Doç. Dr. Ahmet Gökgöz
İBA Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.
ahmetgokgoz@ibakademi.com

TFRS Çerçevesinde Yapılacak Enflasyon Düzeltmesinin Finansal Tablo Dipnotlarına Yansımaları Nelerdir?

TFRS çerçevesinde yapılacak enflasyon düzeltmesinde; 31 Aralık 2023 yılının yanında, 31 Aralık 2022 tarihli, önceki dönem de 31 Aralık 2023 tarihindeki Türk Lirası'nın satın alma gücüyle ifade edilerek sunulacak. Sadece finansal tablo değil finansal tablo dipnotlarında yer alan önceki döneme ait finansal açıklamalar da 31 Aralık 2023 tarihindeki Türk Lirası'nın satın alma gücüyle ifade edilerek açıklanması gerekmektedir. Bu durumun dayanağı TMS 29’un 34. Paragrafında aşağıdaki gibi ifade edilmiştir;

“…önceki raporlama döneminin karşılaştırmalı rakamları raporlama dönemi sonundaki cari ölçüm biriminden ifade edilebilmeleri için genel bir fiyat endeksi kullanılarak düzeltilir. Önceki dönemlere ilişkin açıklanan bilgiler de raporlama dönemi sonundaki cari ölçüm birimine göre ifade edilir…”

TFRS’ye göre hazırlanacak genel amaçlı finansal tablolar setinin ayrılmaz parçası finansal tablo dipnotlarıdır. Finansal tablo dipnotları olmadan finansal tabloları yeterince anlamak mümkün değildir. 31.12.2023 ve karşılaştırmalı dönemlerde yapılacak TFRS enflasyon düzeltmelerinin finansal tablo dipnotlarına önemli yansımaları olacaktır.

TFRS’ye göre enflasyon düzeltmesinin finansal tablo dipnotlarına yansımalarını maddeler halinde özet olarak aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;

• Genellikle finansal tablo dipnotları arısında, 2 numaralı dipnotta yer verilen, TFRS raporlama ilke ve politikalarının açıklandığı “dispozisyon” kısmında; Türkiye Muhasebe Standardı 29 Yüksek Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama Standardı çerçevesinde 31 Aralık 2023, 31 Aralık 2022 ve 31 Aralık 2021 finansal tablolarının enflasyon düzeltmesine tabi tutularak 31 Aralık 2023 tarihindeki Türk Lirası’nın satın alma gücü ile ifade edildiği açıklanmalıdır.
• Yine dispozisyon kısmında finansal tabloların düzeltilmesinde, TMS 29 çerçevesinde, genel satın alım gücündeki değişiklikleri yansıtan genel bir fiyat endeksinin kullanımını gerektiği açıklanarak finansal tabloların düzeltilmesinde Tüketici Fiyat Endeksi’nin (TÜFE) kullanıldığı ifade edilmelidir.
• Devamında, 31 Aralık 2023, 31 Aralık 2022 ve 31 Aralık 2021 tarihlerine ilişkin TÜFE Endeksi, düzeltme katsayısı ve üç yıllık kümülatif enflasyon oranlarının açıklanması önem arz etmektedir.
• Finansal tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutarken hangi politika, metot veya yaklaşımlara başvurulduğu özet halinde dispozisyon kısmında açıklanmalıdır. Örneğin; kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosunun düzeltilmesinde gelir ve gider kalemlerinin aylık bazda mı, üçer aylık bazdı mı veya nasıl bir şekilde düzeltildiği açıklanması yerinde olacaktır. Yine benzer şekilde, maddi duran varlıklarını yeniden değerleme modeliyle değerleyen bir işletmenin maddi duran varlıklardaki değer artışlarının enflasyondan kaynaklanan kısımları ile enflasyon dışındaki nedenlerden kaynaklanan kısımlarının raporlanmasına ilişkin usulleri dispozisyon kısmında açıklanması finansal tabloların anlaşılabilirliğine katkı sağlayacaktır.
• Uygulamada yaygın olarak karşılaşılan, finansal tabloların başlıklarında veya dipnot sayfalarının üst bilgi kısımlarında yer alan “Tutarlar, aksi belirtilmedikçe, Türk Lirası (TL) olarak belirtilecektir.” ifadesi yerine “Tutarlar, aksi belirtilmedikçe, Türk Lirası’nın (TL) 31 Aralık 2023 tarihindeki satın alma gücü cinsinden Türk Lirası (TL) olarak ifade edilmiştir.” ifadesi veya aynı anlama gelen benzer bir ifadenin kullanılması uygun olacaktır.   
• TMS 29’un 40. Paragrafında “Standart tarafından istenen açıklamalar enflasyonun finansal tablolar üzerindeki etkilerinin anlaşılması için gereklidir. Ayrıca, bu esasların ve sonuçların anlaşılması için ilave bilgi sağlanması da amaçlanmaktadır” denilmektedir. Dolayısıyla enflasyon düzeltmesinin sonuçlarının finansal tablolar üzerindeki etkisinin anlaşılabilmesi için enflasyon etkilerinin yansıtıldığı ve kâr veya zarar ve diğer kapsamlı gelir tablosunda sunulan “Net Parasal Pozisyon Kazanç (Kayıp)” kalemine dipnot açılarak enflasyon etkisinin hangi kalemlerden kaynaklandığı detaylandırılabilir. Veya bu etkinin detayları dispozisyon kısmında 2 no.lu dipnotta da açıklanabilir. Söz konusu bu dipnotlarda, net parasal pozisyon kazanç veya kaybın ne kadarlık kısmının sermaye düzeltmesinden, ne kadarlık kısmının gelir tablosu kalemlerinin düzeltmesinden, ne kadarlık kısmının maddi duran varlıkların düzeltilmesinden kaynaklandığı, ne kadarlık kısmının kullanım hakkı varlıkların düzeltmesinden kaynaklandığı şeklinde tablolaştırılarak sunulabilir.
• TMS 29’da enflasyon düzeltmesine tabi tutulan tablolara ek olarak enflasyon düzeltmesi yapılmamış tabloların da sunulamayacağı açıkça belirtilmiştir. Ancak enflasyon düzeltmesinin sonuçlarının anlaşılabilmesi için dipnotlarda enflasyon düzeltmesi yapılmadan önceki özkaynak kalemleri ile enflasyon düzeltmesi yapıldıktan sonraki özkaynak kalemleri verilerek enflasyon etkilerinin finansal tablo kullanıcılarının analizine sunulması yararlı olacaktır.
• Finansal tablo dipnotlarında yer alan önceki döneme ait finansal açıklamalar da 31 Aralık 2023 tarihindeki Türk Lirası'nın satın alma gücüyle ifade edilerek açıklanması gerekmektedir. Örneğin; önceki döneme yani 31 Aralık 2022 dönemine ait sigorta değerleri, teminat, rehin, ipotek bilgileri, denetim ücreti vesaire dipnotta açıklanan bütün finansal veriler 31 Aralık 2023 tarihindeki Türk Lirası'nın satın alma gücünü yansıtacak şekilde düzeltilerek açıklanacaktır.
• Önceki dönem enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayan parasal kalemlerin sunum endeksine tabi tutulması sonucu önceki dönemin kapanışı ile cari dönemin açılışı arasında finansal tablo kalemlerinde farklar ortaya çıkacaktır. Hareket tablosu hazırlanan finansal tablo dipnotlarında sunum endeksinden kaynaklanan söz konusu farkların “Parasal Pozisyon Kazanç (Kayıp)” kaleminde açıklanması uygun olacaktır. Örneğin; şüpheli ticari alacaklar hareket tablosunda, kıdem tazminatı karşılığı hareket tablosunda olduğu gibi...

05.02.2024

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.