Eski ve Yeni Madencilerin Emeklilik Hesabı Nasıl Yapılmalı? - 2 / Şevket Tezel

 Dünkü yazımızda yer altı maden işyerlerinde çalışmaya 01.10.2008 tarihinden önce başlamış olanların (Tabiri caizse eski) maden işçilerine özgü kolay emeklilik koşullarını ortaya koymuştuk. Bugünkü yazımızda da ilk defa yer altı maden işyerlerinde çalışmaya 01.10.2008 tarihinden sonra başlamış olan (Yeni) yeraltı maden işçilerinin emeklilik haklarını ortaya koyacağız.

1 Ekim 2008'den Sonra Maden İşyerlerinde Çalışmaya Başlayanlar

Maden işyerlerinin yeraltı işlerinde ilk defa 01.10.2008 tarihinden itibaren çalışmaya başlayan sigortalıların yaşlılık aylığına hak kazanma şartları daha basite indirgenmiş bulunuyor. Buna göre maden işyerlerinin yeraltı işlerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 20 yıldan beri çalışan sigortalılar için 7 bin 200 gün ve 50 yaş olarak öngörülmüş bulunuyor.

Fiili Hizmet Zammı Var

Tabii bununla bitmiyor. 5510 sayılı Kanunun getirdiği bu yeni sistemin ayrı bir yönü de fiili hizmet zammı kapsamına alınması oluyor. Öyle ki  01.10.2008'den sonra maden işyerlerinin yer altı işlerinde geçen prim ödeme gün sayılarına, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için 180 gün, fiili hizmet süresi zammı olarak ekleniyor ve ayrıca yaş şartından bu süre kadar düşülmesi gerekiyor. Mamafih yaş haddi indiriminden faydalanabilmek için sigortalıların söz konusu işlerde en az 1800 gün çalışmış olmaları şartı da aranıyor.

Örneğin, maden işyerlerinin yer altı işlerinde ilk defa 2008/Ekim ayından sonra çalışmaya başlayan ve bu işlerde en az 2160 gün çalışan bir sigortalının fiili hizmet süresi zammı 2160 x 0,50 = 1080 gün yani 3 yıldır. Yani bu sigortalının gün sayısına 1080 gün eklenip 50 yaş şartından da 3 yaş düşülmesi gerekiyor. Maden işyerindeki çalışmalarından dolayı gün sayısı da 2160+1080=3240 gün oluyor. 

Bu durumda normal çalışma hayatına 01.10.2008'den önce başlayıp, 01.10.2008'den sonra yeraltı maden işyerlerinde çalışmaya başlamış ve hatta normal emeklilik zamanı da yaklaşmışsa maden işyerlerinden çalışmanın emeklilik avantajını yaşaması zor olacaktır. Zira bu haktan faydalanması için yeraltı maden işyerinde sürekli veya münavebeli olarak en az 1800 gün çalışma şartını sağlaması zorunlu bulunuyor. 

Sınırlama Yok

Yer altı maden işçilerinin fiili hizmet zammı diğer fiili hizmet zammı hakkına sahip olan mesleklerden farklı ve daha avantajlı bulunuyor. Yer altı maden işçilerinin fiili hizmet zammı diğer meslek gruplarından farklı olarak ne 5 veya 8 yılla sınırlanmış ve ne de elde edilen fiili hizmet zammının yaştan indirme özelliği yarıya indirilmiş bulunuyor. Bu bakımlardan milletvekillerinin fiili hizmet zammı hakkı dışında diğer tüm çalışan gruplarına göre haklı olarak en avantajlı emeklilik hakkına sahip bulunuyor. 

Yer altı maden işçilerinin fiili hizmet zammına ilişkin tek dezavantajı fiili hizmet zammının tüm özelliklerinden faydalanmak için en az 1800 gün staj süresine yani asgari çalışma süresi şartına tabi tutulması oluyor.

Örnek - 1:

Örneğin yeraltı maden işçisi 01.01.1986 doğumlu Ahmet Bey 1 Ekim 2008'den önce 1440 gün normal sigortalı olarak çalışmış ve ilk defa 2009 yılında yer altı maden işyerlerinde çalışmaya başlamıştır. Ahmet Bey 05.07.2009 tarihinde başladığı yeraltı maden işyerlerinde 3 bin 840 günü tamamlarsa 3840 x 0,50 = 1920 gün fiili hizmet süresi zammı kazanacak ve gün sayısı 3840 + 1920 + 1440 = 7200 günü tamamlamış olacaktır. Bu verilere göre 1920 gün yani 5 yıl 4 ay fiili hizmet zammının da yaştan düşürülmesiyle yaş şartı 50 - 5 yıl 4 ay = 44 yaş 8 aylık iken yani 01.09.2030'da emekli olabilecektir. Ahmet Bey yeraltı maden işyerinde çalışmaya devam ettikçe emeklilik yaşı yüzde 50 oranında geri çekilmeye devam edecektir. Ancak 05.07.2029 yılından daha geriye çekilemeyecektir.

Örnek – 2:

Bir diğer maden işçisi 01.07.1988 doğumlu Mehmet Bey ise çalışma hayatına da maden işçiliğine de 01.10.2008'den sonra örneğin 02.01.2010'da başlamış ve yer altı maden işyerlerinde 2022 yılına kadar 4 bin 800 günü doldurmuştur. Mehmet Bey 4800 günü doldurmakla 4800'ün yarısı olan 2400 günlük fiili hizmet zammı ile birlikte gerekli asgari gün sayısı olan 7200 günü tamamlamış olacak, ayrıca 50 emeklilik yaşından 6 yıl 8 ay da indirim hakkı elde etmiş olacaktır. Mehmet Bey mevcut hizmetlerine göre 43 yaş 4 aylık olduğu 01.11.2031 tarihinde emekliliği hak etmiş oluyor. Mehmet Bey bugünden sonra maden işyerlerinde 4800 günün de üzerinde çalışacağı her iki tam yıl için emeklilik tarihi bir yıl daha geri gelmeye devam edecektir.  Örneğin 720 gün daha yer altı maden işyerlerinde çalışırsa 01.11.2030 tarihinde emekliliği hak etmiş olacaktır. 720 gün değil de 1440 gün daha yer altı maden işyerlerinde çalışsa emeklilik tarihi 01.11.2029 olamayacak, alacağı ilave fiili hizmet zamlarına karşın 20 yıl şartını dolduracağı 02.01.2030 tarihinden daha önce emekli olamayacaktır. 

 

(Kaynak: alitezel.com | 04.12.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.