Ahmet Sıcakyüz
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
Bilim Uzmanı
asicakyuz@ttmail.com

Türkiye’de Bulunan Varlıkların Beyanı ve Ödenmesi İle İlgili Önemli Hususlar!

Değerli okurlar, bilindiği gibi 5 Temmuz 2022 tarihli ve 31887 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “7417 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik” Yapılmasına Dair Yasanın yürürlüğe girmesiyle ve 375 sayılı kanun hükmünde kararnamede değişiklik yapılmasına dair kanunun 50. Maddesi ile Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 15. Maddeyle  “Yurtdışında ve Yurtiçinde bulunan bazı varlıkların ekonomiye kazandırılması” adı altında “Varlık Barışı” ile ilgili (Seri No:1) Tebliğ 09 Ağustos 2022 tarih ve 31918 Sayılı Resmi Gazete ’de yayınlandı.

Gelir İdaresi Başkanlığı 09.08.2022 tarihli duyurusu ile “İnternet Vergi Dairesi” Web sitesinde mükelleflere verilmesi gereken Beyan ve Programlarını ilgili siteden indirerek, faydalanmak isteyen işletmelere veya şahıslara sundu. Muhtemelen sisteme önümüzdeki haftadan itibaren yüklemeler yapılacak ve mükelleflerin beyanları kabul edilmeye başlanılacak.

Konumuz itibari ile birkaç hususa değinmek istiyorum.

Türkiye'de Bulunan Varlıkların Beyanı;

1) Gelir veya kurumlar vergisi mükelleflerince sahip olunan ve Türkiye'de bulunan, ancak kanuni defter kayıtlarında yer almayan; para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazlar, 31/3/2023 tarihine (bu tarih dâhil) kadar Ek-3’te yer alan beyanname ile gelir veya kurumlar vergisi yönünden bağlı olunan vergi dairelerine doğrudan beyan edilebileceği gibi 340 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda da beyan edilebilecektir.

2) Yıllık gelir veya kurumlar vergisi beyannamelerini elektronik ortamda vermek zorunda olan mükellefler, Ek-3’te yer alan beyannamelerini de 340 ve 346 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğlerinde belirtilen usul ve esaslar doğrultusunda elektronik ortamda vermek zorundadırlar.

3) Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanların da Türkiye'de bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçları ile taşınmazları için beyanda bulunmak suretiyle madde hükmünden yararlanabilmeleri mümkündür. Bu kişilerin taşınmazlar dışındaki varlıklarını beyan tarihi itibarıyla banka veya aracı kurumlarda açılan hesaplara yatırmaları ve bu durumu tevsik edici belgelerle kanıtlamaları zorunludur.

4) Gelir ve kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmayanlar için beyanda bulunulacak vergi dairesi, bunların yerleşim yerlerinin bağlı bulunduğu yer vergi daireleri olacaktır.

5) Şahıs şirketleri ile adi ortaklıkların gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakta olup, bunlar adına stopaj ve katma değer vergisi yönünden mükellefiyet tesis edilmektedir. Bu kapsamda, şahıs şirketleri ile adi ortaklıklar adına da beyanda bulunulması mümkün bulunmakta olup, beyan edilen varlıklar dolayısıyla şahıs şirketleri ve adi ortaklıklar katma değer vergisi, ortaklar ise gelir veya kurumlar vergisi yönünden vergi incelemesi ve tarhiyat yapılmaması imkânından faydalanabilecektir.

Tebliğin belirlenen hususun üçüncü bölümde “Türkiye’de bulunan Varlıkların Beyanı” ile tebliğde yayımlanan durumun bildirime konu olan “Varlıkların”   213 Sayılı Kanun gereği Defter Tutan Mükelleflere / Kanuni Defterlere süresi içinde kayıt yapmaları, kayıt yaptıkları kanuni defterlerin “Özel Fonlar” hesabına almaları ve iki (2) yıl süre geçmedikçe işletmeden çekilmemesine dikkat edilmelidir.

* Özel Fonlar hesabına alınan 7417 sayılı kanun gereği varlıkların sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmamalıdır. 

Örneğin; A işletmesi bir firma 1.000.000.-TL. yi 16.08.2022 tarihinde Ziraat Bankasına yatırarak, ilgili vergi dairesine EK-3 ile beyan ederek %3’ e tekabül eden vergisini ödemiştir.  

*İşletme Kanuni Defterlerine şöyle bir kayıt düşmesi gerekir.

---------------------------------------/-------------------------------------------

102. 017- T.C.Ziraat Bankası Hsb. =     1.000.000.-TL.

(7417 S.K. EK-3 Varlık Barışı)

                                 549.017 Özel Fonlar Hsb.  = 1.000.000.-TL.

                                       (7417 S.K. EK-3 Varlık Barışı)

    16.08.2022 Para ve Altın gibi Kıymetli malların bankaya yatırılması

---------------------------------------/-------------------------------------------

*İlgili Vergi Dairesinde takip eden ayın sonunda isabet eden

(%3 =  30.000.-TL. ) 30.09.2022 vadeli makbuz düzenlemiştir.

---------------------------------------/-------------------------------------------

360.017 7417 S.K. EK-17 Ödenen Vergiler =            30.000.-TL.

                               102.017 T.C.Ziraat Bankası Hsb= 30.000.-TL.

7417 sayılı Kanun Varlık barışı ile ilgili 30.09.2022’de ödenen vergiler.

---------------------------------------/-------------------------------------------

 Verginin Ödenmesi:

1-) EK- 3 ile Beyan Varlıkların ilgili Vergi Dairesine %3 oranında vergi tahakkuku kesilecektir. Tahakkuk edilen verginin izleyen ayın sonunda kayıtlı bulunduğu Vergi Dairesine ödenecektir.

Tebliğin üçüncü bölümünde; Türkiye’de bulunan varlıkların beyanı ile ilgili yayımlanan önemli bir hususta: Bildirime konu olan varlıkların 213 Sayılı Kanun gereği Defter tutan mükelleflere, Kanuni Defterlere süresi içinde kayıt yapmaları, kayıt yaptıkları kanuni defterlerin “Özel Fonlar” hesabına almaları ve iki yıl süre geçmedikçe işletmeden çekilmemesine dikkat edilmelidir.

Özel Fonlar hesabına alınan 7417 Sayılı Kanun gereği varlıkların sermayeye ilave dışında başka bir amaçla kullanılmamalıdır.

Örneklerde açıklandığı gibi 7417 sayılı “Varlık Barışı” ileriki dönemlerde Vergi Davaları konusu olabilecek ihtilaflı konuları kapsayacağını, tebliğde bazı durumların net bir şekilde açıklanmadığı ve ileriki dönemde yine mükellefleri çok meşgul edeceği bir durum ile karşı karşıya kalabiliriz. 

Şöyle ki; Kanun varlık barışı olup olmadığı konusu biraz muallakta kaldı gibi, Kanun kapsamında beyan edilen varlıklardan dolayı vuku bulduğunu, ancak yapılan vergi incelemeleri sonucunda farkın “Varlık Barışından” faydalanır denilmesi, mükellefleri zor duruma düşüreceği kanısı doğmakta.

 Yapılacak vergi incelemeleri sektör el bazlı olunca, acaba işletme ne durum ile karşılaşacağını / kalacağını vergi inceleme memurunun inisiyatifine kalmış olabilir.

Tebliğin; İnceleme veya Tarhiyat Yapılmayacak Haller Bölümü: 

4-) a- Bulunan matrah farkının bildirime veya beyana konu edilen varlıklar nedeniyle ortaya çıktığının tespiti ve bildirilen veya beyan edilen varlık tutarının, bulunan matrah farkına eşit ya da fazla olması durumunda gelir veya kurumlar vergisi ile katma değer vergisi yönünden tarhiyat yapılmayacaktır.

Durumu tespit edilen mükelleflerin beyan ettiği varlığın ne kadarının vergi incelemesi konusu dışında / içinde olacağının tespiti konusunda herhangi bir açıklama yapılmamıştır. Aslında tebliğde konu tamamen açık ve net bir şekilde matrah kadar kısmının inceleme olmaksızın Vergi ve KDV’den muaf olması gerektiği açıklanmalıydı.

SONUÇ; Varlık Barışı 7417 Sayılı Kanun ile 31.03.2023 tarihine kadar yürürlükte olması önemli! … varlıkların ekonomiye kazandırılması birçok mükellefin faydasına olacağı,  her vatandaşın faydalanacağı bir kanun, uygulama ve beyan dönemlerini düşündüğümüzde işletmelerin aktif varlıkları güncel halini koruyacağına, yapılacak beyanların “Sermaye olumlu farkları olarak öz kaynaklarda olumlu yönde etki yapacağını. İşletmelerin 2023 yılı daha güncel ve reel bir Bilanço ile karşılaşacağını, enflasyondan etkilenen işletmelerin mali durumlarını gözden geçirerek bir an önce bu “Varlık Barışından” faydalanmalarını temenni ediyorum.  

11.08.2022

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.