Tehlikeli İşyerlerine Daha Ağır Ceza Var / Mehmet Bulut

 İş sağlığı ve güvenliğinde kazaların önüne geçmek ve güvenli bir ortamda çalışma yapılmasını sağlamak için çok önemli iki argüman var: Bunlar; denetim ve yaptırım. Ülkemizde uygulanan sistemde her ikisi de uygulanmaya çalışılıyor. Ama ne derece etkili oluyorlar tartışılır.

Öncelikle ne yazık ki iş sağlığı ve güvenliğine yönelik denetim yapacak müfettiş sayısı çok az. Öyle ki çoğu işyeri, kendisine sıra gelmeyeceği düşüncesiyle denetim riskinden pek korkmuyor. Bununla paralel olarak uygulanması muhtemel para cezaları da ne yazık ki caydırıcılıktan çok uzak.

2014 yılı sonunda hazırlanan ve Meclis’e sunulan iş güvenliği paketinde yaptırımlara yönelik önemli maddeler vardı. Para cezalarının tutarları önemli derecede arttırılacaktı. Bununla beraber işyerindeki çalışan sayısı ve işyerinin tehlike sınıfına göre de cezalar kademelendiriliyordu. Ancak paket Meclis’ten çıktığında cezalar ne yazık ki yeniden kuşa döndü. Ancak kademeli ceza uygulaması da hayata geçirilmiş oldu.

 

İşçiniz çoksa cezanız daha fazla olacak

İş sağlığı ve güvenliğinde işyerleri üç sınıfa ayrılıyor: Çok tehlikeli, tehlikeli ve az tehlikeli. Bu sınıflandırma, yapılan işte iş kazası meydana gelme riskine göre yapılıyor. Örneğin; maden işyerleri çok tehlikeli sınıfta yer almaktayken büro işyerleri az tehlikeli sınıfta bulunuyor.

Getirilen yeni sistemde iş sağlığı ve güvenliğindeki idari para cezaları işyerinin tehlike sınıfına göre farklılaşmış durumda. Yani aynı yükümlülük nedeniyle çok tehlikeli sınıfta yer alan bir işyerine tehlikeli sınıfta yer alan işyerine göre daha fazla ceza veriliyor.

Bunun yanı sıra idari para cezaları işyerinde çalışan işçi sayısına göre de değişiyor. Dolayısıyla çok işçi çalıştıran işyerleri az işçi çalıştıranlara göre daha fazla ceza ödemek zorunda kalıyor.

 

Yeni ceza sistemi nasıl uygulanacak?

 

Yürürlükte olan İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda yerine getirilmeyen yükümlülükler halinde uygulanacak idari para cezalarına yer verilmiş. Örneğin, işyerinde risk değerlendirmesi yapılmamışsa 2015 yılı için 3700 TL idari para cezası ödeniyor. Veya işyerinde iş güvenliği uzmanı çalıştırmıyorsanız 6167 TL idari para cezası ödemeniz gerekiyor. Ancak söz konusu bu tutarlar çok tehlikeli sınıfta olmayan ve 50'den az çalışanı olan işyerleri için geçerli. Şayet çalışan sayınız fazlaysa veya tehlike sınıfınız yüksekse cezalar da artmakta.

Kademeli ceza uygulamasına göre kanundaki idari para cezası tutarları şöyle belirleniyor:

 

İşyerinin 10'dan az çalışanı varsa;

 

  Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,

 

  Tehlikeli sınıfta yer alanlar için %25 oranında arttırılarak,

 

  Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için %50 oranında artırılarak,

 

 İşyerinin 10-49 arasında çalışanı varsa;

 

  Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için aynı miktarda,

 

  Tehlikeli sınıfta yer alanlar için %50 oranında arttırılarak,

 

  Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için %100 oranında arttırılarak,

 

İşyerinin 50 ve daha fazla çalışanı varsa;

 

  Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için %50 oranında arttırılarak,

 

  Tehlikeli sınıfta yer alanlar için %100 oranında arttırılarak,

 

  Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için %200 oranında artırılarak,

idari para cezası uygulanıyor.

 

1233 TL para cezası

 

Ayrıca hemen belirtelim ki bu kademeli uygulama sadece tek kalemde uygulanan cezalar için söz konusu. Yani çalışan sayısıyla çarpılarak uygulanan cezalarda kademeli sistem uygulanmıyor. Örneğin; işverenin çalışanı bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmemesi halinde her çalışan için 1233 TL idari para cezası uygulanıyor. Yani bu tutar çalışan sayısı ile çarpılıyor. Dolayısıyla da bu cezalarda kademeli arttırma söz konusu değil.

 

Cezalar 30 Günde Ödenmeli

 

İş sağlığı ve güvenliğine yönelik uygulanan idari para cezaların Çalışma Bakanlığı'na bağlı olan çalışma ve iş kurumu il müdürlüklerince kesiliyor. Bu cezalar tebliğden itibaren 30 gün içinde ödenmesi gerekiyor. Aksi takdirde işverenler gecikme zammı ödemek zorunda kalıyorlar. Ayrıca iş kazasını süresinde SGK'ya bildirmeme nedeniyle uygulanan idari para cezasını çalışma ve iş kurumu il müdürlükleri değil SGK uyguluyor ve dolayısıyla da bu cezanın SGK'ya ödenmesi gerekiyor.

(Kaynak: Meydan Gazetesi | 10.06.2015)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.