambalajda bulunan destekleyici, yardımcı parçalar bütünleşik oldukları ambalajın parçası kabul edilir.

9. ÜRETİLDİĞİ MALZEMEYE GÖRE AMBALAJLAR NELERDİR

Plastik Ambalaj: Sadece plastik malzemeden yapılmış ambalajlar (Plastik kaplar, kutular)

Cam Ambalaj: Sadece cam malzemeden yapılmış ambalajlar (Cam kavanozlar)

Kâğıt-Karton Ambalaj: Sadece kâğıt-karton malzemeden yapılmış ambalajlar (Karton kutu ve koliler)

Metal Ambalaj: Sadece metal malzemeden yapılmış ambalajlar (Teneke, metal ve alüminyum kutular)

Ahşap Ambalaj: Sadece ahşap malzemeden yapılmış ambalajlar( Ahşap kasalar, ahşap paletler)

Kompozit Ambalaj: Farklı malzemelerin (kâğıt-plastik-metal-cam gibi) birlikte kullanılması ile yapılmış ve bu malzemelerin elle birbirinden ayrılmasının mümkün olmadığı ambalajlar

Bez torba ve Bez ambalajlar için yükümlülük yoktur.

Plastik, metal, kompozit, cam, ahşap ambalajlı ürünler haricindeki ürünler için (örnek; bez torba, bez çuval, bez ambalaj) yükümlülük yoktur.

Bilgilendirme; Atıkların, atık işleme merkezlerine gönderilmesi esnasında kullanılan presleme metal tel ve şeritler ambalaj olarak değerlendirilmeyecek ve GEKAP’ a konu olmayacaktır.

10. KULLANIM AMACINA GÖRE AMBALAJLAR NELERDİR

Birincil Ambalaj/İç Ambalaj/Satış Ambalajı:

Ürünlerin kullanıcı veya tüketicilere ulaştırılmasında en küçük satış birimi oluşturmaya uygun olarak yapılan, ürünle doğrudan veya kısmen temas halinde olabilen ambalajlar ve bunların orijinal parçalarını (satış birimini tamamlamak için gereken diğer ambalaj bileşenlerini örneğin, kapak/mantar/tıpa, etiket, zımba teli gibi) ifade eder.

Örnek-1: Bitkisel yağ şişeleri/bidonları/tenekeleri (kapakları ve etiketleri dâhil)
Örnek-2: Elektrikli ve elektronik eşyaların karton kutuları (birincil ambalaj için kullanılan etiket, ürünü destekleyici strafor/köpük, vb. parçalar dâhil)
Örnek-3: Deterjan kapları (kapakları ve etiketleri dâhil) birincil ambalaj olarak değerlendirilir.
Örnek-4; Üretim makinalarının bir parçası sayılan ve bu makinalarda kullanıma yönelik tasarlanan (kağıt, kumaş, iplik, metalik levhalar vb. ) taşınması korunması ve kullanılmasını sağlayan rulolar makaralar, rolikler ve bobinler ambalaj DEĞİLDİR.
Örnek-5; Alüminyum folya ve streç filmlerin ruloları, temizlik kağıdı ruloları ipliklerin makaraları satış noktalarında ürünlerin satışa sunumu amacıyla kullanılan bobinler, makaralar rulolar ve benzeri malzemeler ambalaj olarak değerlendirilir.

İkincil Ambalaj/Grup Ambalaj:

Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak şekilde tasarlanmış, üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliğinin değişmesine neden olmayan ambalajı ifade eder.

Örnek-1: Birden fazla içecek ambalajını bir arada tutmak için içecek ambalajlarını sararak çevreleyen plastik film ile tutamaçlar ve tabanlıklar ikincil ambalajdır.
Örnek-2: Birden fazla ambalajlı ürünü bir arada bulunduran karton kutular ikincil ambalajdır.

Üçüncül Ambalaj/Nakliye Ambalajı/Dış Ambalaj:

Belirli sayıda satış ambalajlarının veya grup ambalajlarının taşıma ve depolama işlemlerini kolaylaştırmak ve bu işlemler sırasında zarar görmesini önlemek amacıyla, karayolu, demiryolu, deniz yolu ve havayolu taşımasında kullanılan konteynerler hariç kullanılan ambalajı ifade eder.

Örnek-1: Satış yerlerine ambalajlı ürünlerin gönderilmesi esnasında kullanılan plastik veya ahşap paletler üçüncül ambalajdır.
Örnek-2: Kara, deniz, hava ve demir yolu taşımacılığında taşıma ekipmanı olarak sürekli ve tekrar olarak kullanılan piyasaya az edilen ürünler ile birlikte piyasaya arz işlemine konu olmayan ahşap plastik, metal palet, sepet konteyner kasa, vb benzerleri bu tanım dışındadır. (iade alınmak şartı ile belirli bir teminat karşılığında verilenler dahil olmak üzere piyasaya arz işlemine konu edilenler nakliye ambalajı kapsamındadır. )

11. AMBALAJLAR ÜRETİCİLERİ PİYASAYA SÜREN GERÇEK/TÜZEL KİŞİLER SINIFINDAMIDIR

Ambalaj üreticileri tarafından üretilerek veya ithal edilerek bu ambalajları kullanacaklara yapılan boş ambalaj arzları ambalaj piyasaya sürme tanımı dışındadır.

12. PİYASA SÜREN KİMDİR (ÖRNEKLİ ANLATIM)

Piyasaya süren kavramını örnekli olarak anlatacak olursak;

ÖRNEK-1; Otomotiv ürünleri imal etmekte olan ABC Otomotiv A.Ş. üretim faaliyetleri neticesinde kendi ticari markasıyla tüketicilerin kullanımı için piyasaya arz etmiş olduğu otomotiv ürünlerinin ambalajı için Geri Kazanım Katılım Payından Sorumludur.

13. TEDARİKÇİLERİN SORUMLULUĞU VAR MIDIR (ÖRNEKLİ ANLATIM)

Tedarikçi kavramını örnekli olarak anlatacak olursak;

ÖRNEK-1; ABC Metal A.Ş. , XYZ A.Ş. için metal malzemeler imal etmektedir. Ürettiği ambalajlı malzemeler XYZ A.Ş. ‘nin kendi ticari markasıyla tüketicilerin kullanımı için piyasaya sürülmektedir.

ABC Metal A.Ş tedarikçidir.
Tedarikçi ABC Metal A.Ş’ nin, piyasaya süren XYZ A.Ş.’ ye satış işlemi esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından XYZ A.Ş. sorumlu olacaktır.

Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.

Her iki firmanın da logosu var ise;

ÖRNEK-2; ABC Metal A.Ş. , XYZ A.Ş. için otomotiv ürünleri imal etmektedir. Ürettiği ambalajlı ürünler her iki firmanın ticari markasıyla tüketicilerin kullanımı için piyasaya sürülmektedir.

Her iki firma arasında yapılacak herhangi bir sözleşmede aksi bir durum belirtilmediği sürece;

ABC Metal A.Ş tedarikçidir.
Tedarikçi ABC Metal A.Ş’ nin, piyasaya süren XYZ A.Ş.’ ye satış işlemi esnasında oluşacak geri kazanım katılım payından XYZ A.Ş. sorumlu olacaktır.

Sonraki satışlar geri kazanım katılım payına tabi değildir.

14. AMBALAJLI ÜRÜN İTHAL EDENLER GEKAP’DAN SORUMLUMUDUR

Ambalajlı ürünleri ithal edenler de ambalaj piyasaya süren olarak tanımlanır ve ithal edilen ürün/eşya/malzemenin ambalajları için geri kazanım katılım payı uygulamasından sorumlu tutulurlar.

ÖRNEK-1; Yurt dışından kendi kullanımı için hammadde ithal eden ABC San. ve Tic. A.Ş. ithal etmiş olduğu hammaddenin ambalajları için piyasaya süren olup ithalatın gerçekleşme tarihi itibariyle bu ambalajlara yönelik geri kazanım katılım payından sorumludur.

15. GEKAP KAPSAMINDA OLAN BİTKİSEL YAĞLAR NELERDİR

2872 sayılı Çevre Kanunu Ek-1 Sayılı listede yer alan bitkisel yağlar aşağıdaki gibidir;

Ürün Cinsi	Ayrıntılı Ürün Listesi
Bitkisel Yağ	• Zeytinyağı	• Çin Ağacı Yağı
	• Prina Yağı	• Jojoba Yağı
	• Palm Yağı	• Outikika Yağı
	• Süper Olein	• Pamuk Yağı
	• Aspir Yağı	• Hidrojene Hint Yağı
	• Pamuk Tohumu Yağı	• Soya Yağı
	• Hindistan Cevizi (Kopra) Yağı	• Yerfıstığı Yağı
	• Palm Çekirdeği Yağı	• Fındık Yağı
	• Babassu Yağı	• Ayçiçek Yağı
	• Rep, Kolza Yağı	• Kanola Yağı
	• Keten Tohumu Yağı	• Üzüm Çekirdeği Yağı
	• Hardal Yağı	• Ceviz Yağı
	• Mısır Yağı	• Margarin
	• Hint Yağı	• Diğer Bitkisel Yağlar
	• Susam Yağı

16. EK-1 SAYILI LİSTEDEKİ BİTKİSEL YAĞLAR GEKAP LİSTESİNDEKİ ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNDEKİ HAMMADDE OLARAK KULLANILMASI HALİNDE GEKAP SORUMLULUĞU DOĞARMI

EK-1 sayılı listede yer alan bitkisel yağların, ek-1 sayılı listede yer alan ürünlerin üretiminde hammadde olarak kullanılması durumunda;

Hammadde olarak tedarik edilen bu ürünlerin ithalatçıları/üreticileri tarafından beyan yapılır, ancak hammadde olarak kullanılan bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez.

ÖRNEK-1; ABC Yağları Ltd. Şti. bitkisel yağ üretmektedir. XYZ Kanola yağları A.Ş. ürettiği kanola yağını, bitkisel yağ üreten ABC Yağları Ltd. Şti. hammadde olarak kullanmaktadır.

XYZ Kanola yağları A.Ş. hammadde olarak kullanmak için ABC Yağları Ltd. Şti.’ ne verdiği kanola yağı için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, ancak GEKAP ödemez.
ABC Yağları Ltd. Şti. , XYZ Kanola yağları A.Ş.’ dan aldığı hammadde ile üreterek piyasaya sürdüğü bitkisel yağ için GEKAP payından sorumludur.

Bitkisel yağlar, gıda ürünlerinin üretimine yönelik alındı ise GEKAP sorumluluğu yağ üreticisine aittir.

ÖRNEK-2; E Yağları Ltd. Şti. bitkisel yağ üretmektedir. Bitkisel yağları gıda üretimi yapan Y Bisküvi A.Ş.ye vermektedir.

E Yağları Ltd. Şti., Y Bisküvi A.Ş.’ ye verdiği bitkisel yağ için geri kazanım katılım payı beyanı sorumludur.
Y Bisküvi A.Ş. , E Yağları Ltd. Şti.’ den aldığı bitkisel yağ ile üreterek piyasaya sürdüğü ürünleri (bisküvi, kek, vb.) Kanunun ek-1 sayılı listesinden yer almadığından GEKAP payından sorumlu değildir.

17. GEKAP KAPSAMINDA OLAN LASTİKLER NELERDİR

2872 sayılı Çevre Kanunu Ek-1 Sayılı listede yer alan lastikler aşağıdaki gibidir;

Ürün Kategorileri	Araç Listesi *
Lastik (Binek Araç)	- Otomobil (hususi ve ticari) - Hafif Ticari - Panel Van - Minibüs - Arazi Taşıtı - Karavan - Motosiklet - Forklift (Şişme) - Traktör ön lastikleri ve römorkleri
Lastik (Otobüs, Kamyon, Kamyonet, Yükleyici ve Kazıcı Lastikleri ve Diğerleri)	- Yükleyici - Kazıcı - Traktör arka lastikleri - Römork (traktör römorkları hariç) - Otobüs - Kamyon (özel maksatlı kamyonlar dahil) - Kamyonet - Tır - Zırhlı Taşıt - Biçerdöver - Diğerleri
Lastik (İş Makinası Lastikleri)	- Dozer - Ekskavatör - Greyder - Seyyar Vinç - Beton Pompası - Konkasör
Dolgu Lastikler**	- Forklift - Özel maksatlı dolgu lastikli araçlar

Araç; Motorlu taşıtlar ile lastik tekerlekli iş makineleridir.
Dolgu Lastik; Hava yerine yükün karkas kauçuk tarafından taşındığı değişik ebattaki bütün lastikler

Not; Motorsuz ekipmanların lastikleri için GEKAP yükümlülüğü bulunmamaktadır.

18. GEKAP KAPSAMINDA OLAN MADENİ YAĞLAR NELERDİR

Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) tarafından madeni yağ olarak tanımlanan yağlar geri kazanım katılım payı uygulamasına tabi olan ürünlerdir.

Denizcilik ve havacılık amaçlı ihrakiye olarak kullanılan madeni yağlar GEKAP kapsamı dışındadır. Madeni yağların tanımlanmasına ilişkin hususlarda EPDK mevzuatı esas alınır.

19. EK-1 SAYILI LİSTEDEKİ MADENİ YAĞLAR GEKAP LİSTESİNDEKİ ÜRÜNLERİN ÜRETİMİNDEKİ HAMMADDE OLARAK KULLANILMASI HALİNDE GEKAP SORUMLULUĞU DOĞARMI

EK-1 sayılı listede yer alan madeni yağların, ek-1 sayılı listede yer alan ürünlerin üretiminde hammadde olarak kullanılması durumunda;

Hammadde olarak tedarik edilen bu ürünlerin ithalatçıları/üreticileri tarafından beyan yapılır, ancak hammadde olarak kullanılan bu ürünlerden geri kazanım katılım payı tahsil edilmez.

Münferit olarak satılan ürünlerde GEKAP ödemesi doğar.

Orijinal eşya/parça tanımına uysan rağmen münferit olarak piyasaya arz edilen Ek-1 sayılı listesinde yer alan madeni için GEKAP beyanı yapılır ve GEKAP ödemesi yapılır.

ÖRNEK-1: ABC Ltd. Şti. yurt içinde ürettiği madeni yağları, yurt içerisinde otomobil üreten XYZ Araba Üreticisi A.Ş.’ ne ilk dolum yağı olarak kullanılmak üzere vermektedir. Bu durumda;

ABC Ltd. Şti. ilk dolum yağı olarak kullanılmak üzere XYZ Araba Üreticisi A.Ş. ’ne verdiği madeni yağ için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, ancak geri kazanım katılım payı ödemez.
XYZ Araba Üreticisi A.Ş. , ABC Ltd. Şti. ‘den ilk dolum yağı olarak kullanılmak üzere aldığı madeni yağ için geri kazanım katılım payı beyanı yapar, ancak geri kazanını katılım payı ödemez.
ABC Ltd. Şti., XYZ Araba Üreticisi A.Ş.’ın bayilerinde satışa/kullanıma sunulmak üzere verdiği (münferit) diğer (ilk dolum yağı dışındaki) madeni yağları için ise geri kazanım katılım payı beyanı yapar ve geri kazanım katılım payı öder.

20. ÜCRETLENDİRMEYE TABİ OLMAYAN PLASTİK POŞETLER VE DİĞER TORBALAR GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

Ücretlendirmeye tabi olmayan plastik poşetler ve diğer torbalar ambalaj kapsamında değerlendirilir, GEKAP’ a tabidir.

ÖRNEK-1: Müşterilerine ürünlerini kâğıt torba ile ücretsiz olarak veren ABC Ltd. Şti.’ nin bu torbaların ambalaj kapsamında olmasından dolayı GEKAP sorumluluğu bulunmaktadır.

21. İLAÇLAR GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

İlaç kapsamında yer alan;

Beşeri ilaçlar,
Veteriner ilaçlar,
Zirai ilaçlar,

Piyasaya arzlarında GEKAP tahsil edilir.

İthal edilen ilaçlar GEKAP kapsamındadır.

İthal edilen ilaçlar için GEKAP kapsamında olup, ithalini gerçekleştirenler GEKAP’ tan sorumludur.

22. İLAÇLAR İÇİN HANGİ TÜR AMBALAJ SORUMLUKLARI MEVCUTTUR

Birincil Ambalajlar için;

İlaçlar, birincil ambalajları (cam şişe, kapak, karton kutu, plastik, film, etiket ve karton kutu içindeki ölçek kaşığı, prospektüs) ile bir bütündür. Dolayısıyla bunlar için ayrıca GEKAP tahsil edilmez.

İkincil Ambalaj, Üçüncül Ambalaj;

İlaçların birincil ambalajı haricindeki (ikincil ve üçüncül) ambalajları için GEKAP beyanı yapılır ve ödemesi yapılması gerekmektedir.

ÖRNEK-1: Yurtdışından ilaç ithal eden E Ltd. Şti. ithal etmiş olduğu ilaçlar için;

GEKAP uygulamasından sorumludur.
GEKAP’ a ait beyan ve ödemeler ithalatın gerçekleştiği işlem tarihi üzerinden yapılır.
İthalat sonrası yurtiçinde yapılan satışlar için GEKAP yükümlülüğü oluşmaz.

23. PİL VE AKÜMÜLATÖRLER İÇİN GEKAP UYGULMASI NE ŞEKİLDEDİR

2872 sayılı Çevre Kanunu Ek-1 Sayılı listede yer alan pil ve akümülatörler aşağıdaki gibidir;

Ürün Cinsi	Ayrıntılı Ürün Listesi
Pil ve Akümülatörler	Akümülatörler (Kurşun asitli olanlar)
	Akümülatörler (Nikel Kadmiyumlu olanlar)
	Akümülatörler (Diğerleri)
	Çinko Karbon Piller
	Alkali silindirik piller
	Alkali düğme piller
	Düğme piller çinko – hava ve gümüş oksitli
	Lityum düğme piller
	Lityum silindirik şarjlı ve primer pil çeşitleri (Araç bataryaları için)
	Otomotiv pilleri (Kurşun içerenler hariç)
	Lityum içeren araç bataryaları
	Diğer şarjlı piller

24. ELEKTRİKLİ VE ELEKTRONİK EŞYALAR GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

31.12.2019 tarih ve 30995 Sayılı Resmi Gazete yayımlanan Geri kazanım katılım payına ilişkin yönetmelikte yer alan hususlar esas alınmak suretiyle, Atık Elektrikli Ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği’nin EK-1/B listesinde aşağıdaki belirtilen numaralı

8. Tıbbi Cihazlar
9. İzleme ve Kontrol Aletleri
10. Otomatlar

Kodda bulunanlar hariç diğerleri GEKAP değerlendirilmesindedir.

Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği’nin EK-1/B listesinde yer alan ürünler için linke tıklayabilirsiniz. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120522-5.htm

Ayrıca,

Büyük ölçekli Sabit Endüstriyel aletler (Takım Tezgâhları, Kâğıt Makineleri, Tekstil makineleri, Endüstriyel robotlar)
Büyük Ölçekli Sabit Kurulumlar (Profesyonelleri tarafından Mekânlar (otel vd.) için özel olarak tasarlanan büyük ölçekteki aydınlatma ekipmanları, endüstriyel imalat tesislerindeki sabit ekipmanlar)
Temel işlevini yerine getirmek için birincil enerji kaynağı olarak elektrik akımına veya elektromanyetik alana bağımlı olmayan ürünler başka bir ifade ile elektrik akımı veya elektromanyetik alan ile bağlantısı kesildiğinde temel işlevini yerine getirebilen eşyalar (gazlı ocaklar, gazlı şofben)

Geri kazanım katılım payına tabi olarak değerlendirilmez.

25. GÜNEŞ ENERJİSİ İLE ÇALIŞAN ÜRÜNLER VE POWERBANKLER GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

GEKAP uygulamasına tabi olan ve enerjisini güneş enerjisinden alan elektrikli eşyalar ve cep telefonu, tablet vb. gibi ürünleri doğrudan prize bağlamadan şarj edebilen taşınır nitelikteki elektronik eşyalar GEKAP kapsamındadır.

26. SERBEST BÖLGELERDEN ALINAN ÜRÜNLER GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

Serbest bölgedeki firmalardan GEKAP kapsamında olan ürünlerin temini, ürünü alan firma açısından ithalat olarak nitelendirilecek ve ürünü ithal eden kişi veya kurum GEKAP ’tan sorumlu olacaklardır.

27. İHRAÇ KAYITLI İŞLEMLER GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

İhraç kayıtlı yapılan teslimlerin ihracat kapsamında olduğu için GEKAP Kapsamı dışındadır.

28. TEK KULLANIMLIK BARDAKLAR GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

Müşterilerine tek kullanımlık bardaklar ile sıcak/soğuk içecek ikramında yapanların GEKAP sorumluluğu bu faaliyetlerinden kazanç sağlayıp sağlamadıklarına göre değişmektedir.

ÖRNEK-1; Okul İşletmesi ziyaretçileri ve personelleri için okul içine yerleştirdiği su sebillerinde tek kullanımlık bardaklar ile su ikram etmektedir. Okul işletmesi satış noktası olarak değerlendirilmediğinden GEKAP kapsamı dışındadır.

ÖRNEK-2; Kantin işletmesi tek kullanımlık bardaklar ile içecek satışında bulunmaktadır. Kantin işletmesi satış noktası kapsamında değerlendirilecek ve GEKAP kapsamında değerlendirilecektir.

ÖRNEK-3; Konfeksiyon ürünleri satan işletme sadece Konfeksiyon ürünleri satışı gerçekleştirmekte olup müşterilerine tek kullanımlık bardaklar ile sıcak/soğuk içecek ikramı yapmaktadır. Bu durumda içecek satışı yapmayan işletmenin tek kullanımlık bardaklar için GEKAP Yükümlülüğü BULUNMAMAKTADIR.

Bilgilendirme; Aynı faaliyet alanında yiyecek içecek satışı da yapan bir konfeksiyon işletmesi olması halinde ise ikram amacıyla sunduğu bardaklar/tabaklar için GEKAP BEYAN VE ÖDEME YÜKÜMLÜLÜĞÜ BULUNMAKTADIR.

ÖRNEK-4; (Ş) gerçek/tüzel kişisi yiyecek (unlu mamüller, tatlılar, çerezler vb) satışı ve/veya ikramı faaliyetinde bulunuyor ve bu faaliyetinde de tek kullanımlık tabaklar kullanıyor ise; bu tabaklar için de geri kazanım katılım payını (plastik ve kompozit ve metalik ambalajları için belirlenmiş olan “diğer” tarifesi veya kağıt/karton ambalajları için belirlenmiş tarife üzerinden) beyan etme ve ödeme yükümlülüğü bulunmaktadır.

29. HAYIR KURUMLARINA VERİLEN AMBALAJLI ÜRÜNLER GEKAP KAPSAMINDAMIDIR

İhtiyaç sahipleri için kar amacı gütmeyen hayır ve insani yardım kurum ve kuruluşlara dağıtılan ambalajlı ürünler için GEKAP sorumluluğu doğamaz. (Peynir üreten işletmenin hayır kurumuna verilmesi şartıyla ambalajlı olarak peynir teslimi gibi)

30. GEKAP KAPSAMINDA OLAN ÜRÜNÜN SON KULLANIM TARİHİ GEÇMESİ HALİNDE YAPILACAK İŞLEMLER NELERDİR

GEKAP’ a tabi piyasaya arz edilen bir ürünün son kullanım tarihinin geçmesi sonucu geri toplanması durumunda geri toplanan ürünler için iade işlemi tesis edilir.

Geri çekilen ürünler ve ambalajları için sadece GEKAP ödenmiş kısımları iade talebine konu edilir.
Birincil ambalajlar haricindeki ambalajlarında kullanılmadan ürünle iade alınması halinde bu ambalajlar içinde iade süreci işletilir.
İade alınan ürünlerin yeniden ambalajlanması halinde yeniden ambalajlanan ürünler iadeye konu edilmez.

31. GEKAP MAHSUP İŞLEMİ NE ŞEKİLDEDİR

GEKAP Beyannamesi vermekle yükümlü olanlar;

GEKAP kapsamında iade alınan ürünlere isabet eden ve ilgili dönemde beyan edilen geri kazanım katılım payı tutarını plastik poşetler için oluşan geri kazanım katılım payı hariç beyan edecekleri toplam GEKAP tutarından mahsup edebilirler.

Aradaki fark fazla ise bir sonraki döneme mahsup devreder.

Bir beyan döneminde mahsup edilecek GEKAP tutarı, mükelleflerin beyan edecekleri GEKAP tutarından fazla ise arada oluşan fark bir sonraki beyan dönemine devir olur.

32. GEKAP YÜKÜMLÜLÜKLERİNE UYMAYANLAR HAKKINDA UYGULANACAK CEZA VE İADERİ YAPTIRIMLAR NELERDİR

GEKAP yükümlülükleri ve uygulanacak idari yaptırımlar yapılan fiile göre değişmektedir;

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesinin Süresinden Sonra Beyan Edilmemesi;

Süresinden sonra verilen GEKAP beyannamesi ile ilgili olarak beyan edilmesi gerektiği aydan sonra verilmesi halinde 1 ay içerinde ödenmesi gerekmektedir.

1 aylık ödeme süresinin son günü vade tarihi kabul edilerek süresinde beyan edilmeyen katılım payının beyan edilmesi gereken son günden ödendiği tarihe kadar geçen süre için 6183 sayılı Kanunun 51 inci maddesine göre hesaplanacak gecikme zammı oranında faiz uygulanarak tahsil edilir.

Ayrıca ilgiliye katılım payı tutarının %20 fazlası idari para cezası uygulanır.

Geri Kazanım Katlım Payının Beyan Edilmemesi;

Çevre Kanun’un 12’nci maddesi uyarınca bilgi ve bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere ise 24.123 Türk Lirası idarî para cezası kesilmesi gerekmektedir.

Geri Kazanım Katılım Payı Tutarının Ödenmemesi;

GEKAP ödemediği tespit edilenlere katılım payı tutarının %20 fazlası idari para cezası olarak verilmekte ve ayrıca gecikme faizi alınmaktadır.

Geri Kazanım Katlım Payının Yanlış ve Yanıltıcı Beyan Edilmesi;

Bildirim ve bilgi verme yükümlülüğüne aykırı olarak yanlış ve yanıltıcı bilgi verenlerin, 6 aydan 1 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılmasının mümkün olabilecektir. Ayrıca, kanunun uygulanmasında yanlış ve yanıltıcı belge düzenleyenler ve kullananlar hakkında 5237 sayılı TCK'nın belgede sahtecilik suçuna ilişkin hükümleri uygulanabilecektir.

33. DÜZELTME GEKAP BEYANNAMESİ NASIL VERİLİR

Kanuni süresi içerisinde ve sonrasında GEKAP beyannamesi için düzeltme beyannamesi verilmesi mümkündür.

Hatalı ve/veya Eksik Bilgiler Hariç Önceki Bilgileri De Kapsayacak

Verilecek düzeltme beyannamesinde ilgili beyan dönemlerine münhasır olarak verilen beyannamelerde yer alan bilgileri de kapsaması gerekmektedir.

Süresinden Sonra Verilen GEKAP Beyannamesinde İdari Yaptırımlar Mevcuttur.

Süresinden sonra verilen düzeltme beyannameleri üzerine ödenmesi gereken katılım payları için süresinden sonra verilen geri kazanım katılım payı beyannamesi hükümlerine göre işlem yapılacaktır.

Ödenecek GEKAP Tutarının Azalması Halinde Görüş İstenecektir.

GEKAP tutarını azaltacak şekilde düzeltme beyannamesi verilmesi hâlinde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının ilgili il müdürlüklerinden görüş istenilecek ve alınan cevaba göre düzeltme işlemleri yapılacaktır.

34. GEKAP BİLDİRİM VE BEYANAMELERİ ÇEVRE GÖREVLİSİ TARAFINDAN ONAYLANACAKMIDIR

Aşağıdaki 4 durumdan birini sağlayan mükelleflerin beyannamelerindeki verilerin 2872 sayılı kapsamında tanımlanan çevre görevlisi tarafından incelenip onaylanması gerekmektedir.

Sürekli bir çevre görevlisi istihdam eden,
Çevre danışmanlık firmalarından çevre yönetimi hizmeti alan
Çevre yönetim birimi kurma zorunluluğu bulunan piyasaya süren işletmeler
Ödeyecekleri geri kazanım katılım payı tutarı aylık 50.000-TL’sından fazla olan piyasaya süren işletmeler,

35. GEKAP BEYANNAMESİ NASIL VERİLİR

Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi GİB üzerinden, Beyanname Düzenle Programı (BDP) aracılığıyla gönderilecektir.

Sırasıyla;

Beyannameler içerisinden Geri Kazanım Katılım Payı Beyannamesi seçilecektir.
Beyanname içerisinde Mükellefiyete Ait Bilgiler girilecektir.
Plastik Poşete Ait Bilgiler mevcut ise doldurulur.
Geri kazanım katılım payına ilişkin olarak Diğer Ürünlere İlişkin GEKAP Bildirimleri sekmesi seçilecektir.
Mükellefler beyan edecekleri ürünlere ilişkin olarak Yurtiçinde Üretilerek Ve/Veya İthal Edilerek Piyasaya Arz Edilen Ürünlere İlişkin GEKAP Bildirim Satırlarını dolduracaklarıdır.
İstisna ve mahsup işlemleri sekmesinden var ise Önceki Dönemde Mahsup Edilemeyen Devreden GEKAP ve Bu Döneme Ait Mahsup Edilecek GEKAP tutarını gireceklerdir.
GEKAP Beyannamesi Tahsil Edilmeyecek Ürünler Listesinde GEKAP yönetmeliğinin 5’inci maddesinde 10-11-12 ve 16 numaralı fıkralarında belirtilen durumlara ilişkin tahsil edilmeyecek GEKAP bilgilerini gireceklerdir.
Sonuç hesaplarında gelen tutarlar kontrol edileceklerdir.
Beyannamenin verilmesine ait bilgileri doldurup, elektronik ortamda mevcut elektronik beyanname kullanıcı kodu, parola ve şifre ile göndereceklerdir.

YARARLANILAN KAYNAKLAR

Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar

https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/icerikler/gekapusulesas-20200210184744.pdf

Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmelik

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/12/20191231M4-4.htm

Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esaslar (29.06.2020)

https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/duyurular/gekapued20200629-20200629160851.pdf

Geri Kazanım Katılım Payına İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslarda Değişiklik Yapılmasına Dair Usul ve Esaslar (23.07.2020)

https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/duyurular/20200723gekapueupd-20200723093944.pdf

2872 Sayılı Çevre Kanunu

https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.2872.pdf

Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120522-5.htm
https://archive.ismmmo.org.tr/docs/mevzuat/duyuru/22032020_gekap_beyannamesi_duyuru.pdf
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=2872&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2012/05/20120522-5.htm
İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası - Geri Kazanım Katılım Payı (GEKAP) Uygulama Rehberi

https://archive.ismmmo.org.tr/docs/gekap/rehber.pdf

Deloitte Türkiye Vergi Hizmetleri tarafından hazırlanan GEKAP Sunumu

https://www.verginet.net/Dokumanlar/2020/GEKAP-Deloitte.pdf

Deloitte Türkiye Vergi Hizmetleri – 23.07.2020 tarih ve 120 Numaralı Sirküleri

https://www.verginet.net/dtt/11/Vergi-Sirkuleri-2020-120.aspx

2872 Sayılı Çevre Kanunu Uyarınca Alınacak Geri Kazanım Katılım Payı Tutarlarına İlişkin Tebliğ

https://webdosya.csb.gov.tr/db/cygm/duyurular/gekapek20210101-20210101190334.pdf

(*) Bu yazı bilgilendirme amacıyla yazılmıştır. Tereddüt ettiğiniz konularda uzman bir kişiden profesyonel görüş ve destek almanızı önerir, işbu bilgilendirme yazısı dayanak gösterilerek yapılacak işlemler nihayetinde doğacak zararlardan sorumluk kabul edilmeyeceğini beyan ederim.

27.04.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)