Vedat Nair
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Bağımsız Denetçi
vedatnair@hotmail.com

Ticari Zarardan Mali Kara Geçişte Vergi Zararı

Şirketler yaptığı işlemleri ticaret kanunu ve borçlar kanunu başta olmak üzere diğer mevzuat düzenlemelerine uygun olarak yerine getirir, tek düzen hesap planını kullanarak muhasebe kayıtlarını oluştururlar. Buna göre hazırlanacak bilanço ticari bilançodur. Ancak vergi hesaplamasına gelindiğinde devreye vergi kanunları girer. Vergi kanunlarına göre yapılan indirim ve ilaveler neticesinde kar yada zarar değişebilmekte ve ortaya farklı bir kar yada zarar çıkabilmektedir. Buna göre hesaplanan mali kar veya zarar sonucu ise mali bilanço meydana gelmektedir.

Şirketlerin ticari faaliyetleri zararla sonuçlanmasına karşılık mali kara dönüşmesi mümkündür. Matraha ilave edilecek kanunen kabul edilmeyen giderler veya diğer ilaveler sonucu negatif olan faaliyet sonucu vergisel düzeltmeler sonucu karla sonuçlanabilmektedir. Bu durumda şirketin bilançosu ve gelir tablosunda vergi öncesi ticari zarar gözükmesine karşılık hesaplanan vergi karşılığı nedeniyle net dönem zararı hesaplanan vergi kadar artmış olacaktır. Hesaplanan vergi tutarı beyannamede bulunan mali zararın bir unsuru olmayacak ancak dönem sonu muhasebe kayıtları ile ticari zararı artırarak dönem net zararının farklılaşmasına neden olacaktır. Bu durumu aşağıdaki örnekle açıklamaya çalışalım;

Örnek: Gölbaşı Yapı A.Ş. ‘nin 2018 faaliyeti 1.250.000 TL. ticari zararla sonuçlanmış olsun. Buna karşılık şirketin çeşitli nedenlerle kurumlar vergisi hesaplaması sırasında dikkate alamayacağı 1.450.000 TL gideri olduğu varsayalım. Bu durumda beyanname üzerinde vergi hesaplaması sonucu gelir tablosu ve bilançosunda net dönem karı aşağıdaki gibi olacaktır.

Ticari Zarar	:	1.250.000,00
K.K.E.G.	:	1.450.000,00
Mali Kar	:	200.000,00
Kurumlar Vergisi	:	44.000,00

Buna ilişkin 31.12.2018 dönem sonu kayıtları aşağıdaki gibi olacaktır;

Ticari faaliyetler sonucu hesaplanan 1.250.000 TL zarar 690 Dönem karı veya zararı hesabında netleşmiş olacaktır. Ancak ticari zarar olmasına karşılık mali kar nedeniyle kurumlar vergisi hesaplanmıştır. Dolayısı ile bu tutarın da dönem kar veya zarar hesaplarına taşınması gerekmektedir. Buna ilişkin muhasebe kaydı şöyle olacaktır;

691	Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları	44.000,00	Borç
370	Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları	44.000,00	Alacak

Daha sonra dönem net karı ve zararının tespitine ait kayıt oluşturulmalıdır;

692	Dönem Net Karı veya Zararı	1.294.000,00	Borç
690	Dönem Karı veya Zararı	1.250.000,00	Alacak
691	Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları	44.000,00	Alacak

Dönem net karı veya zararı hesabın nihai olarak, bilançoya dönem net zararı 591 hesabına yansıtılması;

591	Dönem Net Zararı	1.294.000,00	Borç
692	Dönem Net Karı veya Zararı	1.294.000,00	Alacak

Dönem içerisinde ödenen geçici vergi ve kesinti yoluyla ödenen vergiler 193 hesapta takip edilmiş olması gerekmektedir. Bu tutarın hesaplanan kurumlar vergisiyle aynı tutarda olduğunu varsayalım. Bu durumda bu tutar 371 Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi ve Diğer Yükümlülükleri hesabına aktarılır.

371	Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi Ve Diğer Yükümlülükleri	44.000,00	Borç
193	Peşin Ödenen Vergiler Ve Fonlar	44.000,00	Alacak

Daha sonra kurumlar vergisi beyannamesi verme süresinde 371 ve 370 karşılıklı kapatılır.

370	Dönem Karı Vergi Ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları	44.000,00	Borç
371	Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi Ve Diğer Yükümlülükleri	44.000,00	Alacak

Böylece hazırlanacak Gelir Tablosunda vergi zararı ve ticari zararın birleşimi aşağıdaki gibi gösterilecektir.

Dönem Karı veya Zararı	:	1.250.000,00
Dönem Karı, Vergi ve Diğer Yasal Yükümlülük	:	44.000,00
Dönem Net Karı veya Zararı	:	1.294.000,00

Görüleceği üzere şirket faaliyeti 1.250.000 TL zararla sonuçlanmasına karşılık vergi uygulamaları sonucu mali kara ulaşılmıştır. Bu nedenle hesaplanan kurumlar vergisi kadar daha zarar meydana gelmiştir.

Oluşan bu vergi zararı dönem sonu kayıtlarıyla dönem zararına ilave edilen ticari bir zarardır.  Vergi tutarını dönem zararının bir parçası olarak değerlendirmek gerekmektedir. Zaten vergi hesaplandığına göre mali zarardan söz etmek olanaksızdır.  Yani şirketin beyannamesi üzerinde 200.000 TL. mali kar gözükmesine karşılık kayıtlarında 1.294.000 TL. (1.250.000 + 44.000 TL.) ticari zararı gözükecektir. Bu zarar ileride kar dağıtımı gibi işlemlerde mahsup edilecek zararlar gibi değerlendirilerek işlem yapılabilecektir.

27.05.2019

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.