Aydın Şahin
Yeminli Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
E. Vergi Müfettişi
aydinsahin@generaldenetim.com

Uluslararası Taşımacılık Faaliyetleri KDV İade Hesaplamasındaki Yenilikler

Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 55 Seri No'lu Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliğ Taslağı yayınlanmıştır. Buna göre uluslararası taşımacılık faaliyetlerinde KDV iade hesaplamalarına ilişkin önemli değişiklikler getirilecektir. Bu değişiklikler, özellikle amortismana tabi iktisadi kıymetler (ATİK) nedeniyle yüklenilen KDV'nin iade sürecine etki edecek şekilde revize edilmiştir.

1. Değişikliğin Özü

Yeni düzenleme, uluslararası taşımacılık faaliyetlerinde kullanılan taşıtlar gibi ATİK' lerin KDV iade hesaplamalarında "kümülatif oranlama” yöntemini zorunlu kılmaktadır. Bu yöntem, ATİK' lerin fiilen kullanılmaya başlandığı tarihten itibaren iade hakkı doğuran ve doğurmayan işlemlerin toplam bedelleri üzerinden hesaplama yapılmasını gerektirir.

2. Hesaplama Yöntemi

Aktifleştirme Tarihi: ATİK'lerin (örneğin, bir kamyon veya çekici) fiilen kullanılmaya başlandığı tarih, hesaplamanın başlangıç noktasıdır.

Oranlama: İade hakkı doğuran işlemlerin (uluslararası taşımacılık) toplam bedelinin, ATİK'in kullanıldığı tüm işlemlerin (uluslararası + yurtiçi) toplam bedeline oranı hesaplanır.

KDV Payı: ATİK nedeniyle yüklenilen ve indirilemeyen KDV tutarı, yukarıdaki oranla çarpılarak iade hesabına dahil edilebilir tutar bulunur.

Kümülatif Takip: Her dönemde önceki dönemlerde iade hesabına verilen paylar düşülerek yeni pay belirlenir. Negatif fark oluşması durumunda pay verilmez.

3. Örnek Uygulama

Uluslararası taşımacılık faaliyetiyle iştigal eden (A) Taşımacılık A.Ş. 2023/Aralık döneminde 1 adet çekiciyi 6.000.000 TL bedelle 1.200.000 TL KDV ödeyereksatın almış, 2024/Ocak döneminden itibaren yurt içi ve yurt dışı taşımacılık faaliyetinde kullanmaya başlamıştır.

Mükellefin 2024/Ocak döneminde tamamı yurt içi taşımacılık faaliyetinde kullanılan bu çekiciyle elde ettiği hasılat 2.000.000 TL olup ATİK nedeniyle yüklenilen KDV’nin 200.000 TL’lik kısmı indirim yoluyla giderilmiştir. Bu dönemde ATİK nedeniyle yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarı 1.000.000 TL’dir.

- İade Hakkı Doğuran İşlem Bedeli (B) 2.000.000 TL

- Önceki Dönem Sonu İade Hakkı Doğuran İşlem Bedeli (Kümülatif) (C) Yok

- Bu Dönem Dahil İade Hakkı Doğuran Toplam İşlem Bedeli (D) = (B) + (C) 2.000.000 TL

- Bu Dönemde İade Hakkı Doğurmayan İşlem Bedeli (E) 4.000.000 TL

- Önceki Dönem Sonu İade Hakkı Doğurmayan İşlem Bedeli (Kümülatif) (F) 2.000.000 TL

- Bu Dönem Dahil İade Hakkı Doğurmayan Toplam İşlem Bedeli (G) = (E) + (F) 6.000.000 TL

- Bu Dönem Dahil Toplam İşlem Bedeli (Kümülatif) (H) = (D) + (G) 8.000.000 TL

- Doğrudan Yüklenim ve Genel Yönetim Giderleri 250.000 TL

- Bu Dönem Azami İade Edilebilir KDV 400.000 TL

- Bu Dönemde ATİK KDV’den Verilen Pay Tutarı 150.000 TL

Bu durumda, bu dönem dahil iade hakkı doğuran toplam işlem bedelinin (D), çekicinin aktife alınarak kullanılmaya başlandığı dönemden itibaren iade talep edilen dönem dahil çekicinin kullanıldığı toplam işlem bedeline (H) oranı 0,25 (D/H = 2.000.000/8.000.000) olup çekiciye ilişkin yüklenilen ve indirim yoluyla giderilemeyen KDV tutarından iade hesabına verilebilecek azami pay tutarı (1.000.000 TL x 0,25) 250.000 TL olacaktır.

4. Yeni Sorumluluklar

Kayıt Disiplini: 

   - ATİK'lerin kullanıldığı her işlemin (yurtiçi/uluslararası) bedeli ayrıntılı şekilde kaydedilmeli. 

   - Faturalarda işlem türü (KDV'li/KDV'siz) mutlaka belirtilmeli. 

Dönemsel Kontrolü: 

   - Her vergi döneminde kümülatif oranlama yapılmalı ve önceki dönem payları düşülmeli. 

   - Negatif fark oluşursa, bu dönem için pay verilmemeli. 

Belgelendirme: 

   - İade dosyasına, ATİK'lerle ilgili hesaplamaları gösteren bir tablo eklenmeli (Tebliğdeki örnek tablo gibi). 

5. Sonuç

Bu değişiklikler, uluslararası taşımacılık sektöründe faaliyet gösteren mükelleflerin KDV iade süreçlerini daha karmaşık hale getirecektir. ATİK'lerin kullanımı ve işlem bedellerinin titizlikle takip edilmesi, oranlama hesaplarını doğru yapılması ve belgelerin eksiksiz tamamlanması daha büyük önem taşımaktadır. Aksi halde, firmalar iade haklarını kaybedilebilir, fazla veya yersiz iade nedeniyle cezalı tarhiyatlara tutulabilirler.

07.08.2025

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.

>> YILIN KAMPANYASI: Muhasebecilere Özel Web Sitesi 1.249 TL + KDV  Ayrıntılar için tıklayın.