Soner Ülgen
Yeminli Mali Müşavir
Eski Baş Hesap Uzmanı
sonerankara@yahoo.com

Kendi Paylarını İktisap Eden Şirketler Hangi Durumda Tevkifat Yükümlülüğünün Dışında Kalır

Şirketin kendi paylarını iktisap etmesi ile ilgili hükümlere Türk Ticaret Kanununun 379’ncu maddesinde yer verilmiş olup, söz konusu Kanun düzenlemesinde; “bir şirketin kendi paylarını, esas veya çıkarılmış sermayesinin onda birini aşan veya bir işlem sonunda aşacak olan miktarda, ivazlı olarak iktisap ve rehin olarak kabul edemeyeceği, payların iktisap veya rehin olarak kabul edilebilmesi için, genel kurulun yönetim kurulunu yetkilendirmesinin şart olduğu” hükümlerine yer verilmiştir.

Öte yandan, 7256 sayılı Kanunun 17’nci maddesiyle Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinde yapılan yeni düzenleme ile tam mükellef sermaye şirketlerinin 17.11.2020 tarihinden itibaren iktisap ettikleri kendi hisse senetleri ile ortaklık paylarının dağıtılmış kar payı olarak vergi kesintisine tabi tutulacağına ilişkin hükümlere yer verilmiştir. Bu düzenlemeyle, tam mükellef sermaye şirketlerinin kendi hisselerini iktisap etmek suretiyle vergisiz bir şekilde kâr dağıtımı yapmalarının önüne geçilmek istenmiş ve şirket karlarının dağıtılıp dağıtılmadığına bakılmaksızın tevkif yoluyla alınacak vergiye ilişkin bir vergi güvenlik müessesesi ihdas edilmiştir.

 7256 sayılı Kanunun getirilen düzenleme, tam mükellef sermaye şirketlerinin 17.11.2020 tarihinden itibaren iktisap ettikleri kendi hisse senetleri ve ortaklık payları açısından uygulanacağından, anılan tarihten önce iktisap edelin hisse senetleri veya ortaklık payları için herhangi bir vergileme söz konusu olmayacaktır.  Getirilen düzenleme ile ilgili ayrıntılı açıklamalara 18 Seri Numaralı Kurumlar Vergisi Genel Tebliğinde yer verilmiştir.

i. İktisap Edilen Hisse Senetlerinin ve Ortaklık Paylarının Sermaye Azaltımına Konu Edilmesi Durumunda Tevkifat

Tam mükellef sermaye şirketlerinin iktisap ettikleri kendi hisse senetleri veya ortaklık paylarını sermaye azaltımı yoluyla itfa etmeleri halinde, iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki olumsuz farkın, sermaye azaltımına ilişkin kararın ticaret siciline tescil edildiği tarih itibarıyla kendi paylarını iktisap eden şirketler nezdinde %15 oranında vergi kesintisine tabi tutulması gerekmektedir.

Sermaye azaltımı yoluyla itfa nedeniyle ödenen vergi gerek paylarını iktisap eden şirket nezdinde gerekse payları satan firma nezdinde  (herhangi bir vergiden mahsup edilemeyecek, matrahın tespitinde gider yazılamayacak veya iade konusu yapılamayacaktır.

ii. Kendi Paylarını İktisap Eden Şirketin Paylarını İktisap Bedelinin Altında Bir Bedel İle Elden Çıkarması

Tam mükellef sermaye şirketlerinin iktisap ettikleri kendi hisse senetlerini veya ortaklık paylarını, iktisap bedelinin altında bir bedel karşılığında elden çıkarmaları halinde, iktisap bedeli ile elden çıkarma bedeli arasındaki fark tutar, elden çıkarma tarihi itibarıyla %15 oranında vergi kesintisine tabi tutulacaktır.

iii. Kendi Paylarını İktisap Eden Şirketçe Sermaye Azaltımı Yapılmaz veya  Paylar Satışa Konu Edilmezse

Tam mükellef sermaye şirketlerinin iktisap ettikleri kendi hisse senetlerini veya ortaklık paylarını, iktisap ettikleri tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde sermaye azaltımı yoluyla itfa etmemeleri veya elden çıkarmamaları halinde, iktisap tarihinden itibaren iki tam yıllık sürenin son günü itibarıyla, iktisap bedeli ile hisse senetlerinin veya ortaklık paylarının itibari değeri arasındaki fark tutarı üzerinden Gelir Vergisi Kanununun 94’üncü maddesinin dördüncü fıkrasına göre %15 oranında vergi kesintisi yapılacaktır.

iv. Kendi Paylarını İktisap Eden Şirketçe Payların İktisap Bedelin Üzerinde Bir Bedel İle Satışa Konu Edilmesi

Kendi paylarını iktisap eden şirketçe payların iktisap bedelin üzerinde bir bedel ile satışa konu edilmesi durumunda tevkifat yapılmayacaktır. Tam mükellef sermaye şirketlerince iktisap edilen kendi hisse senetleri veya ortaklık paylarının, iktisap bedelinin üzerinde bir bedelle elden çıkarılması halinde satış kazancının tamamı kurum kazancına dahil edilerek genel hükümlere göre vergilendirilecektir. Bu kazanç ile ilgili Kurumlar Vergisi Kanununun 5/1-e maddesinde yer alan istisnadan yararlanılması söz konusu olmayacaktır. Ancak Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-g maddesinde yer alan istisnadan yararlanılabilecektir.

Öte yandan, şirketin kendi paylarını iktisap ettiği aşamada payları devreden şirket şartların varlığı halinde Kurumlar Vergisi Kanunun 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde yer alan yüzde 75’lik kazanç iştirak kazancı istisnası ile Katma Değer Vergisi Kanununun 17/4-g maddesinde yer alan hisse senedi satışının KDV’den istisna edilmesine ilişkin hükümden faydalanabilecektir.

01.12.2021

Kaynak: www.MuhasebeTR.com
(Bu makale kaynak göstermeden yayınlanamaz. Kaynak gösterilse dahi, makale aktif link verilerek yayınlanabilir. Kaynak göstermeden ve aktif link vermeden yayınlayanlar hakkında yasal işlem yapılacaktır.)

>> Duyurulardan haberdar olmak için E-Posta Listemize kayıt olun.

>> Uygulamalı Enflasyon Muhasebesi (171 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> SGK Teşvikleri (150 Sayfa) Ücretsiz E-Kitap: hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Apple Store 'dan hemen indir.

>> MuhasebeTR mobil uygulamasını Google Play 'den hemen indir.