Yapı Kooperatifinin Vergilendirilmesi Hakkında

 Soru: Yapı kooperatiflerinin vergilendirilmesi nasıl olacaktır?

 

Cevap: A- Kurumlar Vergisi Kanunu Yönünden;

           5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (k) bendinde, tüketim ve taşımacılık kooperatifleri hariç olmak üzere, ana sözleşmelerinde sermaye üzerinden kazanç dağıtılmaması, yönetim kurulu başkan ve üyelerine kazanç üzerinden pay verilmemesi, yedek akçelerin ortaklara dağıtılmaması ve sadece ortaklarla iş görülmesine (Yapı kooperatiflerinin kendilerine ait arsalarını kat karşılığı vererek her bir hisse için bir iş yeri veya konut elde etmeleri ortak dışı işlem sayılmaz.) ilişkin hükümler bulunup, bu hükümlere fiilen uyan kooperatifler ile bu kayıt ve şartlara ek olarak kuruluşundan inşaatın bitim tarihine kadar yönetim ve denetim kurullarında, söz konusu inşaat işlerini kısmen veya tamamen üstlenen gerçek kişilerle tüzel kişi temsilcilerine veya Kanunun 13'üncü maddesine göre bunlarla ilişkili olduğu kabul edilen kişilere veya yukarıda sayılanlarla işçi ve işveren ilişkisi içinde bulunanlara yer vermeyen ve yapı ruhsatı ile arsa tapusu kooperatif tüzel kişiliği adına tescil edilmiş olan yapı kooperatiflerinin, kurumlar vergisinden muaf olduğu hüküm altına alınmıştır.

              Dolayısıyla, yukarıdaki şartların sağlanması  halinde kooperatilerin kurumlar vergisinden muaf tutulması mümkündür.

            B- Katma Değer Vergisi Kanunu Yönünden;

            Katma Değer Vergisi (KDV) Kanununun 1/1 inci maddesine göre, Türkiye'de ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim ve hizmetler KDV ye tabidir.

            KDV Kanununun geçici 15 inci maddesi ile 29/7/1998 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı alınmış inşaatlara ilişkin konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri KDV den istisna edilmiştir.

            29/7/1998 tarihinden sonra bina inşaat ruhsatı alınmış konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işleri ise mal ve hizmetlere uygulanacak KDV oranlarının tespitine ilişkin 2007/13033 sayılı Kararnamenin 12 nci sırası uyarınca % 1 oranında KDV ye tabidir.

            Konut yapı kooperatiflerine yapılan inşaat taahhüt işlerinde KDV uygulamasına ilişkin açıklamalara 49, 66 ve 106 seri no.lu KDV Genel Tebliğleri ile 60 no.lu KDV Sirkülerinde yer verilmiştir.

            Kanunun geçici 28 inci maddesinde ise 3/7/2009 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı almış olan konut yapı kooperatiflerince, üyelerine yapılan konut teslimlerinin KDV den müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.

            Konu ile ilgili olarak 113 Seri No.lu KDV Genel Tebliğinde;

            - 3/7/2009 tarihinden itibaren bina inşaat ruhsatı almış konut yapı kooperatifleri tarafından, üyelerine yapılacak konut teslimlerinin, söz konusu konutlar için belirlenen oranlarda KDV ye tabi olacağı,

            - 3/7/2009 tarihinden itibaren bina inşaat ruhsatı alan konut yapı kooperatifleri adına, bina inşaat ruhsatının alındığı tarihten itibaren KDV mükellefiyetinin tesis edileceği, vergiye tabi işlemleri bulunmasa dahi sözü edilen konut yapı kooperatifleri tarafından takvim yılının üçer aylık dönemleri itibariyle KDV beyannamesi verileceği; konut yapı kooperatifi adına bina inşaat ruhsatı alınmadığı müddetçe KDV mükellefiyeti tesis edilmesine gerek bulunmadığı,

            - 3/7/2009 tarihinden önce bina inşaat ruhsatı almış konut yapı kooperatiflerince üyelerine yapılan konut teslimlerinde istisna uygulamasının devam edeceği,

            açıklanmıştır.

            C- Vergi Usul Kanunu Yönünden:

            213 sayılı Vergi Usul Kanununun 6111 sayılı Kanunun 82 nci maddesiyle değişen "Vergi Mahremiyeti" başlıklı 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında, "Gelir vergisi mükellefleri (Kazancı basit usulde tespit edilenler dahil) ile sermaye şirketleri her yıl Mayıs ayının son gününe kadar vergi tarhına esas olan kazanç tutarları ile bunlara isabet eden vergi miktarlarını gösteren levhayı almak zorundadırlar." hükmü yer almaktadır.

            27.05.2011 tarihli ve 27946 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 408 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinin "Vergi Levhası Almak Mecburiyetinde Olanlar" başlıklı 2.1 inci bölümünde gelir vergisi mükelleflerinden ticari kazanç sahipleri, zirai kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabının; kurumlar vergisinde anonim şirketler, limited şirketler ile eshamlı komandit şirketlerin vergi levhası almak mecburiyetinde oldukları belirtilmiştir.

            Yukarıdaki hüküm ve açıklamalar uyarınca kooperatiflerin vergi levhası alma ve bulundurma zorunluluğu bulunmamaktadır.

            Öte yandan, 381 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliğinde; "Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanununun 148, 149 ve Mükerrer 257 nci maddelerinin verdiği yetkiye dayanılarak, 362 sıra no.lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği ile bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve hizmet alımlarını "Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Ba)" ile; mal ve hizmet satışlarını ise "Mal ve Hizmet Satışlarına İlişkin Bildirim Formu (Form Bs)" ile bildirmeleri hususunda yükümlülük getirilmiştir.

            Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflerin mal ve hizmet alımları ile mal ve hizmet satışlarının 2008 yılı ve müteakip yıllarda bildirilmesinde uygulanacak usul ve esaslar ile bildirim hadleri bu Tebliğin konusunu oluşturmaktadır.

            Aynı tebliğin "Diğer Hususlar ve Cezai Yaptırım" başlıklı bölümünde; "4.13- Kurumlar vergisinden muaf olanlar 2007 yılı ve takip eden yıllarda Ba ve Bs bildiriminde bulunmayacaklardır." denilmektedir.

            Buna göre, kooperatiflerin 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununda belirtilen muafiyet şartlarını taşıması halinde, kooperatif adına Ba ve Bs bildirim formlarını verme zorunluluğu bulunmamaktadır.

Koray ATEŞ
E. Öğretim Görevlisi
korayates@muhasebetr.com

 

(19.08.2013)

Kaynak: www.MuhasebeTR.com

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (156 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.