Murat Çelik
Seranit Granit Seramik A.Ş.
Muhasebe Müdür Yrd.
murat-celik@hotmail.com

Yıllara Sari İnşaat ve Onarım İşlerinde Düzenlenen Hakediş Faturaları

 A-  GİRİŞ 

İnşaat muhasebesinin diğer muhasebe dallarından farklı bir muhasebe dalı olduğu meslek mensuplarınca ve konunun uzmanlarınca sürekli dile getirilmektedir. Bu farklılıklar içersinde gözden kaçan ayrıntıları gerek yazılı gerekse görsel medyadan takip etmekteyiz. Gözden kaçan ince hususların en başında gelen konulardan birisi ise Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işi yapanların düzenlemiş oldukları hakediş faturalarıdır.

Vergi Usul Kanunun 229. maddesinde “fatura satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.” şeklinde tarif edilmiştir. 

Türk Ticaret Kanunun 23. maddesinde ise “Ticari işletmesi icabı bir mal satmış veya imal etmiş veyahut bir iş görmüş yahut bir menfaat temin etmiş olan tacirden, diğer taraf, kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmiş ise bunun da faturada gösterilmesini isteyebilir.” denilmektedir.

Yıllara sari İnşaat ve Onarım işleri de Gelir Vergisi Kanununun 42. maddesinin  1. fıkrasında şu şekilde tarif edilmektedir; 

1-     Birden fazla takvim yılına sirayet etmesi,

2-     İşin inşaat ve onarma işi olması,

3-     Taahhüde bağlı olarak yapılması durumunda Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işi olarak kabul edilmektedir. 

Yine Gelir Vergisi Kanununun 94’ üncü maddesinin 3 numaralı bendinde, 42’inci madde kapsamına giren işler dolayısıyla bu işleri yapanlara ödenen istihkak bedelleri üzerinden % 3 oranında vergi tevkifatı yapılacağı hükmü yer almaktadır.
 

B- HAKEDİŞ FATURALARININ DÜZENLENMESİNDE DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR 

Yıllara sari inşaat ve onarım işi yapan mükellefler yapmış oldukları işlerle ilgili almış oldukları avans ödemeleri üzerinden % 3 oranında Stopaj ödemeleri gerekmektedir. İşverenler, taşeronlara ödeyecekleri avanslar üzerinden stopaj kesintilerini yaparak bağlı oldukları vergi dairelerine sorumlu sıfatıyla ödemekle yükümlüdürler.  

İstihkak ödemelerinde ise; düzenlenen hakedişlerin işverene Faturası edilmesi suretiyle yapılıyorsa, işveren onaylanan hakedişin faturası üzerinden %3 stopaj kesintisi yaparak ilgili dönemde bağlı bulunduğu vergi dairesine  ödenmesi gerekmektedir. Uygulamada çok sık karşımıza çıkan bu durum karşısında gözden kaçan çok önemli bir husus bulunmaktadır. Taşeronlar sanki mal ve hizmet teslimi yapıyorlarmış gibi hakediş faturaları düzenleyerek işverenlere vermektedirler. Düzenlemiş oldukları hakediş faturalarının üzerinde Stopaj kesintilerini belirtmeyerek işverenden alacağı tutarı stopaj kesintisi yokmuş gibi göstermektedir. İşverenler bu tür faturaları kabul edip muhasebe kayıtlarına işledikten sonra virman kaydı ile stopaj kesintilerini mahsup etmektedirler.  

Oysa ki Vergi Usul Kanunun 229. maddesi faturanın tarifini şu şekilde yapmaktadır. “Satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır.  bu tariften de anlaşılacağı üzere faturanın Genel Toplamı sütununda işverenin taşerona ödemesi gereken tutarı gösteriyor olması gerekmektedir. Taşeron yapmış olduğu Yıllara sari inşaat ve onarım işlerinden dolayı hakedişinden kesilmesi gereken stopaj tutarını faturanın üzerinde gösterdikten sonra kalan alacağını Genel Toplam sütununda göstermesi gerekmektedir.  

Bir çok işverenin ve meslek mensubunun dikkatinden kaçan bu husus Faturanın düzenlenme şekline aykırı olduğundan Vergi Usul Kanununun 353. maddesi uyarınca cezalı duruma düşmeleri söz konusu olabilmektedir. Denetim elemanlarınca yapılacak bir inceleme esnasında bu husus yüzünden her bir fatura için ayrı ayrı  ceza kesilebileceğini de göz önünde bulundurursak ihmal edilmemesi gereken bir konu olduğu kanısındayım. 

Yine Hakediş faturalarının açıklama kısmına 1 Numaralı Hakediş Bedeli şeklinde ibarelerin yazıldığına meslek mensubu arkadaşlarımız bir çok defa şahit olmuşlardır. Bu tarz eksik yazılan ve yapılan işin anlaşılamadığı faturalar ileride işveren ile taşeronu veya işveren ile maliyeyi ya da işveren ile SSK’yı karşı karşıya getirebilir. Özellikle aynı dönem içersinde aynı işverenin birden fazla işini yapan taşeronların hangi iş için hangi faturayı kesildiğinin ispatında oldukça güçlükler yaşanmaktadır. Gerek inşaat maliyetinin hesaplanmasında kâr/zararı etkilemesi bakımından ve gerekse Asgari İşçilik Hesaplamasında hangi iş için hangi hakediş faturasının düzenlendiğinin ispatlanması bakımından oldukça zorluklarla karşılaşılmaktadır. Bu durumda yapılacak en pratik çözüm faturanın açıklama kısmına işin inşaat ruhsatında yazıldığı şekilde hangi ada, pafta ve parsel üzerinde yapıldığının yazılması olacaktır. Bunun yanında yapılan işin anlaşılır bir biçimde fatura üzerine yazılması da her türlü şüpheyi de ortadan kaldıracaktır. 

Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işi yapanlar, düzenleyecekleri hakediş faturalarını yukarıda saydığımız kanunların yanı sıra Asgari İşçilik Hesaplaması açısından da dikkat etmeleri gerekmektedir. İnşaat firmaları yapmış oldukları işler için Sigorta Müdürlüklerine asgari işçilik nispetinde prim ödemekle de yükümlü olduklarından iş bitiminde işi yaptıkları bölgedeki sigorta müdürlüğünden ilişiksizlik belgesi almaları gerekmektedir. İlişiksizlik belgesi alabilmeleri ise iki yöntem ile mümkün olmaktadır.  

1.    Sigorta Müdürlüğü ile Uzlaşma Yoluna Gidilerek İlişiksizlik Belgesi Alınır.

2.    Fatura Üzerinden Asgari İşçilik Hesaplaması Yapılmak suretiyle ilişiksizlik belgesi alınır. 

Fatura üzerinden asgari işçilik hesaplaması yapılabilmesi için işi yapan taşeronun yapmış olduğu işlerle ilgili ödemiş olduğu primlerin bildirimini yaptığı İşyeri SSK numarasını kesmiş olduğu faturanın dikkat çekecek bir yerine yazması gerekmektedir. İşyeri SSK numarası üzerinde yazılmayan İşçilik veya Malzemeli İşçilik Faturaları Asgari işçilik hesaplamasında dikkate alınmaz.  

Konunun daha iyi anlaşılması için bir örnekle açıklayacak olursak;

Taşeron A, 10 Ada, 5 Pafta, 4 Parsel adresinde Adapazarı Havaalanı Elektrik işlerini Yıllara Sari İnşaat ve onarım işi olarak yapmaktadır. Yapmış olduğu işler için 100.000,00 YTL hakediş yapıp işveren tarafından imzalandıktan sonra faturasını şu şekilde kesiyor.

Fatura Açıklaması                                                 Tutarı 

10 Ada, 5 Pafta, 4 Parselde yapılan                      100.000,00.- YTL
Adapazarı Havaalanı Elektrik İşleri
3 Nolu Hakediş Bedeli
 

SSK NO
4 4003 07 07 1107865 034 24 18 

                        KDV Matrahı                               100.000,00.-YTL
                        KDV  % 18                                   18.000,00.-YTL                      

                        Ara Toplam                                118.000,00.-YTL

                        Stopaj % 3                                    3.000,00.- YTL

                        GENEL TOPLAM                       115.000,00.-YTL
 

C-  SONUÇ

 

Yıllara Sari İnşaat ve Onarım işi yapanlar ile bu işleri yaptıranlar  “V.U.K.’nun 229 uncu maddesine faturanın tarif edildiği gibi ;satılan emtia veya yapılan iş karşılığında müşterinin borçlandığı meblağı göstermek üzere emtiayı satan veya işi yapan tüccar tarafından müşteriye verilen ticari vesikadır”  Bu tariften de anlaşılacağı üzere borçlanılan tutar Stopaj kesildikten sonra kalan kısmı ifade ettiğinden yapılan stopaj kesintisinin fatura üzerinde gösterilmemesi V.U.K.’a göre faturanın düzenlenme esaslarına aykırı olmuş olur. Denetim elemanlarınca yapılacak incelemede V.U.K. 353 maddesi uyarınca cezalı duruma düşülür.
 

Yıllara sari inşaat ve onarım işleri yapan mükellefler bir çok mevzuat hükümlerine göre hareket etmek zorunda olduklarından SSK ve Asgari İşçilik hesaplaması açısından da düzenlenen faturaların üzerlerine İşyeri SSK numarasını yazmaları gerekmektedir. Zira fatura üzerinde İşyeri SSK numarası yazılı olmayan Faturaları Asgari İşçilik Hesaplamasında dikkate almamaktadırlar.


 

21.11.2007

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.